Dzień Kobiet
sufrażystki w Krakowie - Dzień Kobiet 1911 r.
Dzień	8 marca
Kraje	Albania , Algeria , Armenia , Azerbejdżan , Bangladesz , Białoruś , Bośnia i Hercegowina , Brazylia , Bułgaria , Burkina Faso , Chile , Chiny , Czarnogóra , Chorwacja , Kuba , Cypr , Dania , Finlandia , Francja , Grecja , Węgry , Indie , Włochy , Izrael , Laos , Łotwa , Kamerun , Kazachstan , Kolumbia , Kosowo , Kirgistan , Macedonia , Malta , Meksyk , Mołdawia , Mongolia , Nepal , Norwegia , Polska , Portugalia , Rumunia , Rosja , Serbia , Słowacja , Słowenia , Szwecja , Syria , Pakistan , Turcja , Turkmenistan , Ukraina , Uzbekistan , Wietnam , Zambia
Typ święta	międzynarodowe
Znaczenie	wyraz szacunku dla ofiar walki o równouprawnienie kobiet
Inne nazwy	Międzynarodowy Dzień Kobiet
Podobne święta	Dzień Mężczyzn

Dzień Kobiet to coroczne święto obchodzone 8 marca , jako wyraz szacunku dla ofiar walki o równouprawnienie kobiet. Ustanowione zostało w 1910 roku.

Historia

Za pierwowzór Dnia Kobiet przyjąć można obchodzone w starożytnym Rzymie Matronalia . Było to święto przypadające na pierwszy tydzień marca, związane z początkiem nowego roku, macierzyństwem i płodnością. Z okazji tego święta mężowie obdarowywali swoje żony prezentami i spełniali ich życzenia^[1].

Demonstracja sufrażystek w Nowym Jorku, 6 maja 1912 r.

Początki Międzynarodowego Dnia Kobiet wywodzą się z ruchów robotniczych w Ameryce Północnej i Europie. Pierwsze obchody Narodowego Dnia Kobiet odbyły się 28 lutego 1909 r. w Stanach Zjednoczonych. Zapoczątkowane zostały one przez Socjalistyczną Partię Ameryki dla upamiętnienia odbywającego się rok wcześniej nowojorskiego strajku pracownic przemysłu odzieżowego, przeciwko złym warunkom pracy.Strajkujące kobiety zostały zamknięte w fabryce przez właściciela. W pożarze który wybuchł w budynku zginęło 126 kobiet.

W 1910 roku Międzynarodówka Socjalistyczna w Kopenhadze ustanowiła obchodzony na całym świecie Dzień Kobiet, który służyć miał krzewieniu idei praw kobiet oraz budowaniu społecznego wsparcia dla powszechnych praw wyborczych dla kobiet. W konferencji udział wzięło ponad 100 uczestniczek z 17 krajów, w tym trzy kobiety po raz pierwszy wybrane do Parlamentu Fińskiego. Ustanowienie Dnia Kobiet zostało przyjęte w drodze anonimowego głosowania, bez ustalania dokładnej daty jego obchodów^[2].

19 marca 1911 roku po raz pierwszy Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzono w Austrii, Danii, Niemczech i Szwajcarii. Domagano się prawa kobiet do głosowania i obejmowania stanowisk publicznych, praw kobiet do pracy i szkoleń zawodowych oraz zaprzestania dyskryminacji w miejscu pracy. 25 marca tego samego roku 140 pracujących kobiet, głównie imigrantek z Włoch i Żydówek zginęło w wyniku pożaru fabryki Triangle Shirtwaist^[3].

W latach 1913-1914 podczas Międzynarodowego Dnia Kobiet odbyły się demonstracje antywojenne. Tego dnia święto było obchodzone po raz pierwszy w Rosji. Wiece odbyły się tam w ostatnią niedzielę lutego, co według kalendarza gregoriańskiego miało miejsce 8 marca. Tego dnia Dzień Kobiet obchodzony był w innych krajach.

W 1917 roku kobiety w Rosji zorganizowały strajki i protesty pod hasłem "chleb i pokój". Cztery dni później abdykował car, a rząd tymczasowy przyznał kobietom prawa wyborcze^[2]. Po rewolucji październikowej , feministka bolszewicka Aleksandra Kołłontaj , przekonała Lenina, do uczynienia tego dnia oficjalnym świętem w Rosji. Stało się tak, ale do 1965 roku był to normalny dzień pracy. 8 maja 1965 roku dekretem Prezydium ZSRR Międzynarodowy Dzień Kobiet ustanowiono dniem wolnym od pracy "w celu upamiętnienia zasług kobiet sowieckich w budowie komunizmu, w obronie ojczyzny podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej , ich heroizm i bezinteresowność na froncie i na tyłach, a także zaznaczyć duży wkład kobiet w umacnianie przyjaźni między narodami i walkę o pokój".

Dzień Kobiet w czasach PRL

Wielu osobom Dzień Kobiet kojarzy się z okresem PRL–u i z wręczanym wtedy masowo – goździkiem. Z okazji tego dnia publikowano portrety kobiet różnych sektorów życia gospodarczego, zgodnie z ważną opinią Władysława Gomułki, że "nie ma dziś w Polsce dziedziny, w której kobiety nie odgrywałyby ważnej roli". W zakładach pracy czy szkołach był obchodzony obowiązkowo. Była to okazja do uzupełniania braków w zaopatrzeniu, dlatego wręczano paniom takie dobra materialne jak rajstopy, ręcznik, ścierka, mydło, kawa. Dzień ten, podobnie jak inne uroczystości, jak Dzień Czynu Partyjnego, Dzień Hutnika, Dzień Drukarza, Dzień Pracownika Przemysłu Spożywczego – według niektórych istniał po to, aby obywatele nie zapomnieli o "przywiązaniu do Państwa Ludowego, miłości do wielkich idei pokoju i socjalizmu". Świadczą o tym chociażby tytuły ówczesnych artykułów: "Kobiety w szeregach ORMO podejmują zobowiązania dla uczczenia swego święta", "tysiące kobiet stają w szeregach przodowników pracy", "kobiety uczczą swoje święto wzmożonym współzawodnictwem pracy"^[4].

Dzień kobiet współcześnie

Dzień Kobiet jest obecnie oficjalnym świętem w Albanii , Algierii , Armenii , Azerbejdżanie , Białorusi , Bośni i Hercegowinie , Brazylii , Burkina Faso , Kamerunie , Chinach , Kubie , Włoszech , Laosie , Kazachstanie , Kirgistanie , Macedonii , Mołdawii , Mongolii , Czarnogórze , Polsce , Rumunii , Rosji , Serbii , Tadżykistanie , Ukrainie , Uzbekistanie , Wietnamie i Zambii . Mężczyźni wręczają wtedy znajomym kobietom – matkom, żonom, partnerkom, koleżankom kwiaty i drobne podarunki. W niektórych krajach (jak Rumunia) dzień ten jest równoważny z dniem matki , podczas którego dzieci ofiarują drobne prezenty swoim matkom i babciom.

Po upadku Związku Radzieckiego świętowanie MDK zostało porzucone w Armenii. Zamiast tego, 7 kwietnia wprowadzono święto Piękna i macierzyństwa. Nowe święto stało się popularne pośród Armeńczyków i jest obchodzone jako upamiętnienie jednego z głównych świąt kościoła armeńskiego , zwiastowania . Ludzie świętują jednak również 8 marca. Dyskusja publiczna, której tematem były dwa Dni Kobiet przyniosła rezultat w postaci Miesiąca Kobiet, który trwa pomiędzy 8 marca i 7 kwietnia.

We Włoszech, kobiety obdarowywane są gałązkami akacji srebrzystej ^[5][6]. Akacje srebrzyste i czekolada są także najczęstszym prezentem w Rosji.

W Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Brazylii, Chorwacji, Czarnogórze, Rumunii, Mołdawii, Macedonii, Słowenii, Serbii i Węgrzech najczęściej dostają kwiaty. Czasami prezenty ofiarują swoim pracownicom również pracodawcy. Często obdarowane przez swoich uczniów zostają nauczycielki.

W Polsce święto było popularne w okresie PRL . W latach 80. do popularnych podarunków dołączyły kwiaty. Początkowo ofiarowywano goździki, a później tulipany. Obecnie corocznie odbywają się organizowane przez feministki manify , czyli demonstracje połączone z happeningiem na rzecz równego traktowania kobiet i mężczyzn. Prezentami zostają najczęściej kwiaty lub słodycze.

W krajach jak Portugalia czy Rumunia, częste jest, że noc 8 Marca grupy kobiet świętują na obiadach i przyjęciach "tylko dla pań"

Międzynarodowy Dzień Kobiet spotykał się z przemocą w Teheranie . 4 marca 2007 roku irańska policja pobiła sto osób, które planowały zgromadzenie. Policja zaaresztowała wiele kobiet. Niektóre z nich relacjonowały kilka dni później zamknięcie w odosobnieniu i przesłuchania^[7]. Shadi Sadr i Mahbubeh Abbasgholizadeh oraz kilku innych aktywistów społecznych zakończyło 19 marca 2007 roku strajk głodowy^[8].

W Tunezji Święto Kobiet obchodzone jest 13 sierpnia ^[9].

Organizacja Narodów Zjednoczonych a Dzień Kobiet

Podpisana w 1945 roku Karta Narodów Zjednoczonych była pierwszym międzynarodowym dokumentem potwierdzającym zasadę równości kobiet i mężczyzn. W ciągu sześćdziesięciu lat ONZ brała udział w opracowywaniu międzynarodowych strategii, standardów, programów i celów promujących podwyższanie statusu kobiet.

Organizacja Narodów Zjednoczonych i jej wyspecjalizowane agendy propagują równoprawne uczestnictwo kobiet w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, pokoju, bezpieczeństwa i pełnego poszanowania praw człowieka. Problematyka uwłasnowolnienia kobiet znajduje się w centrum działań ONZ w dziedzinach społeczno – gospodarczo – politycznych na całym świecie.

Rok 1975 został ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Kobiet. Dwa lata później, Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję, na mocy której Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie mógł być obchodzony w dowolnie wybranym przez Państwa Członkowskie dniu, zgodnie z tradycją danego kraju. Przyjmując rezolucję Zgromadzenie Ogólne uznało znaczącą rolę kobiet w rozwoju społecznym oraz procesach pokojowych. Wezwało również do zakończenia dyskryminacji oraz udzielenia większego wsparcia kobietom, aby mogły w pełni i na równych prawach uczestniczyć w życiu społeczno-politycznym^[2].

Z kolei 17 grudnia 1999 roku Zgromadzenie wyznaczyło dzień 25 listopada jako datę obchodów Międzynarodowego Dnia Eliminacji Przemocy wobec Kobiet i wezwało rządy oraz międzynarodowe i pozarządowe organizacje do organizowania w tym dniu imprez mających na celu uświadomienie opinii publicznej skali tego problemu. Organizacje kobiece organizowały podobne obchody od 1981 roku, aby uczcić rocznicę brutalnego morderstwa trzech dominikańskich aktywistek - sióstr Mirabel - dokonanego w 1961 roku na rozkaz przywódcy tego państwa, Rafaela Trujillo ^[10].

W 2007 roku, 18 grudnia, Zgromadzenie ustanowiło dzień 15 października , jako Międzynarodowy Dzień Kobiet Wiejskich. W rezolucji NZ nakłaniają państwa członkowskie, by przy współpracy z agendami ONZ i społeczeństwem obywatelskim podjęły działania poprawiające sytuację kobiet zamieszkujących obszary rolnicze^[11].

Organizacje wspierające Międzynarodowy Dzień Kobiet

• Aurora
• Feminist Peace Network
• IANSA Women’s Network
• ISIS Australia
• IWD Toronto Committee
• LeicestHERday Trust UK
• Revolutionary Association of the Women of Afghanistan (RAWA)
• UNIFEM and Women Watch (UN)
• UNESCO
• Światowe Stowarzyszenie Przewodniczek i Skautek

Władze wspierające Międzynarodowy Dzień Kobiet

• Władze Australijskie
• Władze Terytorium Stolicy Australiskiej
• Władze Alberta w Kanadzie
• Władze Ontario w Kanadzie
• Władze Saskatchewan w Kanadzie
• Władze Nowej Południowej Walii w Australii
• Władze Nowej Zelandii
• Władze Queensland w Australii
• Władze Stanów Zjednoczonych
• Władze Walii

Uczelnie wspierające Międzynarodowy Dzień Kobiet

• Uniwersytet Bethlehem, Palestyna
• Uniwersytet Stanowy Boise, Idaho, Stany Zjednoczone
• Uniwersytet La Trobe, Bundoora, Australia
• London City & Islington College, Wielka Brytania
• Uniwersytet Fordham, New York
• Uniwersytet Monash, Australia
• Uniwersytet Kolorado, Stany Zjednoczone
• Uniwersytet Kansas, Stany Zjednoczone
• Uniwersytet Minnesota, Stany Zjednoczone
• Uniwersytet Vermont, Stany Zjednoczone
• Uniwersytet Zachodniego Sydney, Australia

Przedsiębiorstwa medialne wspierające Międzynarodowy Dzień Kobiet

• BBC, Wielka Brytania
• Bloomberg, Wielka Brytania
• Colorado Daily Newspaper, USA
• CNN, USA
• Guardian Newspapers Ltd, Wielka Brytania
• KUJH-TV, Kansas, USA
• Radio Prague, Czechy
• Russia Today, Rosja
• Women's Radio Fund, Vancouver, Kanada

Zobacz też

• Matronalia
• Dzień Matki
• Dzień Ojca
• Dzień Chłopaka
• Światowy Dzień Mężczyzn
• Święto
• Feminizm
• Sufrażystki

Przypisy

Źródła