Dekstryna — grupa złożonych
węglowodanów
, zbudowanych z pochodnych
cukrów prostych
, połączonych wiązaniami α1,4-
acetalowymi
, o długości od 3 do ok. 12-14
merów
.
Dekstryny powstają w wyniku
enzymatycznej
lub powodowanej kwasami mineralnymi
hydrolizy
skrobi
. W przemyśle dekstryny są produkowane w wyniku katalitycznej hydrolizy skrobi pochodzącej z
ziemniaków
. Dekstryny powstają w
jamie ustnej
w czasie wstępnego trawienia skrobi i innych cukrów złożonych, na skutek pękania wiązań α1,4-acetalowych, łączących mery
glukozowe
pod wpływem enzymów obecnych w
ślinie
, m.in.
amylazy
.
Dekstryny są łatwo rozpuszczalnymi w wodzie, substancjami krystalicznymi o barwie białej. Rozróżnia się dekstryny liniowe (o otwartych łańcuchach) oraz dekstryny cykliczne, o kształcie
toroidalnym
zwane
cyklodekstrynami
. Wszystkie dekstryny są stosunkowo łatwo przyswajalne, gdyż po spożyciu ulegają takiemu samemu rozkładowi do glukozy, jak inne cukry złożone.
Dekstryny mają szereg zastosowań praktycznych, ze względu na łatwość ich produkcji i niską cenę. Są m.in. stosowane jako nietoksyczne
kleje
biurowe o charakterystycznym słodkim smaku, substancje zagęszczające w produkcji
słodyczy
oraz tanie masy plastyczne, z których produkować można np. jednorazowe, ekologiczne naczynia.
W
medycynie
dekstryny są stosowane jako masy tabletkowe, powłoki
tabletek
oraz otoczki
kapsułek
, które po spożyciu same rozpuszczają się w przewodzie pokarmowym. Wodne roztwory dekstryn, są stosowane jako płyny krwiozastępcze, gdyż stosunkowo łatwo jest uzyskać z dekstryn roztwór o odpowiedniej
lepkości
umożliwiającej ich podawanie dożylne w formie tzw.
kroplówki
.
Cyklodekstryny, dzięki swojej unikalnej budowie są stosowane jako cząsteczki zdolne do transportu leków do ściśle określonych tkanek.
Maltodekstryna
Maltodekstryna - mieszanina
poli-
i
oligosacharydów
, otrzymywana przez częściową
hydrolizę
skrobi
.
Właściwości
Maltodekstryna występuje w postaci białego proszku, jest
rozpuszczalna
w
wodzie
.
pH
jej roztworów wodnych wynosi 5,5 - 7,0. Nie ulega
fermentacji
. Ma słabo słodki smak i jest łatwo przyswajalna przez organizm człowieka (wchłaniana jest równie szybko jak glukoza).
Zastosowanie
Maltodekstryna jest stosowana jako środek zapobiegający
krystalizacji
sacharozy w przetworach wysokosłodzonych.
Jest składnikiem wyrobów cukierniczych, przetworów owocowych, środków leczniczych oraz suplementów diety.