Moneta Demetriusza I Sotera
Demetriusz I Soter (ur.
187 p.n.e.
, zm.
150 p.n.e.
) – władca
Syrii
z dynastii
Seleucydów
od
162 p.n.e.
. Był synem
Seleukosa IV Filopatora
i Laodiki IV, bratankiem
Antiocha IV Epifanesa
.
Zakładnik Rzymu
W
175 p.n.e.
, w czasie rządów ojca, na życzenie
senatu rzymskiego
, zaniepokojonego
antypergamońskimi
(a co za tym idzie i antyrzymskimi) działaniami swojego ojca, został wysłany jako zakładnik do
Rzymu
. Kilka miesięcy później Seleukosa IV został zamordowany przez swojego ministra. Władzę po nim objął stryj Demetriusza Antioch IV Epifanes, pomimo, że to Demetriusz był prawowitym następcą tronu.
Po śmierci stryja senat rzymski dwukrotnie odmawiał prośbie Demetriusza o tron Seleukidów, uznając iż dla Rzymian korzystniejsze jest marionetkowe panowanie kilkuletniego syna Antiocha Epifanesa,
Antiocha V
. Tak więc dzieciństwo i młodość Demetriusz spędził w Rzymie.
Rządy
W
162 p.n.e.
, z pomocą m.in.
Polibiusza
, uciekł z Rzymu i wylądował w
Fenicji
, gdzie został ogłoszony królem. Antioch V Eupator został zamordowany, armia zaś przeszła na stronę Demetriusza, który następnie w
160 p.n.e.
wkroczył triumfalnie do
Seleucji
nad
Tygrysem
, pokonawszy uprzednio uzurpatora Timarchosa z Miletu, który ogłosił się królem
Babilonii
i
Medii
. Uradowani mieszkańcy miasta przyznali mu wówczas przydomek Soter (co znaczy Zbawca), pod którym przeszedł do historii. Senat rzymski musiał pogodzić się z tym faktem i uznał prawo Demetriusza do tronu Seleukidów, chociaż nigdy do końca nie pogodził się z ucieczką Demetriusza z Rzymu.
Tymczasem plany Demetriusza dotyczące odbudowy potęgi państwa Seleukidów, które snuł w Rzymie, realne w pierwszym okresie triumfu i entuzjazmu poddanych, w miarę upływu czasu okazywały się niewykonalne – ciągle trwało powstanie
Judy Machabeusza
w
Judei
, nie udała się próba oderwania
Kapadocji
od sojuszu z tradycyjnie wrogim
Pergamonem
ani próba kupienia
Cypru
od Archiasza, namiestnika
faraona
Ptolemeusza VI Filometora
.
Wojna z uzurpatorem
Władcy sąsiednich państw: pergamoński
Attalos II
, kapadocki Ariarates V i
egipski
Ptolemeusz VI, woleli też widzieć na tronie syryjskim marionetkę, a nie człowieka śmiałego i energicznego, dążącego do wskrzeszenia chwały Seleukidów, jakim był Demetriusz, zatem w
153 p.n.e.
zawarli koalicję przeciw niemu i poparli uzurpatora
Aleksandra Balasa
, którego zaakceptował również senat rzymski. Do Syrii wtargnęły wojska Pergamonu,
Kapadocji
i Egiptu,
Antiochia
zbuntowała się, uzurpatora poparli też Żydzi walczący o niepodległość pod wodzą
Jonatana Machabeusza
.
Demetriusz, spodziewając się klęski, odesłał swoich synów,
Demetriusza II Nikatora
i
Antiocha VII Sidetesa
do
Knidos
, a sam stawił czoło najazdowi i poległ podczas bitwy z uzurpatorem, który zastąpił go na tronie Syrii.
Bibliografia
- Iwaszkiewicz P., Łoś W., Stępień M., Władcy i wodzowie starożytności. Słownik, WSiP, Warszawa 1998, s. 118-119, .
- Praca zbiorowa pod redakcją
Aleksandra Krawczuka
, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, Oficyna Wydawnicza FOGRA, Warszawa 2005, s. 279-280, .
-
Świderkówna A.
, Siedem Kleopatr, Wiedza Powszechna/Bellona, Warszawa 1999, s. 92, 135-136, (Wiedza Powszechna) , (Bellona) .