Walter Hallstein w 1969 roku.

Doktryna Hallsteina - doktryna, wg której RFN miało prawo do reprezentowania obu państw niemieckich za granicą, nigdy nie uznana przez NRD . Elementem tej doktryny było też nieutrzymywanie stosunków dyplomatycznych z państwami utrzymującymi stosunki dyplomatyczne z NRD, z wyjątkiem ZSRR . RFN zrezygnowało z niej po podpisaniu umów z krajami bloku wschodniego w 1970 i 1971 za Willy'ego Brandta . Swoją nazwę wzięła od nazwiska niemieckiego polityka, Waltera Hallsteina . W NRD podobną doktryną była doktryna Ulbrichta.

Doktryna Hallsteina została po raz pierwszy sformułowana po podróży Konrada Adenauera do Moskwy we wrześniu 1955 r., której zadaniem było nawiązanie stosunków dyplomatycznych ze Związkiem Radzieckim. W grudniu tego samego roku została podana do publicznej wiadomości na konferencji w Bonn. Sam Hallstein nie był głównym pomysłodawcą, jej powstanie przypisuje się raczej Wilhelmowi Grewe, kierownikowi politycznej komórki w ministerstwie spr. zagranicznych. Wzorem dla owej doktryny było zarówno wstrzymanie się Stanów Zjednoczonych od kontaktów dyplomatycznych z Chinami i ZSRR w pierwszych latach po wprowadzeniu w tych państwach komunizmu, jak także postępowanie rządów w przypadku Korei czy Wietnamu.

Doktryna była bardzo kontrowersyjna gdyż obawiano się, iż państwa, które już podjęły dyplomatyczne stosunki z NRD, zrezygnują z utrzymywania kontaktu z RFN, co mogłoby doprowadzić do politycznej izolacji tego państwa. Także w 1956 roku, podczas dyskusji dotyczącej ostrożnego ocieplenia kontaktów z Polską, skrytykowano doktrynę. Nawet gdy zimą 1957 roku NRD otworzyło w Kairze swoje biuro, które miało dbać o stosunki tego kraju ze światem arabskim, RFN nie wprowadziło w życie doktryny. Zasadniczo doktryna została zastosowana jedynie dwa razy; za pierwszym razem w przypadku wprawdzie niezaangażowanej, ale komunistycznej Jugosławii w 1957 r. Rząd RFN zerwał kontakty dyplomatyczne z Jugosławią przeciwko czemu protestowało CDU. Po raz drugi zastosowano doktrynę w przypadku socjalistycznej Kuby i jej przywódcy Fidela Castro, po tym jak państwo to oficjalnie uznało NRD.

W 1965 roku RFN uznało Izrael – co było spowodowane wizytą Waltera Ulbrichta w Egipcie. W tym czasie wiele państw arabskich zrywało stosunki dyplomatyczne z RFN, ale też nie podejmowały, jak się obawiano, kontaktów z NRD. Na początku NRD wysyłało na południe delegacje handlowe. Jednakże do większej fali uznania przez inne kraje tego państwa doszło dopiero w 1969 roku, kiedy to Berlin Wschodni opowiedział się przeciwko stronie izraelskiej podczas konfliktu na bliskim wschodzie. W tym momencie oba państwa niemieckie zaczęły ze sobą konkurować, każde z nich usiłowało nawiązać jak najwięcej kontaktów dyplomatycznych z różnymi krajami, jednocześnie odsuwając na bok konkurenta. Postępowanie to było związane zazwyczaj z pewnymi gospodarczymi i politycznymi ustępstwami. Celem były przede wszystkim kraje trzeciego świata, które w owym czasie z kolonii przekształcały się w samodzielne państwa, wyzwalając się spod władzy mocarstw. Jednakże działanie doktryny było czasem zaskakujący, gdyż podczas zawodów sportowych, dyplomaci RFN próbowali uniemożliwić wciągnięcie flagi NRD i odśpiewanie hymnu tego państwa.

Po 1969 roku po dojściu Willy'ego Brandta do władzy doktryna straciła moc, gdyż w ramach nowej polityki wschodniej, RFN nawiązało kontakt z NRD. Po odprężeniu stosunków niemiecko-niemieckich oraz po przystąpieniu obu krajów do ONZ, podejście do pewnych spraw było jednoznaczne. RFN było pełnoprawnym przedstawicielem całego narodu niemieckiego, gdyż przyjęło całą spuściznę rzeszy niemieckiej i miało wyłączność, jako państwo demokratyczne, na reprezentowanie narodu za granicą. Dziś podobną politykę uprawiają Chiny w stosunku do Tajwanu, którego traktuje jak zbuntowaną prowincję. Większość państw obawia się zerwania przez Chiny stosunków dyplomatycznych, dlatego też Tajwan jest uznany jedynie przez kilka państw na świecie, mimo iż posiada wszystkie inne cechy niepodległego państwa.

Źródło

• Tłumaczenie artykułu niemieckiego - tekst oryginalny - [1]