Velites – ( łac. żołnierz lekkozbrojny, l. poj. veles) – w rzymskim legionie republikańskim piechota lekkozbrojna, prowadząca działania przed linią manipułów .

Velites byli najmłodsi, najruchliwsi i najmniej doświadczeni spośród żołnierzy wchodzących w skład legionu. Formacja ta wywodziła się z wcześniejszych leves. Na ich uzbrojenie składało się kilka krótkich oszczepów (iaculum) o długości ok. 1,2 m, krótkie miecze i niekiedy okrągłe tarcze ( parma ), o średnicy poniżej 1 m. Velites nosili często skóry drapieżników (np. wilków), które miały być źródłem mocy. Rzadko używali też lekkich skórzanych hełmów . Grupę zbliżoną do nich wiekiem i wyszkoleniem bojowym, jednak ze znacznymi różnicami w uzbrojeniu, stanowili hastati . Podczas bitwy velites, wysunięci przed pierwszą linię piechoty ciężkozbrojnej, staczali potyczki i nękali przeciwnika pociskami. Kiedy cały legion był gotowy do walki, wycofywali się na tyły przez przerwy między manipułami. Wydaje się, że velites zniknęli wraz z wprowadzeniem reformy Mariusza .

Zobacz też

• Hastati
• Legion
• Principes
• Triarii