Zięby Darwina (Geospizinae) – grupa kilkunastu niewielkich, bardzo podobnych do siebie gatunków
ptaków
odkrytych przez
Karola Darwina
podczas wyprawy
HMS Beagle
. Początkowo zaliczono je jako
podrodzinę
Geospizinae z
rodziny
ziarnojadów
(Fringillidae) z rzędu
wróblowych
. Później
rodzaje
uprzednio do niej zaliczane zaklasyfikowano do rodziny
trznadlowatych
(Emberizidae), w podrodzinie
trznadli
(Emberizinae)[1]. Obecnie wszystkie zięby Darwina zaliczane są do
tanagr
(Thraupidae)[2]. Nazwa zięby Darwina zachowała się jako potoczne określenie tej grupy gatunków
ptaków śpiewających
, które wywodzą się od
wspólnego przodka
przybyłego przed wiekami na
Wyspy Galapagos
i które na skutek
radiacji adaptacyjnej
przystosowały się do różnych
nisz ekologicznych
.
Charakterystyka
Obejmuje gatunki o zróżnicowanym trybie życia, zamieszkujące archipelag Galapagos (13 gatunków) i
Wyspę Kokosową
(1 gatunek, przynależność do podrodziny niepewna). Ptaki te charakteryzują się:
- mało kontrastowym upierzeniem (zasadniczo brązowoszare, samce niektórych gatunków czarne).
- gniazdo zamknięte
- zazwyczaj 4 jaja w lęgu (białe z różowymi plamkami) wysiadywane przez okres 12 dni przez samicę
- pisklęta pozostają w gnieździe około 14 dni.
- odżywiają się różnorodnym pokarmem, w zależności od zajmowanej niszy ekologicznej.
Historia odkrycia
Weszły do historii jako zięby Darwina, choć właściwie sam
Darwin
nie dostrzegł w nich nic niezwykłego ani ich nie odkrył (pierwszy ich opis z roku
1798
zawdzięczamy kapitanowi James Colnett'owi).
Darwin pisał o nich:
"Ptaki te nie znają człowieka i uważają go za równie niewinnego jak ich współziomkowie, wielkie żółwie. (...) Małe ptaki skakały spokojnie pośród krzewów w zasięgu trzech lub czterech stóp i nie obawiały się kamieni, którymi w nie rzucano. Pan King zabił jednego swym kapeluszem..."[3].
Frank J. Sulloway wykazał, że Darwin nie uważał tych ptaków za coś szczególnego. Nie był nawet pewien, czy są spokrewnione. Różnorodność wyglądu i przystosowań, która dziś czyni je tak atrakcyjnymi dla ewolucjonistów, sprawiła, że Darwin uznał je za niezbyt interesujące i wrzucił wszystkie zebrane okazy do jednego worka, nawet nie zaznaczając, z której wyspy pochodzą. Uznał je za odmiany, a nie samodzielne gatunki. Nazwa zięby Darwina po raz pierwszy pojawiła się w roku 1936, i została spopularyzowana przez ornitologa Davida Lackanda w 1947. Lackand opublikował pierwszą nowoczesną pracę poświęconą ekologii i ewolucji tych ptaków. Tak więc to nie Darwin, ale inni uczeni, badający przywiezione przez niego eksponaty, odkryli klasyczny już dziś przykład radiacji adaptacyjnej.
Podział systematyczny
Do podrodziny należą następujące
rodzaje
i
gatunki
:
- Rodzaj: Geospiza
- darwinka wielkodzioba (Geospiza magnirostris)
- darwinka czarna (Geospiza fortis)
- darwinka mała (Geospiza fuliginosa)
- darwinka ostrodzioba (Geospiza difficilis)
- darwinka kaktusowa (Geospiza scandens)
- darwinka grubodzioba (Geospiza conirostris)
- Rodzaj: Camarhynchus
- kłowacz wegetariański (Camarhynchus crassirostris syn. Platyspiza crassirostris)
- kłowacz papugodzioby (Camarhynchus psittacula)
- kłowacz ciemnogłowy (Camarhynchus pauper)
- kłowacz mały (Camarhynchus parvulus)
-
kłowacz kaktusowy
(Camarhynchus pallidus)
-
kłowacz namorzynowy
(Camarhynchus heliobates)
- Rodzaj: Certhidea
- owadziarka (Certhidea olivacea)
- Rodzaj: Pinaroloxias
- kokośnik (Pinaroloxias inornata)
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Nazwy polskie za: Paweł Mielczarek, Włodzimierz Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny (1999).
ISSN
0550-0842
.
- ↑ Gill, F., Wright, M. & Donsker, D.:
Family Thraupidae
(
ang.
). IOC World Bird Names (wersja 2.0), 2009. [dostęp 27 maja 2009].
- ↑ Weiner J.,
1997
, Dziób zięby czyli jak dziś przebiega ewolucja. Wydawnictwo "Książka i Wiedza", Warszawa, s. 27.
