Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Język serbski

Język serbski

Diasystem serbsko-chorwacki (2006)

Język serbski (cрпски, srpski) – jedna z uregulowanych wersji dialektu sztokawskiego, używana głównie przez Serbów i Czarnogórców w Serbii , Czarnogórze , Bośni i Hercegowinie oraz w innych krajach.

Podobnie jak język chorwacki i język bośniacki , powstał przez rozbicie języka serbsko-chorwackiego . Języki te są tak do siebie podobne, że rozmówcy nie mają problemów ze wzajemnym zrozumieniem.

Spis treści

Rozwój literackiego języka serbskiego

W roli pierwszego literackiego języka Serbów wystąpił język staro-cerkiewno-słowiański , który w IX w. stał się pierwszym spisanym językiem słowiańskim. Pojawienie się pisanego języka słowiańskiego zawdzięczamy braciom, Cyrylowi i Metodemu , greckim mnichom, którzy na prośbę księcia wielkomorawskiego Rościsława przybyli do jego państwa by tam prowadzić misję chrystianizacyjną w języku słowiańskim, co miało uchronić państwo wielkomorawskie przed wzrostem wpływów duchowieństwa niemieckiego na Morawach. Cyryl przed przybyciem na Morawy stworzył nowy alfabet ( głagolica ), którym w języku słowiańskim spisano przekłady najpotrzebniejszych modlitw i tekstów liturgicznych. Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa w obrządku bizantyjskim Serbowie przyjęli staro-cerkiewno-słowiański.

Z racji tego, że księgi przepisywane były ręcznie szybko do tekstów zaczęły przenikać słowa i zjawiska fonetyczne charakterystyczne dla terenów, na których powstawały kopie tych ksiąg. W ten sposób język staro-cerkiewno-słowiański rozszczepił się na odmiany, zwane redakcjami języka cerkiewnosłowiańskiego . Rozwinęły się więc redakcje ruska, bułgarska, a od XII w. serbska języka cerkiewnosłowiańskiego, w której powstały najważniejsze teksty serbskiego średniowiecza – głównie akty prawne i żywoty świętych. Wraz z podbojem ziem serbskich przez Turków w XIV i XV w. dochodzi do zahamowania rozwoju piśmiennictwa serbskiego, które od tej pory ograniczać się będzie wyłącznie do cerkwi prawosławnej . W XVIII w. redakcja serbska języka cerkiewnosłowiańskiego zostaje zastąpiona rosyjską, która wraz z językiem ludowym, a od lat 80. także z tzw. slovenosrpskim, będącym połączeniem elementów języka rosyjskiego i ludowego serbskiego, staną się trzema równorzędnie używanymi językami literackimi

Narodziny współczesnego języka serbskiego wiążą się z osobą Vuka Karadžicia , reformatora języka i pisowni serbskiej, który zerwał z tradycją cerkiewną i oparł język literacki na jednym z dialektów serbskich. Jak trudnym w praktyce było to zadanie niech świadczy fakt, że próbując tłumaczyć Nowy Testament przy pomocy wyłącznie języka ludowego, w którym brakowało słów potrzebnych do przekładu, często odwoływał się do tradycji cerkiewnej lub po prostu tworzył neologizmy . Jednak zapoczątkowana w drugim dziesięcioleciu XIX w. reforma Vuka Kardzicia po latach sporów doczekała się praktycznego zastosowania. Szczególną rolę w tym miały utwory wybitnych poetów serbskich tego okresu: Petra Njegoša i Branka Radičevicia, którzy swe utwory stworzyli w języku oparty na ludowym języku serbskim.

Pierwsze gimnazjum z językiem serbskim powstało w 1791 w Sremskich Karlovciach . Pierwszym popularnym pisarzem, piszącym w języku serbskim, był Dositej Obradovič, późniejszy założyciel pierwszej wyższej uczelni serbskiej.

W XIX w. popularna stała się idea jedności Słowian. Jednym z wariantów tej jedności miała być idea jugosłowiańska, czyli kulturalnej i językowej jedności południowych Słowian. W 1850 w Wiedniu podpisano umowę językową między Serbami i Chorwatami, która była początkiem tworzenia się języka, który w dwudziestym wieku zyskał miano serbsko-chorwackiego lub chorwacko-serbskiego. Proces unifikacji języka zakończono w 1954 w Nowym Sadzie (Serbia), gdzie potwierdzono istnienie wspólnego języka dla Serbów, Chorwatów i Czarnogórców. Ustalono między innymi, że istnieje równoprawność dialektów chorwackich i serbskich oraz alfabetów łacińskiego i cyrylickiego. Po rozpadzie Jugosławii język serbsko-chorwacki oficjalnie przestał istnieć, ustępując miejsca serbskiemu, chorwackiemu i bośniackiemu.

Warianty języka serbskiego

Są dwa warianty wymowy.

Użytkownicy języka serbskiego

Ok. 13 milionów osób w Serbii posługuje się tym językiem jako ojczystym – jest on tutaj językiem urzędowym. Serbski jest również urzędowym językiem w Czarnogórze i Bośni i Hercegowinie . Istnieje też duża serbska diaspora .

Pismo

Język serbski zapisany w alfabecie łacińskim i cyrylicy

Serbski można zapisywać w dwu alfabetach: cyrylicą lub alfabetem łacińskim . Cyrylica uważana za tradycyjne pismo Serbów, jest stosowana przede wszystkim w Serbii Środkowej, przez Serbów w Czarnogórze i w Bośni, rzadziej przez Serbów w Chorwacji i na północy Serbii w Wojwodinie . Oprócz geograficznych są również polityczne uwarunkowania używania danego alfabetu. I tak gazety tradycyjne używają cyrylicy, cyrylicą zapisywane są teksty religijne i tradycyjne. Teksty nowoczesne używają obu alfabetów.

Rząd serbski na swojej stronie internetowej napisał: „Oficjalnym językiem Serbii jest serbski a oficjalnie używanym alfabetem jest cyrylica, w użyciu jest też alfabet łaciński. Na obszarach zamieszkanych przez mniejszości etniczne prawo przewiduje użycie w obiegu oficjalnym języka i pisma mniejszości.“[1]

Czasopisma stosują oba alfabety, na witrynach sklepów widać napisy w różnych alfabetach. Dokumenty oficjalne są jednak publikowane głównie cyrylicą.

W Czarnogórze przeważa obecnie alfabet łaciński .

Gramatyka

Zob. język serbsko-chorwacki .

Zobacz też

Przypisy

  1. http://www.srbija.gov.rs/pages/article.php?id=37 Почетна страна > Чињенице о Србији > Основни подаци > Становништво, језик и вера / Home > Facts about Serbia > Basic Facts > Population, Language and Religion

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Język serbski":

Podróżnik ...

Rodzimy Kościół Polski ...

1972 ...

Jonas Basanavičius ...

Szkoci ...

Wnioskowanie ...

Włosi ...

Nowa Anglia ...

Maine ...

Stanisław Hozjusz ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Język serbski":

Rozprawa z rozprawką (plansza 7) ...

010c. Rzym (plansza 5) ...

019. Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie