Edward V (ur.
4 listopada
1470
w
Opactwie Westminsterskim
w
Londynie
, zm.
6 lipca
1483
(?) w
Tower
(?)),
król Anglii
od
kwietnia
do
czerwca
1483
r. Najstarszy syn króla Anglii
Edwarda IV
z dynastii
Yorków
i jego żony
Elżbiety Woodville
, córki
Richarda Woodville'a, 1. hrabiego Rivers
. Edward V jest obok
Joanny Grey
i
Edwarda VIII Windsora
władcą
Anglii
, który nigdy nie został koronowany.
Książę Walii
Edward urodził się w Opactwie Westminsterskim w
listopadzie
1470
r., w miesiąc po ucieczce z kraju swojego ojca i powrocie na tron chorego na umyśle króla
Henryka VI
, z walczącej z rodem Yorków dynastii
Lancasterów
. Opactwo było miejscem azylu królowej Elżbiety, która ufna w poprawę losu nadała dziecku królewskie imię Edward. Rzeczywiście, los wkrótce uśmiechnął się do rodu Yorków - Edward IV wrócił z wygnania i pokonał siły lancasterskie pod Barnet (
14 kwietnia
1471
) i Tewkesbury (
4 maja
1471
). Zginął lancasterski następca tronu,
Edward Westminster
,
książę Walii
oraz czołowi stronnicy Lancasterów -
książę Somerset
i
hrabia Warwick
. W
maju
na rozkaz króla zamordowano w Tower Henryka VI.
W czerwcu
1471
r. mały Edward otrzymał tytuł księcia Walii. Niedługo później został wysłany do zamku
Ludlow
, gdzie został nominalnym zarządcą Marchii Walijskich. Od
1473
r. jego opiekunem był wuj księcia Walii i brat królowej Anthony Woodville, 2. hrabia Rivers. Otoczenie księcia zostało zdominowane przez Woodville'ów, krewniaków królowej - parweniuszy o nienasyconej ambicji. Poprzez takie wychowanie następcy tronu Woodville'owie chcieli uzyskać za jego panowania jeszcze większy wpływ na sprawy królestwa niż za Edwarda IV.
Krótkie panowanie
Beztroskie dzieciństwo dobiegło końca w kwietniu
1483
r., kiedy to do Ludlow przybył z
Londynu
goniec z wieścią, że
9 kwietnia
zmarł król Edward IV. Młody książę Walii stał się królem Edwardem V, jednak do czasu jego pełnoletności realną władzę miał sprawować
lord protektor
. Funkcję tę Edward powierzył w swoim testamencie bratu,
Ryszardowi, księciu Gloucester
, jednak Woodville'owie, który nie darzyli sympatią Ryszarda (zresztą z wzajemnością) chcieli obejść postanowienia testamentu i lordem protektorem mianować albo Riversa albo jego siostrzeńca, przyrodniego brata Edwarda, markiza Dorset, syna królowej Elżbiety w pierwszego małżeństwa.
Rivers, wraz z bratem Dorseta, sir Richardem Greyem, wziął małego króla i ruszył do Londynu chcąc postawić Gloucestera przed faktami dokonanymi. Gloucester i jego sojusznik, książę Buckingham, zareagowali szybko i przecięli drogę orszakowi w
Northampton
. Rivers i sir Richard zostali aresztowani i niedługo później straceni. Opiekę nad królem roztoczył Gloucester, który oficjalnie ogłosił się lordem protektorem, i wraz z Edwardem wkroczył do Londynu. Młody król, wraz z młodszym bratem
Ryszardem, księciem Yorku
, zostali osadzeni w pałacu w
Tower
.
W drodze do Londynu, w
St Albans
,
3 maja
1483
r. Edward po raz pierwszy użył swoich królewskich prerogatyw nadając probostwo Pembrigge swojemu wychowawcy Johnowi Geffreyowi.
Tymczasem Gloucester stracił większość przedstawicieli stronnictwa Woodville'ów, zaś królowa z córkami i markiz Dorset udali się do azylu w Westminsterze. Po paru miesiącach sprawowania regencji Gloucester zdecydował się przejąć tron.
22 czerwca
1483
r. zażądał korony dla siebie. Ogłosił, że dzieci Edwarda i Elżbiety pochodziły z nieślubnego związku, gdyż Edward w momencie ślubu z królową był już związany przysięgą z lady Eleonorą Talbot. Zdominowany przez stronników księcia
Parlament
uznał jego rację i
25 czerwca
ogłosił detronizację Edwarda V. Korona przeszła na księcia Gloucester, od tej pory króla Ryszarda III.
Tajemnica Tower
Po detronizacji Edwarda, były król i jego brat zostali odosobnieni w Tower. W
lipcu
widziano ich bawiących się na dziedzińcu wieży. Potem przepadli bez wieści. To, co działo się latem 1483 r. w Tower jest największą i najbardziej fascynującą zagadką angielskiej historii. Czy książęta zginęli latem, czy w późniejszych latach? Jak zmarli? Kto się do ich śmierci przyczynił? Te pytania najprawdopodobniej na zawsze pozostaną bez odpowiedzi. Jako potencjalnych morderców wymieniano króla Ryszarda III,
Henryka VII Tudora
, księcia Buckingham i księcia Norfolk, ale nie sposób żadnemu z nich bezspornie udowodnić winy.
W
1674
r. podczas renowacji Tower, pod schodami prowadzącymi do kaplicy znaleziono dwa dziecięce szkielety, które uznano za szkielety Edwarda i Ryszarda. Król
Karol II
kazał je pochować w Westminsterze. W
1933
r. przeprowadzono specjalistyczne badania, które nie dały jednoznacznej odpowiedzi. Nie można było ustalić w jakim wieku byli zmarli, ani czy to byli chłopcy, czy dziewczynki (jeden ze szkieletów był większy od drugiego i wielu kości brakowało). Może nowoczesna technika mogłaby rzucić na tę sprawę więcej światła, ale królowa
Elżbieta II
odmawia zgody na jakiekolwiek badania nad szkieletami.
Bibliografia
- Alison Weir, The Princes in the Tower, Ballantine Books,
1995
, .
