Widok na Dolinę Pięciu Stawów Polskich ze szlaku do Morskiego Oka przez Świstówkę

Widok na Dolinę Pięciu Stawów Polskich ze szlaku do Morskiego Oka przez Świstówkę

Mapa doliny

Dolina Pięciu Stawów Polskich – Wielki i Przedni Staw Polski

Dolina Pięciu Stawów Polskich ze szlaku przez Świstówkę Roztocką

Czarny Staw Polski i Szpiglasowy Wierch

Dolina Pięciu Stawów Polskich i Rybiego Potoku na mapie plastycznej Tatr

Wielki i Przedni Staw

Schronisko w dolinie na tle gór

Dolina Pięciu Stawów Polskich – dolina w polskich Tatrach Wysokich .

Topografia

Stanowi odgałęzienie Doliny Białki , górne piętro Doliny Roztoki , oddzielone od niej wysoką ścianą stawiarską . Dolina jest zamknięta następującymi graniami i szczytami:

• główną granią Tatr od Świnicy przez Walentkową Grań do Gładkiego Wierchu , gdzie graniczy z Doliną Cichą
• Liptowskie Mury do Szpiglasowego Wierchu , które oddzielają ją od Doliny Ciemnosmreczyńskiej
• od Szpiglasowego Wierchu przez grzbiet Miedzianego aż po zbocza Opalonego Wierchu granicząc z Doliną Rybiego Potoku
• ramię boczne odchodzące od Opalonego Wierchu z Świstową Czubą , wysoka Ściana Stawiarska, z której spada wodospad Siklawa , oddzielają ją od Doliny Roztoki
• grań Orlej Perci , od Krzyżnego do Skrajnego Granatu , gdzie graniczy z Doliną Pańszczyca
• grań Orlej Perci, od Skrajnego Granatu do przełęczy Zawrat i dalszy odcinek tej samej grani aż do Świnicy, który oddziela ją od Doliny Gąsienicowej .

Górne piętra tworzą dwie zawieszone dolinki: Pusta i pod Kołem . Na rozszerzeniu doliny wyróżnia się: Wyżnie Solnisko , Niżnie Solnisko, Nowe Solnisko, Stare Solnisko.

Opis doliny

Wysokogórska, polodowcowa dolina o długości 4,0 km i powierzchni 6,5 km², położona jest na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego , na wysokości ok. 1625-1900 m n.p.m. Mieczysław Klimaszewski uważa, że jest ona "zawieszonym i nieodmłodzonym odcinkiem doliny plioceńskiej". Krajobraz doliny tworzą granitowe szczyty Tatr Wysokich , rozległe płaśnie , gruzowiska dużych głazów, piarżyska , migotliwe tafle jezior, murawy i połacie kosodrzewiny. Rejon doliny jest ostoją dzikich zwierząt: niedźwiedzia, kozicy, świstaków, jelenia i rysia. Zbocza gór i dno doliny porośnięte jest kosodrzewiną i innymi roślinami alpejskimi (w dolinie nie rosną drzewa, poza jednym modrzewiem nad Wielkim Stawem). Lodowiec wyżłobił w dolinie obszerne dno w kształcie sierpa z wierzchołkami skierowanymi na północny zachód (pod Świnicę) i północny wschód (pod Świstową Czubę). W dolinie znajduje się kilka polodowcowych jezior, o łącznej powierzchni 61 ha. Największe z nich to Wielki Staw Polski położony na wysokości 1665 m n.p.m. (31,14 ha, głębokość 79,3 m). Pozostałe jeziora to: Zadni Staw Polski , Czarny Staw Polski , Mały Staw Polski , Przedni Staw Polski oraz Wole Oko . Ostatni staw jest jeziorem okresowym i mniejszym od pozostałych, dlatego nazwa doliny uwzględnia jedynie 5 największych jezior.

Dawniej dolina była wypasana, wchodziła w skład Hali Pięć Stawów . Już Towarzystwo Tatrzańskie przed II wojną światową rozpoczęło wykup terenów tej hali od górali (wykupiło 24% udziału). W 1956 TPN ograniczył wypas, a w latach 1963-65 poprzez wykup lub wywłaszczenia cały obszar doliny stał się własnością TPN, który zlikwidował tutaj pasterstwo. Krowy pasły się do 1968 r.

Turystyka

Turyści odwiedzali tę dolinę od początku XIX w., był tutaj m.in. Stanisław Staszic i Seweryn Goszczyński . Pod koniec XIX w. wytyczono sieć szlaków turystycznych. Dolina jest zwiedzana również w zimie, co nie zawsze kończy się szczęśliwie. W marcu 1976 z wyczerpania zginęło dwóch doświadczonych turystów, którzy w czasie mroźnej zawieruchy śnieżnej podchodzili Doliną Roztoki do schroniska w Dolinie Pięciu Stawów. Znaleziono ich martwych zaledwie kilkanaście m od schroniska.

Nad Przednim Stawem położone jest Schronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów . Pierwsze schronisko w Dolinie zbudowano staraniem Towarzystwa Tatrzańskiego w 1876 r. nad Małym Stawem (jednoizbowe, granitowe schronisko im. Ludwika Zejszera ). W 1898 r. postawiono obok niego drugie, drewniane schronisko przeniesione z Czerwonych Brzeżków (niedaleko Rusinowej Polany ). Rozbudowane i remontowane w kolejnych latach przetrwało do ok. 1927 r. Trzecie z kolei schronisko, staraniem Towarzystwa Tatrzańskiego, wybudowano w latach 1924–1927 na wale morenowym na północny zachód od Małego Stawu. Było to schronisko im. Leopolda Świerza , a następnie Leopolda i Mieczysława Świerzów. W 1945 zostało spalone. W latach 1946–1947, na stoku Wyżniej Kopy, w pobliżu ruin poprzedniego schroniska, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie zbudowało mały, prowizoryczny budynek dający schronienie turystom. Obecne schronisko, stojące nad Przednim Stawem zostało wybudowane w latach 1948–1953. Jest to najwyżej położone schronisko w polskiej części Tatr i jest nazwane im. Leopolda Świerza .

Szlaki turystyczne

W okolicach Doliny Pięciu Stawów Polskich znajduje się gęsta sieć szlaków turystycznych :

– zielony Doliną Roztoki nad Wielki Staw od schroniska Roztoka i szosy z Palenicy Białczańskiej do Morskiego Oka .

• Czas przejścia od schroniska w Roztoce do Wielkiego Stawu: 2:20 h, ↓ 1:50 h
• Czas przejścia od Wodogrzmotów Mickiewicza przy szosie do Morskiego Oka do Wielkiego Stawu: 2:05 h, ↓ 1:40 h

– czarny szlak, będący alternatywnym dojściem do schroniska nad Przednim Stawem. Czas przejścia od rozstaju ze szlakiem zielonym: 40 min, ↓ 30 min

– niebieski od Morskiego Oka przez Świstówkę Roztocką obok schroniska nad Przednim Stawem i dalej na przełęcz Zawrat .

• Czas przejścia od Morskiego Oka do schroniska nad Przednim Stawem: 2 h, z powrotem 1:40 h
• Czas przejścia od schroniska na Zawrat: 1:40 h, ↓ 1:30 h

– żółty od Morskiego Oka przez Szpiglasową Przełęcz do Doliny Pięciu Stawów, a stąd dalej na Kozią Przełęcz .

• Czas przejścia znad Morskiego Oka przez przełęcz do Doliny Pięciu Stawów: 3:25 h, z powrotem 3:10 h. Od przełęczy 1:10 h, ↑ 1:30 h
• Czas przejścia z Doliny Pięciu Stawów na Kozią Przełęcz: 1:20 h, ↓ 1 h

– czarny znad Wielkiego Stawu na Kozi Wierch . Czas przejścia: 1:30 h, ↓ 1 h

– żółty znad Wielkiego Stawu na przełęcz Krzyżne . Czas przejścia: 1:50 h, ↓ 1:20 h

Bibliografia

Zobacz też

• Dolina Pięciu Stawów Spiskich
• Raport taterników

Linki zewnętrzne

• Tatry, Dolina Pięciu Stawów Polskich

Na mapach: 49°12'35″N 20°02'13″E / 49.20972, 20.03694