Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Demografia

Demografia

Demografia (od gr . demos – "lud" i γράφω grapho – "piszę") jest dziedziną nauki, która zajmuje się: życiem , powstawaniem i przemijaniem społeczności ludzkiej, w równej mierze jej opisem liczbowym ( przyrostem naturalnym , migracjami ), strukturą (wieku, płci, zawodową, narodowościową , wyznaniową ), jak również jej rozmieszczeniem przestrzennym i dalszymi czynnikami, w szczególności społecznymi i socjologicznymi , które wpływają na jej zmiany. W śledzeniu i odkrywaniu praw rządzących tymi zmianami, jak również w ich prognozowaniu, demografia stosuje metody statystyczne .

Spis treści

Historia

Początki demografii to XVII w. , kiedy to w r. 1662 pojawiło się opracowanie Johna GrauntaNatural and Political Observations ... upon the Bills of Mortality“ utrzymane w formie prymitywnych, matematycznych tabeli, podobnych do tych, które później tworzył Edmond Halley , jako podstawę obliczeń prawdopodobieństw dla tworzonych właśnie ubezpieczeń na życie. Pod koniec XVIII wieku Thomas Malthus twierdził, że niekontrolowany przyrost naturalny prowadzić będzie do wykładniczego wzrostu liczby ludności i związanej z tym klęski głodu, spowodowanej dyskrepancją pomiędzy wzrostem populacji a przyrostem produkcji żywności. (zobacz katastrofa malthusiańska). Thomas Malthus jest uważany za ojca teorii przeludnienia, która była rozwijana i urealistyczniana w późniejszych opracowaniach (np. Gompertza i Verhulsta).

Obiekt badań

Obiektem badań demografii są:

  • Ludność sama w sobie i jej grupy (np. ludność zamieszkująca dany teren, ludność przebywająca na danym terenie w ciągu dnia lub nocy),
  • Struktura ludności (wiek, płeć, narodowość , liczebność rodzin),
  • Ruchy ludności (mobilność, naturalne saldo ludności, saldo migracji), jak również
  • Historia demografii (np. historyczny ruch naturalny ).

Metodyka

Demografia uzyskuje dane do swych badań z publikacji statystycznych, reprezentacyjnych prób statystycznych i ze spisów ludności .

Do badań nad procesami demograficznymi (czyli ruchami ludności) używa się statystyk meldunkowych i innych, a z nich np. współczynnik urodzeń , współczynnik zgonów , współczynnik przyrostu naturalnego , współczynnik dzietności , dzietność , saldo migracji , oczekiwaną długość życia , etc. Typowe dla demografii jest również graficzne obrazowanie danych (np. piramida płci i wieku ).

W demografii historycznej, t.j. dla okresu pre-statystycznego (przed rokiem 1850 ) używa się opracowań danych kościelnych i innych dostępnych źródeł.

Rozwój demograficzny

Modele transformacji demograficznej

Model transformacji demograficznej ( ang . demographic transition ), zwany również przejściem demograficznym, nie jest teorią w znaczeniu ściśle naukowym , lecz opisem modelowym przejścia od wysokich do niskich współczynników śmiertelności i urodzeń oraz wynikającej z nich zmiany przyrostu naturalnego.

Pierwszymi, którzy stworzyli podstawy owego modelu, byli Thompson (1929) i Notestein (1945). Ich prace zostały później rozwinięte, zmodyfikowane i polepszone przez innych autorów.

Model transformacji znajduje zastosowanie np. przy:

  • ideowym opisie zmiany umieralności i dzietności w zachodnich krajach uprzemysłowionych (przede wszystkim Anglii i Szwecji )
  • typologizowaniu krajów pod względem stanu ich demograficznego rozwoju i szukaniu przyczyn przyspieszenia lub spowolnienia transformacji demograficznej w danym kraju.

Model 4-fazowy

Model 4-fazowy transformacji demograficznej

Pierwotny model transformacji był podzielony na 4 fazy:

  1. faza (high stationary)
    • mocno wahające się, pozostające na wysokim poziomie i leżące blisko siebie wskaźniki urodzin i zgonów,
    • śladowy przyrost naturalny, przy szybkiej wymianie pokoleń.
    • współczynnik dzietności: 6
    • przeciętna długość życia: < 45 lat
  2. faza (early expanding)
    • nożyce otwierają się poprzez spadek wskaźnika umieralności przy stałym poziomie urodzeń,
    • rosnący przyrost naturalny.
    • współczynnik dzietności: 4,5 - 6
    • przeciętna długość życia: 45 - 55 lat
  3. faza (late expanding)
    • nożyce zamykają się w wyniku zmniejszenia liczby urodzeń, która maleje szybciej niż liczba zgonów,
    • przyrost naturalny spada, zbliża się do zera.
    • współczynnik dzietności: 3 - 4,5
    • przeciętna długość życia: 55 - 65 lat
  4. faza (low stationary)
    • słabo wahające się, pozostające na niskim poziomie i leżące blisko siebie wskaźniki urodzin i zgonów,
    • zerowy przyrost naturalny, mała wymiana pokoleń.
    • współczynnik dzietności: <3
    • przeciętna długość życia: > 65 lat

Model 5-fazowy

Model 5-fazowy transformacji demograficznej

Dla lepszego zrozumienia i poprawy opisu zmian zachodzących w populacji stworzono Model transformacji demograficznej (theory of demographic transition). Model ten dzieli transformację (zmianę) zachodzącą w populacji na 5 faz. Są to:

  1. faza pretransformacyjna, w której współczynnik urodzeń i współczynnik zgonów są wysokie, a współczynnik przyrostu naturalnego lekko dodatni,
  2. faza wczesnej transformacji – współczynnik zgonów maleje, podczas gdy współczynnik urodzeń pozostaje wysoki, malejąc dopiero pod koniec fazy. Faza ta wiąże się z intensywnym wzrostem liczby ludności. W Europie miała ona miejsce na początku rewolucji przemysłowej.
  3. środkowa faza transformacji – współczynnik urodzeń maleje, jednakże nie tak szybko jak współczynnik zgonów. Fazy wczesna i środkowa to fazy szybkiego wzrostu ludności. Uśredniając populacje wszystkich krajów można zauważyć, że ludność świata zbliża się właśnie do końca fazy środkowej.
  4. późna faza transformacji – współczynnik zgonów i współczynnik urodzeń wolno maleją, liczba ludności stabilizuje się,
  5. faza posttransformacyjna – współczynnik zgonów i współczynnik urodzeń stabilizują się na niskim poziomie. Liczba ludności pozostaje stała lub spada. Oczekiwana długość życia jest wysoka, co powoduje wzrost średniej wieku i duży odsetek ludzi starych.

Zmienny model transformacji demograficznej

Model zmienny transformacji demograficznej

Empirycznie stwierdzona transformacja demograficzna (przechodzenie od wysokich do niskich wskaźników urodzeń i zgonów) nie przebiegała identycznie we wszystkich krajach Europy. W Anglii trwała ona np. ok. 200 lat, podczas gdy w krajach takich jak Holandia czy Niemcy – ok. 70–90 lat. Nie tylko czas trwania, lecz również rozbieżność (nożyce) pomiędzy wskaźnikami urodzeń i zgonów były spore. Wyjątek stanowiła np. Francja , gdzie obniżenie wskaźników urodzeń i zgonów przebiegło niemal równocześnie, co przejawiło się niemal stałą liczbą ludności, w przeciwieństwie do innych krajów Europy, gdzie notowano spore przyrosty i tym samym otwarcie nożyc.

By lepiej opisać tego typu odchylenia, rozwinięto w latach 1980. zmienny model transformacji demograficznej. Przedstawiając liczne krzywe dla urodzeń (u1, u2 i u3) i zgonów (z1, z2 i z3) o różnym nachyleniu, można na jednym modelu śledzić różne procesy transformacji demograficznej.

Przykładowo:

  • przebieg francuski przedstawiają blisko leżące krzywe z1 i u1
  • przebieg niemiecki i holenderski – krzywe z2 i u2.
  • przebieg w krajach Trzeciego Świata przedstawiają leżące daleko od siebie krzywe z3 i u3.

Regiony

Polska

Zobacz też: Polacy

W okresie kształtowania się państwowości Polska obejmowała swym zasięgiem ziemie o powierzchni ponad ćwierć miliona km² z przeszło milionem mieszkańców. Za czasów Kazimierza Wielkiego obszar państwa (około 270 tys. km²) zamieszkiwało ponad 2,5 miliona osób. Dopiero unia z Litwą przyniosła radykalny przyrost demograficzny i terytorialny. Za czasów Batorego obszar państwa zbliżył się do 1 miliona km², zaś ludność w końcu XVI wieku prawdopodobnie osiągnęła 9 milionów. W chwili utraty niepodległości wielonarodowościowe państwo liczyło co najmniej 13-14 milionów mieszkańców, przy czym przez cały okres wspólnej państwowości z Litwą znaczną część ludności stanowiły osoby posługujące się innym językiem niż polski (w końcu XVIII wieku było ich ok. 60%). Po odzyskaniu niepodległości w granicach Polski znalazło się kilka milionów osób o innej niż polska narodowości, tak więc Polska przed II wojną światową była krajem wielonarodowościowym, gdzie mniejszości stanowiły powyżej 1/3 ludności. W okresie między 1921 rokiem a wybuchem II wojny światowej , liczba ludności wzrosła z 27,2 mln do 35,2 mln. Jednak zmiany granic Polski po wojnie oraz przesiedlenia sprawiły, że obecnie Polska jest krajem nieomalże jednolitym etnicznie. Wszystkie mniejszości narodowe łącznie nie przekraczają 3% ludności.

Polacy należą do ludów słowiańskich . Posługują się językiem polskim , należącym do rodziny języków słowiańskich . Dla części Polaków językiem ojczystym jest blisko z nim spokrewniony język kaszubski . Język polski jest językiem urzędowym kraju, jakkolwiek prawo gwarantuje mniejszościom narodowym używanie ich własnych języków , zwłaszcza na obszarach, gdzie występują ich większe skupiska. Według Narodowego Spisu Powszechnego (2002) 97,8% mieszkańców Polski używa w domu języka polskiego. Najbardziej popularne języki mniejszości to: niemiecki , ukraiński , białoruski , cygański , rosyjski , litewski i łemkowski .

Statystyki demograficzne 2005
Liczba ludności38 161 300
Ludność według wieku
0 - 14 lat16,7% (mężczyzn 3 319 176; kobiet 3 150 859)
15 - 64 lat70,3% (mężczyzn 13 506 153; kobiet 13 638 265)
ponad 64 lata13% (mężczyzn 1 912 431; kobiet 3 108 260)
Średnia wieku
W całej populacji36,43 lat
Mężczyzn34,52 lat
Kobiet38,49 lat
Przyrost naturalny-0,03% (I półrocze 2005: GUS)
Współczynnik urodzeń10,78 urodzeń/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów10,01 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji-0,49 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu1,06 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat1,05 mężczyzn/kobiet
15 - 64 lat0,99 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat0,62 mężczyzn/kobiet
w całej populacji0,94 mężczyzn/kobiet
Umieralność niemowląt
W całej populacji8,51 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej9,59 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej7,37 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
W całej populacji74,74 lat
Mężczyzn70,71 lat
Kobiet79,03 lat
Rozrodczość1,39 urodzeń/kobietę
Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS0,1% (2001)
Liczba osób żyjących z HIV/AIDS14 000 (2003)
Liczba zmarłych na HIV/AIDS100 (2001)


Według Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO), 2003:

  • Oczekiwana długość życia w chwili urodzenia dla całej populacji: Polska zajmuje 28 miejsce w Europie (na 52, łącznie z azjatyckimi państwami b. ZSRR). W całej populacji: 75 lat, w tym: mężczyźni 71 lat, kobiety 79 lat. WHO1
  • Pod względem oczekiwanej długości życia mężczyzn, Polska jest również na 28 miejscu w Europie. WHO2
  • Śmiertelność chłopców poniżej 5 roku życia: 25 miejsce w Europie (9 na 1000; dziewczynki 7 na 1000). WHO3
  • Śmiertelność dorosłych mężczyzn (15–59 lat): 20 miejsce w Europie (202 na 1000; kobiety 81 na 1000). WHO4
  • Oczekiwane dalsze trwanie życia w zdrowiu osób w wieku 60 lat (2002): 28 miejsce w Europie. Mężczyźni: 17,3 lat, kobiety: 22,17 lat. WHO5

Europa

Europa z 724 mln (stan 2005) mieszkańców jest trzecim co do liczby ludności kontynentem po Azji i Afryce i należy do najgęściej zaludnionych części naszej planety. Średnia gęstość zaludnienia w Europie wynosi ok. 70 mieszkańców/km². Największą gęstość zaludnienia na kontynencie mają kraje Europy zachodniej, środkowej i południowej, maleje ona na północy i wschodzie kontynentu (kraje skandynawskie i Rosja).

Rozwój demograficzny Europy w latach 1100 - 2050, (od 2005 prognozowany)

Świat

Z perspektywy światowej poważnym problemem jest zjawisko eksplozji demograficznej , co ostatecznie grozi przeludnieniem naszej planety . Źródłem problemu jest wysoki przyrost naturalny przy malejącym współczynniku zgonów w wielu krajach (szczególnie afrykańskich i azjatyckich ). Niektóre z nich próbowały i próbują nadal prowadzić aktywną ogólnokrajową kontrolę urodzin (np. poprzez wysokie podatki za drugie dziecko w Chinach).

Dane statystyczne i prognozy

Poniższa tabelka przedstawia rozwój demograficzny ludności w poszczególnych regionach świata w latach 1750 – 2050 w tys., przy czym lata po roku 2005 podają wartości prognozowane.

RokŚwiatAfrykaAzjaEuropaAmeryka Pn.Ameryka Pd.Oceania
1750791 000106 000502 000163 00016 0002 0002 000
1800978 000107 000635 000203 00024 0007 0002 000
18501 262 000111 000809 000276 00038 00026 0002 000
19001 650 000133 000947 000408 00074 00082 0006 000
19502 518 629221 2141 398 488547 403167 097171 61612 812
19552 755 823246 7461 541 947575 184190 797186 88414 265
19603 021 475277 3981 701 336604 401218 300204 15215 888
19653 334 874313 7441 899 424634 026250 452219 57017 657
19703 692 492357 2832 143 118655 855284 856231 93719 443
19754 068 109408 1602 397 512675 542321 906243 42521 564
19804 434 682469 6182 632 335692 431361 401256 06822 828
19854 830 979541 8142 887 552706 009401 469269 45624 678
19905 263 593622 4433 167 807721 582441 525283 54926 687
19955 674 380707 4623 430 052727 405481 099299 43828 924
20006 070 581795 6713 679 737727 986520 229315 91531 043
20056 453 628887 9643 917 508724 722558 281332 15632 998
20106 830 283984 2254 148 948719 714594 436348 13934 821
20157 197 2471 084 5404 370 522713 402628 260363 95336 569
20207 540 2371 187 5844 570 131705 410659 248379 58938 275
20257 851 4551 292 0854 742 232696 036686 857394 31239 933
20308 130 1491 398 0044 886 647685 440711 058407 53241 468
20358 378 1841 504 1795 006 700673 638731 591419 27342 803
20408 593 5911 608 3295 103 021660 645747 953429 70643 938
20458 774 3941 708 4075 175 311646 630759 955439 16344 929
20508 918 7241 803 2985 217 202653 323767 685447 93145 815

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Demografia":

Brno Komunikacja4.1 Tramwaje4.2 Trolejbusy4.3 Autobusy4.4 Transport promowy4.5 Kolej5 Struktura powierzchni6 Podział administracyjny7 Klimat8 Demografia9 Zatrudnienie10 Szkolnictwo11 Służba zdrowia12 Sport13 Znane osoby związane z Brnem14 Miasta ...

Bereza (Białoruś) nad rzeką Jasiołdą .Spis treści1 Historia1.1 Klasztor Kartuzów1.2 W XIX w.1.3 Przed 19392 Demografia inne3 Zobacz też4 Przypisy5 Bibliografia6 Linki zewnętrzne Historia Klasztor KartuzówKlasztor Kartuzów ...

Pec pod Sněžkou Wszystkich Świętych z 1890r. na Vysokim Svahu.Kaplica św. Barbary na Hnedym Vrchu. DemografiaRok19701980199120012003Liczba ludności616617529595608Źródło: Czeski Urząd Statystyczny ...

Szpindlerowy Młyn główną siedzibę Horská služba . W 1964 oraz 1978 miasto gościło zimową uniwersjadę . DemografiaRok19701980199120012003Liczba ludności1 3551 3881 2201 2901 302Źródło: Czeski Urząd Statystyczny Linki zewnętrzne www.spindleruv-mlyn.cz ...

Vrchlabí jego mieszkańców 13 456 osób. ZabytkiPałac renesansowyRatusz z XVIII wiekuBarokowy klasztor augustynianów DemografiaRok19701980199120012003Liczba ludności11 11912 41913 41613 17112 898Źródło: Czeski Urząd Statystyczny Linki zewnętrzne Strona ...

Kowary Gospodarka4 Sport5 Zabytki5.1 Atrakcje turystyczne6 Szlaki turystyczne7 Edukacja8 Współpraca zagraniczna9 Struktura powierzchni10 Demografia11 Religia11.1 Parafia rzymskokatolicka11.2 Inne12 Znani Kowarzanie13 Bibliografia14 Zobacz też15 Sąsiednie gminy16 ...

Gmina Kłecko danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwało 7615 osób.Spis treści1 Struktura powierzchni2 Demografia3 Sołectwa4 Sąsiednie gminy5 Przypisy Struktura powierzchniWedług danych z roku 2002 gmina ...

Powiat gnieźnieński Witkowo gminy wiejskie: Gniezno , Kiszkowo , Łubowo , Mieleszyn , Niechanowo miasta: Gniezno , Czerniejewo , Kłecko , Trzemeszno , Witkowo DemografiaLiczba ludności (dane z 30 czerwca 2005): OgółemKobietyMężczyźni osób %osób %osób %ogółem140 26210071 67551,168 58748,9miasto91 13610047 18251,843 95448,2wieś49 12610024 49349,924 63350,1 ...

Szkocja Irlandia Północna), a kościołem ustanowionym jak w Anglii.Spis treści1 Historia2 Gospodarka i Demografia3 Polityka4 Podział administracyjny5 Kultura i kuchnia6 Emigracja7 Klimat8 Zobacz też9 Przypisy10 ...

Geografia ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Demografia":

003 b Rewolucja neolityczna (plansza 12) ...

02. System gospodarki rynkowej (plansza 10) ...

105 Dualizm w rozwoju ekonomicznym Europy (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie