Pius IX
- inicjator Soboru Watykańskiego I
Dogmat o nieomylności papieża –
dogmat
ogłoszony w roku
1870
na
soborze watykańskim I
w
konstytucji dogmatycznej
Pastor aeternus (Konstytucja o Kościele Chrystusowym). Dogmat ten odnosi się do tzw. nauczania
ex cathedra
. Nieomylność
papieża
należy rozumieć jako bezbłędność w sprawach wiary i obyczajów, nie zaś w sprawach codziennych.
Ustanowienie tego dogmatu spotkało się ze sprzeciwem części duchownych i wiernych, w wyniku czego w
1870
powstał
starokatolicyzm
.
Treść dogmatu
Konstytucja powstała na IV sesji soboru i jest wynikiem prac 37 kongregacji lokalnych. Zawiera ona nie tylko definicję dogmatu, ale również teologiczne uzasadnienie jego ogłoszenia. Według ojców soboru nauka o nieomylności papieża jest ściśle związana z jego prymatem oraz biblijnym zapewnieniem
Jezusa
o stałości wiary
Piotra Apostoła
[1], którego papież jest następcą. Jej potwierdzenie znaleźć można również w
tradycji Kościoła
i w nauczaniu wcześniejszych
soborów
.
|
(...) Za zgodą świetego Soboru nauczamy i definiujemy jako dogmat objawiony przez Boga, że Biskup Rzymski, gdy mówi ex cathedra - tzn. gdy sprawując urząd pasterza i nauczyciela wszystkich wiernych, swą najwyższą apostolską władzą określa zobowiązującą cały Kościół naukę w sprawach wiary i moralności - dzięki opiece Bożej przyrzeczonej mu w osobie św. Piotra Apostoła posiada tę nieomylność, jaką Boski Zbawiciel chciał wyposażyć swój Kościół w definiowaniu nauki wiary i moralności. Toteż takie definicje są niezmienne same z siebie, a nie na mocy zgody Kościoła. Jeśli zaś ktoś, co nie daj Boże, odważy się tej naszej definicji przeciwstawić, niech będzie wyłączony ze społeczności wiernych [2]. |
Zastosowanie
Papieskie wypowiedzi nieomylne miały miejsce przede wszystkim we wcześniejszych wiekach i dotyczyły zazwyczaj definicji dogmatycznych. Zostałe one zebrane, usystematyzowane i wydane pierwszy raz wspólnie w
1854
przez Heinricha Denzingera w Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, który działał na polecenie
Piusa IX
. Współcześnie wydania Enchiridionu są wznawiane i aktualizowane o kolejne wypowiedzi nieomylne.
Opozycja
Część duchownych i teologów katolickich nie chciała zaakceptować tego dogmatu uważając go za nieuzasadniony i niemożliwy do obrony na gruncie historii Kościoła. Jeszcze w trakcie obrad soboru grupa 14 profesorów niemieckich historyków i teologów katolickich skupionych wokół
Johanna Dollingera
opublikowała Der Papst und das Konzil, w którym wykazano błędy w nauczaniu papieży, a kwestię nieomylności papieskiej przedstawiono jako główny punkt zabiegów
ultramontanistów
i
jezuitów
, pragnących przywrócenia stosunków średniowiecznych. Autor tego protestu -
Johann Döllinger
został ekskomunikowany 17 kwietnia 1871 roku. Ekskomunika ta przypieczętowała rozłam i utworzenie Kościoła starokatolickiego[3].
Opór wobec dogmatu przejawiali także niektórzy ojcowie soborowi, którzy na znak protestu opuścili sobór, nie chcąc uczestniczyć w uroczystym głosowaniu końcowym nad dogmatem[4].
W
1872
Otto von Bismarck
wydał okólnik, w którym sugerował, że ogłoszenie dogmatu o nieomylności papieża i potwierdzenie jego prymatu ma wyłącznie kontekst polityczny. Obawiał się bowiem, że papież przejmie władzę jurysdykcjną w niemieckich diecezjach i będzie powoływać na ordynariuszy biskupów, którzy wobec
II Rzeszy
staną się urzędnikami obcego władcy, a mianowicie takiego władcy, który na mocy swej nieomylności jest władcą całkowicie absolutnym, bardziej niż jakikolwiek absolutny monarcha świecki[5]. Przeciw tej opinii wystąpił
episkopat
Niemiec wydając w
1875
Oświadczenie na temat stosunku prymatu do urzędu biskupiego.
Ostatnim, który zaakceptował dogmat był biskup Wiednia, Józef Strossmayer, który zrobił to dopiero w 1881 roku[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑
Łk 22,31-32
w przekładach Biblii.
- ↑
Sobór Watykański I
: Pastor aeternus. W: Breviarium fidei.... S. 86.
- ↑ Klaus Schatz, Sobory powszechne - punkty zwrotne w historii Kościoła, s. 256-7, WAM, 2001
- ↑ Klaus Schatz, Sobory powszechne - punkty zwrotne w historii Kościoła, s. 255, WAM, 2001
- ↑ Oświadczenie na temat stosunku prymatu do urzędu biskupiego. W: Breviarium fidei.... S. 87.
- ↑ Klaus Schatz, Sobory powszechne - punkty zwrotne w historii Kościoła, s. 257, WAM, 2001
Bibliografia
- Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła. Stanisław Głowa, Ignacy Bieda. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1998. .
- Klaus Schatz, Sobory powszechne - pukty zwrotne w historii Kościoła, WAM, Kraków 2001
Linki zewnętrzne
