Dmitrij Grigoriewicz Pawłow Дмитрий Григорьевич Павлов
gen. Dmitrij Pawłow gen. Dmitrij Pawłow
generał armii generał armii
Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1897 Woniuch,   Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	22 lipca 1941 Moskwa ,   ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1914 – 1941
Siły zbrojne	armia carska Armia Czerwona
Stanowiska	dowódca Zachodniego Specjalnego Okręgu Wojskowego, dowódca Frontu Zachodniego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa , wojna domowa w Rosji , wojna domowa w Hiszpanii , II wojna światowa , wojna zimowa z Finlandią , Wielka Wojna Ojczyźniana
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Medal "20 lat Radzieckich Sił Zbrojnych"

Dmitrij Grigoriewicz Pawłow, ros. Дмитрий Григорьевич Павлов (ur. 4 listopada 1897 we wsi Woniuch (ob. Pawłowo), zm. 22 lipca 1941 pod Moskwą ) − radziecki dowódca wojskowy, generał armii , Bohater Związku Radzieckiego (1937), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 1. kadencji (1937–1941).

Życiorys

Urodził się 4 listopada 1897 we wsi Woniuch w gub. kostromskiej , w rodzinie chłopskiej. Służył w Armii Imperium Rosyjskiego . W czasie I wojny światowej na ochotnika poszedł na front i dosłużył się stopnia podoficerskiego. W 1916 został ranny i trafił do niewoli z której został zwolniony po zakończeniu wojny. W 1918 wstąpił na ochotnika do Gwardii Czerwonej . W czasie wojny domowej dowodził kolejno plutonem i szwadronem, a następnie został z-cą dowódcy pułku. Od 1919 był członkiem Socjaldemokratycznej Robotniczej Partii Rosji (SDPRR).

W 1921 ukończył Omską Wyższą Szkołę Kawalerii. Od początku 1923 służył w 6. Ałtajskiej Brygadzie Kawalerii na Froncie Turkiestańskim. W lutym 1923 walczył jako dowódca Oddziału Egzekucyjnego przeciwko basmaczom Turdybaja. Od sierpnia 1919 we wschodniej Bucharze dowódca 77. Pułku Kawalerii w walkach przeciwko oddziałom Ibrachimbeka. W 1928 ukończył Akademię Wojskową im. Michaiła Frunzego w Moskwie , a następnie został dowódcą pułku kawalerii, pułku zmotoryzowanego i brygady zmotoryzowanej. W 1931 ukończył Wyższy Akademicki Kurs w Wojskowej Akademii Technicznej.

W latach 1936 – 1937 walczył jako dowódca brygady pancernej w wojnie domowej w Hiszpanii . W czasie bitwy pod Guadalajarą (19-21 marca 1937) dowodzona przez niego jednostka udanym kontratakiem zadała poważne straty włoskim oddziałom pancernym i w znacznym stopniu przyczyniała się do zwycięstwa oddziałów republikańskich. Do ZSRR powrócił w aureoli bohatera i sławie zdolnego dowódcy nowoczesnego pola walki. Od 1937 deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 1. kadencji. Od listopada 1937 szef Zarządu Pancerno-Motorowego Robotniczo Chłopskiej Armii Czerwonej (RKKA) i członek Głównej Rady Wojskowej ZSRR. Opierając się na doświadczeniach wojny domowej w Hiszpanii, uznał, że korpus pancerny nie nadaje się do działań typu ofensywnego, ponieważ przełamanie frontu nieprzyjaciela na szerokości odpowiednio dużej, aby mógł w nią wejść tak duży związek pancerny nie jest możliwe. M. in. na podstawie jego uwag (i doświadczeń z Polski), w listopadzie 1939 Główna Rada Wojskowa ZSRR podjęła decyzję o rozwiązaniu korpusów pancernych i utworzeniu w ich miejsce dywizji zmotoryzowanych^[1]. W latach 1939 – 1940 uczestnik wojny zimowej . Od czerwca 1940 dowódca Specjalnego Białoruskiego Okręgu Wojskowego, przemianowanego w lipcu 1940 na Zachodni Specjalny Okręg Wojskowy. 4 czerwca 1940 otrzymał awans na stopień generała-pułkownika wojsk pancernych, a 22 lutego 1941 na generała armii . Chociaż nigdy nie dowodził w walce ugrupowaniem większym niż brygada pancerna, powierzono mu cztery armie i blisko 450-kilometrowy odcinek granicy państwa, przez który wiodła najkrótsza droga lądowa do Moskwy.

Atak na ZSRR

Od 22 czerwca 1941 Pawłow stał się dowódcą Frontu Zachodniego w który z chwilą ataku niemieckiego na ZSRR został przemianowany dowodzony przez niego okręg wojskowy. Zdezorientowany, jak większość radzieckich dowódców w pierwszych dniach Barbarossy , nie panował nad sytuacją. Pozbawiony należytej oceny sytuacji, rozpoznania sił przeciwnika oraz wsparcia lotnictwa (radzieckie samoloty zostały zniszczone na lotniskach w czasie pierwszego dnia agresji) i zaopatrzenia, trwonił siły na bezsensowne i źle skoordynowane kontrataki. Największy z nich miał miejsce 22 czerwca po południu siłami 4.A. gen. Korobkowa i jeszcze tego samego dnia został zatrzymany zmasowanymi atakami niemieckiego lotnictwa. 24 czerwca Pawłow wciąż nakazywał kolejne kontrataki, pomimo, że jego front został już przerwany przez Guderiana na północnym i południowym skrzydle. Działania Pawłowa osłabiły nieznacznie napór niemiecki (na krótko), jednak powodowały olbrzymie straty. 30 czerwca, po rozbiciu przez Niemców wojsk sowieckich w kotle Białostocko-Mińskim został zdjęty ze stanowiska, a 4 lipca aresztowany.

W znanej radzieckiej epopei filmowej z 1985 roku p.t. Bitwa o Moskwę, Pawłow jako jedyny z wyższych dowódców wojskowych tamtego okresu ukazany jest jako osoba nieudolna i niekompetentna, właściwie główny sprawca klęski z czerwca 1941.

Aresztowanie i proces

Pawłow zgodnie ze stalinowską "tradycją" został po odwołaniu ze stanowiska wezwany do Moskwy, gdzie Mołotow zakomunikował mu, że sprawa podejmowanych przez niego decyzji jako d-cy frontu jest rozpatrywana przez Biuro Polityczne. W drodze powrotnej do kwatery głównej frontu w Mohylewie , został aresztowany w Smoleńsku . W czasie przesłuchań i procesu prokurator próbował uzyskać od Pawłowa przyznanie się do spisku i zdrady. Usiłowano go również wrobić w "sprawę" marsz. Tuchaczewskiego . Pawłow zaprzeczył jednak tym zarzutom i uznał jedynie swoje niedociągnięcia w dowodzeniu frontem. Przyznał się do niedopilnowania wykonania wydawanych przez siebie rozkazów i nazbyt swobodnej interpretacji rozkazów Sztabu Gen. Ostatecznie zrezygnowano wobec niego z zarzutu zdrady i spisku. Oskarżono go o tchórzostwo, nieudolność, utratę broni oraz składów, samowolne wycofanie oddziałów, co w konsekwencji doprowadziło do załamania frontu radziecko-niemieckiego^[2].

22 lipca 1941 wyrokiem Izby Wojskowej Sądu Najwyższego został zdegradowany i skazany na śmierć oraz konfiskatę mienia w całości. Oprócz niego osądzono: szefa sztabu Frontu – gen. Władimira E. Klimowskicha, szefa łączności – gen. Andrieja T. Grigoriewa, szefa artylerii – gen. Nikołaja A. Klicza, dowódcę 14. Korpusu Zmotoryzowanego – gen. Stiepana I. Oborina, dowódcę 4. Armii – gen. Aleksandra A. Korobkowa, skazując wszystkich na karę śmierci. Rozstrzelany na poligonie NKWD pod Moskwą. Cała jego rodzina została zesłana do Krasnojarska. Zrehabilitowany 31 lipca 1957 z przywróceniem stopnia wojskowego.

Był najwyższym stopniem i funkcją radzieckim dowódcą rozstrzelanym za niepowodzenia radzieckie początkowego okresu wojny z Niemcami.

Odznaczenia

• Medal "Złota Gwiazda" Bohatera Związku Radzieckiego (21 czerwca 1937)
• Order Lenina – trzykrotnie
• Order Czerwonego Sztandaru – dwukrotnie
• Medal "20 lat Radzieckich Sił Zbrojnych"

Przypisy

Bibliografia