Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Kłodzko

Kłodzko

Widok z twierdzy na centrum Kłodzka
Kłodzko
Herb
Flaga
Herb Kłodzka Flaga Kłodzka
Dewiza : Stąd wszędzie jest bliżej[1]
Województwo dolnośląskie
Powiat kłodzki
Gmina
• rodzaj
Kłodzko
miejska
Prawa miejskie pomiędzy 1253 a 1278
Burmistrz Bogusław Szpytma
Powierzchnia 24,84 km²
Wysokość290-370 m n.p.m.
Ludność (2009)
•  liczba
•  gęstość

28 012[2]
1 128,6 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 74
Kod pocztowy 57-300, 57-303, 57-304
Tablice rejestracyjne DKL
Położenie na mapie Polski

Kłodzko
50°26'16″N 16°39'10″E / 50.43778, 16.65278 Na mapach: 50°26'16″N 16°39'10″E / 50.43778, 16.65278
TERC
( TERYT )
5020108021
Miasta partnerskie Bensheim
Carvin
Fleron
Náchod
Rychnov nad Kněžnou
Urząd miejski
pl. Bolesława Chrobrego 1
57-300 Kłodzko
Strona internetowa miasta
Gmina miejska Kłodzko na tle powiatu kłodzkiego
Widok na Pocztę Główną oraz Plac Jagiełły – największe skrzyżowanie miasta

Kłodzko ( łac. Glacium, Glacensis urbs, Glocium, niem. Glatz , czes. Kladsko) – miasto w województwie dolnośląskim , będące siedzibą dwóch gmin – miejskiej i wiejskiej – oraz powiatu o tej samej nazwie. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego .

Kłodzko leży w Kotlinie Kłodzkiej nad rzeką Nysą Kłodzką . Główne miasto krainy historycznej zwanej ziemia kłodzka .

Według danych GUS z 31 grudnia 2009, miasto liczyło 28 012 mieszkańców.

Spis treści

Środowisko naturalne

Park Przyjaźni

Geografia

Największe miasto powiatu kłodzkiego , będące stolicą historycznego hrabstwa kłodzkiego . Leży w północno-wschodniej części Kotliny Kłodzkiej , u południowo-zachodnich podnóży Gór Bardzkich na wysokości ok. 290-370 m. Najniższym punktem jest ujście Ścinawki na północy Ustronie , a najwyższym zbocza Czerwoniaka na południu przy granicy z Krosnowicami [3].

Granice administracyjne miasta wyznaczają[4]:

Warunki naturalne

Nysa Kłodzka przepływająca przez Kłodzka, widok w kierunku mostu kolejowego na Książku

Rozciągłość zabudowań miejskich w kierunku południkowym wynosi ok. 7,6 km, a w kierunku równoleżnikowym ok. 6,4 km[5]. Oś całego zespołu miejskiego wyznacza Nysa Kłodzka wraz z dopływami. W samym mieście od Nysy oddziela się Młynówka , obejmująca dużą wyspę , na której leży dawne Przedmieście Piasek oraz nowe osiedle[6].

Kłodzko leży na klimatycznej strefie przejściowej, z niewielką przewagą klimatu kontynentalnego[7]. Średnia temperatura roku wynosi 7,4° C, z kolei roczna amplituda sięga 19,3° C. Opady atmosferyczne zamykają się w graniach 599 mm.[8]

Kłodzko rozwinęło się nad Nysą Kłodzką . W obrębie miasta uchodzą do niej tylko małe cieki o charakterze potoków: Jodłownik i Jaszkówka . Powyżej niego do Nysy Kłodzkiej wpływa Bystrzyca Dusznicka . Przed samym Kłodzkiem zasilana jest ona jeszcze przez Białą Lądecką , a po za terytorium miasta na północy przez Ścinawkę [9].

Specyfika położenia Kłodzka oraz zbieg kilku ważniejszych cieków przyczynia się czasem do znacznych szkód wskutek spiętrzenia wód Nysy Kłodzkiej. Do największych powodzi należały te z: 1310 r., 1938 i 1997 r. Nysa tworzy tu także Młynówkę , zasilającą kiedyś dwa młyny i wydzielającą Wyspę Piasek [10].

Przyroda

Południowo-zachodni fragment twierdzy kłodzkiej
Topola czarna przy ul. Daszyńskiego, jedno z najstarszych drzew w mieście

Flora

Roślinność naturalna Kłodzka należy do Działu Sudeckiej Krainy Podgórza Okręgu Środkowosudeckiego.

Przy intensywnym zagospodarowaniu rolniczym już w średniowieczu Kotlina Kłodzka została pozbawiona w większości zadrzewienia, które zostały zastąpione przez pola uprawne. Świadectwem po tych dawnych zespołach leśnych są nieliczne okazałe drzewa o charakterze pomnikowym , jak np. 400-letni cis na Jurandowie o 14 m wysokości i obwodzie 1,5 m oraz 300-letni klon o wysokości 16 m i obwodzie 4,38 m.

W niektórych rzadkich dolinkach zachowały się fragmenty łęgu jesionowego Caricii remotae-Fraxinetum z licznymi skrzypami olbrzymimi , śledziennicą naprzeciwlistną , przetacznikiem górskim i bodziszkiem żałobnym .

Na łąkach użytkowanych w sposób mniej intensywny spotkać można wiele roślin, takich jak: rdest wężownik , pełnik europejski zwany Różą Kłodzką oraz jaskier .

W samym mieście jedyne większe zespoły drzewiaste zachowały się na terenach Fortecznej Góry i Owczej Góry , głównie od północy i zachodu. Są to drzewostany dębowo - lipowe z bukiem i grabem o charakterze parkowym, podobnie jak nad Młynówką , nad którą malowniczy akcent tworzą wierzby płaczące . Poza centrum występują głównie przy ulicach klony i lipy [11].

Pomniki przyrody

Gołąb domowy, jeden z najczęściej występujących ptaków w Kłodzku

W mieście Kłodzku rośnie 5 drzew , które są uznane za pomniki przyrody . Są to[6]:

  • jesion wyniosły – w parku miejskim przy ul. Armii Krajowej, obwód 424 cm,
  • topola czarna – w parku miejskim przy ul. Daszyńskiego, obwód 505 cm,
  • topola biała – w parku miejskim ul. Daszyńskiego przy murze klasztoru Franciszkanów, obwód 340 cm,
  • cis pospolity – na prywatnej posesji przy ul. Rajskiej, obwód 220 cm,
  • tulipanowiec amerykański – w parku miejskim przy ul. Daszyńskiego, obwód 200 cm.

Fauna

W samym mieście występują wróble domowe i gołębie domowe [11].

Toponimia nazwy Kłodzka

Fragment Kroniki Kosmasa zawierającej pierwszą wzmiankę o Kłodzku

Kłodzko po raz pierwszy pojawia się na kartach historii w 981 r. jako castellum Kladsko . W kolejnych latach nazwa miasta ewoluowała w kierunku niemieckiej formy Glatz ( 1291 r)[12]. Brak badań archeologicznych na tym terenie co do niemieckiej nazwy miasta spowodował stworzenie przez niemieckich uczonych teorii o możliwości założenia miasta przez Rzymian . Teoria ta została stworzona na podstawie znalezionych monet rzymskich[13]. Nazwę Glatz wywodzono bezpośrednio z łacińskiego wyrazu glacies (lód), ponieważ jak tłumaczono przybywający tu z południa Rzymianie skarżyli się, że w Kłodzku wszystko jest zamarznięte. W XIX w. próbowano tę nazwę interpretować, że twórcą miasta był Henryk I Ptasznik lub nawet Karol Wielki [14].

Z kolei słowiańską nazwę miasta – Kladsko (Kłodzko) wywodzi się od drewnianych kłód, które ułatwiały przeprawę przez rzekę lub kłód z których zbudowany był obronny gród na Górze Fortecznej [15].

Na mapach z XIX i XX wieku polską nazwą miasta było najczęściej Kładzko[16].

Symbole miasta

Kamienna rzeźba lwa na ratuszu

Herb Kłodzka

Herbem Kłodzka jest biały lew na czerwonym polu, ze złotą koroną i podwójnym ogonem. Tradycja przypisuje nadanie herbu miastu królowi Przemysłowi Ottokarowi II w połowie XIII w. Jest najstarszym symbolem miasta, który pojawia się już w średniowieczu [17].

Flaga Kłodzka

Flaga miejska w postaci dwóch poziomych pasów: żółtego i czerwonego. Barwy te wywodzą się z herbu hrabstwa kłodzkiego . Flaga została ustanowiona uchwałą rady miejskiej w 1990 r. Wywieszana jest z okazji lokalnych uroczystości, spotkań miast partnerskich[18].

Hejnał Kłodzka

Jest to melodia odtwarzana uroczyście z wieży ratuszowej codziennie w samo południe o 12:00. Pierwszy kłodzki hejnał skomponował Tadeusz Kaszczuk, a po raz pierwszy został odegrany 10 maja 1962 r.[19] Autorem kolejnej melodii był Stanisław Dąbrowski [20]. Obecny hejnał powstał w 2000 r. i został skomponowany na zamówienie Urzędu Miasta w Kłodzku przez wrocławskiego muzyka Bogusław Klimsę[21].

Historia

Herb Kłodzka nadany przez Przemysła Ottokara II w 2 poł. XIII w.

Na dzieje i znaczenie miasta wpłynęło jego położenie w północno-wschodniej części Kotliny Kłodzkiej na pograniczu polsko - czeskim .

W okolicy Kłodzka istniało skupisko starego osadnictwa wczesnośredniowiecznego, a nawet wcześniejszego. Przez miasto przechodziła jedna z odnóg tzw. Szlaku bursztynowego . Pod koniec X wieku gród należał do suwerennego państwa libickiego , którego władcą był Sławnik , ojciec św. Wojciecha [22]. Data śmierci Sławnika981 zanotowana przez czeskiego kronikarza Kosmasa jest pierwszą wzmianką historyczną o Kłodzku[23].

Sobiesław I jeden z sygnatariuszy pokoju zielonoświątkowego

Przez cały XI w. Ziemia kłodzka było terenem uporczywych walk między Piastami , a Przemyślidami . W 1003 r. Kłodzko zostało na krótko opanowane przez Bolesława Chrobrego . W 1114 r. gród został zdobyty przez księcia Sobiesława I , który w 1137 r. zawarł z Bolesławem Krzywoustym pokój zielonoświątkowy , potwierdzający przynależność ziemi kłodzkiej do Czech[24][25].

W 2 połowie XII w. położone u stóp kasztelańskiego zamku podgrodzie zaczęło przekształcać się w osadę o charakterze rzemieślniczo-targowym, zamieszkiwaną przez ludność słowiańską . Rejon na północ od rynku ) kolonizowany był przez Niemców [26]. Kolonizacja niemiecka wzmogła się po przybyciu w 1169 r. do Kłodzka joannitów [27]. Rozwinięta z podgrodzia osada targowa przekształciła się w miasto , zanim nastąpiła oficjalna lokacja . Niestety nie zachował się dokument lokacyjny, ale niektórzy historycy uważają, że mogło to nastąpić już w 1223 r. Natomiast herb przedstawiający lwa z dwoma ogonami został nadany miastu dopiero za panowania Przemysła Ottokara ( 1253 )- 1278 ). Pierwsza wzmianka o wójcie kłodzkim pochodzi z 29 III 1275 r.[28] W miejsce kasztelanów władzę w mieście objęli wójtowie . W zamku wybudowanym po 1129 r. na Górze Zamkowej rezydowali starostowie – namiestnicy królewscy, zarządzający całą ziemią kłodzką [29].

Arnoszt z Pardubic, znany mecenas Kłodzka
Kościół Wniebowzięcia NMP, na którego budowę przeznaczono znaczne fundusze z testamentu abpa. Arnoszta

Na zasadzie dożywotniego lenna ziemią kłodzką władali Piastowie śląscy : Henryk IV Probus ( 1278 - 1290 ), Henryk VI Dobry ( 1327 - 1335 ) i Bolko II ziębicki ( 1337 - 1341 )[30].

W wyniku lokacji uformował się nowy układ przestrzenny miasta , który z niewielkimi zmianami przetrwał do dzisiaj. W 1324 r. miasto wykupiło wójtostwo . Od 1310 r. joannici prowadzili w mieście szkołę parafialną, której najwybitniejszym uczniem był późniejszy arcybiskup praski Arnoszt z Pardubic [31]. W 1349 do Kłodzka za sprawą Arnoszta przybyli augustianie , którym arcybiskup ufundował klasztor i kolegiatę na Górze Zamkowej [32]. W jego skryptorium powstał najprawdopodobniej Psałterz floriański .

Rozwój Kłodzka został częściowo zahamowany przez wojny husyckie ; do ponownego ożywienia doszło dzięki królowi Jerzemu z Podiebradów , który ustanowił miasto w 1458 r. siedzibą hrabstwa . W 1501 r. Kłodzko i całe hrabstwo odkupił od Podiebradów Ulrich von Hardeck[33]. wiek XVI rozpoczął korzystny okres w dziejach miasta, trwający do wojny trzydziestoletniej .

W 1526 r. Kłodzko wraz ze Śląskiem i Czechami przechodzi pod panowanie Habsburgów . Okres ten naznaczony był konfliktami społeczno-religijnymi związanymi z reformacją . W 1562 r. luteranie stanowili większość mieszkańców Kłodzka, przejmując kościół parafialny. Reformacja przyczyniła się również do upadku klasztorów bernardynów i franciszkanów w mieście. budynki klasztorne zamieniono na szpitale, a ogrody na cmentarze dla mieszkańców przedmieść[34].

Widok ogólny na Kłodzko w 1. połowie XVIII w.

Na początku wojny trzydziestoletniej Kłodzko opowiedziało się po stronie Fryderyka V , elektora Palatynatu . W 1622 r. miasto zostało zdobyte przez Austriaków. Zniszczeniu uległ zamek, który Austriacy postanowili zamienić w twierdzę. Pracami fortyfikacyjnymi kierował w latach 1680 - 1702 Jakub Carove wg projektu Saebischa. W czasie I wojny śląskiej Kłodzko na mocy pokoju wrocławskiego ( 1742 r.) przeszło pod panowanie Prus [35]. Fryderyk II Wielki doceniając strategiczne położenie miasta przystąpił do modernizacji fortyfikacji poaustriackich i rozbudowy twierdzy . W czasie wojny siedmioletniej Austriacy zdobyli miasto w 1760 r., ale musieli je zwrócić Prusom na mocy pokój w Hubertusburgu ( 1763 r.)[36]. Ostatni raz twierdza oblegana była podczas wojen napoleońskich w 1807 r.[37]

Panorama miasta na początku XIX w.

W latach 1862 - 1905 wybudowano linie kolejowe. Kłodzki węzeł kolejowy dawał połączenia z Wrocławiem , Wałbrzychem , Kudową i Stroniem . W latach 1864 - 1874 w dzielnicy Jurandów wzniesiono nowy, olbrzymi kompleks szpitalny[38]. W 1877 r. zniesiono status twierdzy i zezwolono na swobodną rozbudowę miasta. W latach 1880 - 1911 nastąpiła rozbiórka bram i większości murów miejskich. Następuje rozbudowa miasta w kierunku południowym, wschodnim i zachodnim[39].

Na dwudziestolecie międzywojenne przypada dalsza rozbudowa miasta. Powstają nowe osiedla otaczające centrum Kłodzka. Na początku 1939 r. Kłodzko liczyło 22 tys. mieszkańców[40]. W czasie II wojny światowej w twierdzy utworzono obóz jeniecki i filię obozu koncentracyjnego Gross-Rosen ( Rogoźnica ). W końcu wojny miasto ogłoszono twierdzą (Festung Glatz), która miała bronić się do końca. Ostatecznie zdecydowano o poddaniu się bez walki. 9 maja 1945 r. do Kłodzka wkroczyły wojska radzieckie [40]. Na podstawie ustaleń między aliantami na początku czerwca władzę w mieście objęła administracja polska, mimo motywowanych historycznie roszczeń terytorialnych zgłaszanych przez Czechosłowację . Wkrótce rozpoczęto akcję wysiedlenia niemal całej dotychczasowej ludności miasta do Niemiec[41].

Najstarszy wieżowiec w Kłodzku przy al. Dunikowskiego
Ziemie przyłączone do Polski w 1945 r. (na różowo), w tym Ziemia Kłodzka

W lecie 1945 r. dotarły do Kłodzka pierwsze transporty repatriantów z Kresów Wschodnich . Zorganizowano szkolnictwo, instytucje kulturalne. W 1947 t. powstał Kłodzki Oddział Towarzystwa Tatrzańskiego i Towarzystwo Ziemi Kłodzkiej, które od 1948 r. zaczęło wydawać Roczniki Kłodzkie. W Kłodzkim Ośrodku Kultury działalność rozpoczął teatr dramatyczny i orkiestra symfoniczna. Działające po wojnie Muzeum Miejskie zostało w 1963 r. przekształcone w Muzeum Ziemi Kłodzkiej[42].

W połowie lat 50. XX w. miały miejsce katastrofy budowlane, polegające na usuwaniu się ścian wyrobisk wielokondygnacyjnych piwnic. Stało się to uzasadnieniem dla dokonanej w następnych latach rozbiórki całych kwartałów północnej części Starego Miasta , która przyniosła nieodwracalne straty w zabytkowej strukturze miasta. Chcąc zapobiec dalszemu pogarszaniu się sytuacji, zlecono naukowcom z AGH w Krakowie opracowanie projektu zabezpieczenia kłodzkiej starówki. Prace zabezpieczeniowe wykonało Przedsiębiorstwo Robót Górniczych z Wałbrzycha , które jednocześnie oddało do użytku podziemną trasę turystyczną (600 m długości) w 1976 r.[43] Na początku lat 60. XX w. ruszyło budownictwo mieszkaniowe na obrzeżach miasta. W 1968 r. założono Kłodzkie Przedsiębiorstwo Budowlane, a w kilka lat później Kłodzką Fabrykę Domów[44]. Następnie przystąpiono do budowy największego w mieście zespołu mieszkaniowegoosiedla im. Kruczkowskiego . W połowie lat 80. zmodernizowano układ komunikacyjny w mieście poprzez budowę obwodnicy północnej z estakadą nad Nysa Kłodzką oraz wyprowadzono główny ruch samochodowy z Piasku[45].

Osiedle Warszawy-Centrum przeznaczone dla powodzian po 1997 r.

Stacjonująca w Kłodzku Sudecka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza została w 1992 r. zastąpiona przez Straż Graniczną , a pułk zmechanizowany zajmujący koszary przy ul. Walecznych przekształcony w piechotę górską[46].

W nocy z 7 / 8 lipca 1997 Kłodzko zostało zalane przez Powódź Tysiąclecia . Woda podniosła się o 8,71 m ponad zwykły poziom Nysy Kłodzkiej , pustosząc znaczny obszar miasta. Następne lata przyniosły odbudowę zniszczeń powodziowych oraz rewitalizację starówki . W ramach pomocy rządowej i wsparciu gminy Warszawy-Centrum przyznano im domki czterorodzinne, które ustawiono w rejonie Jurandowa , tworząc osiedle im. Warszawy-Centrum . Kolejne 100 mieszkań wybudowano przy ul. Korytowskiej. Powódź okazała się najbardziej groźna dla starego budownictwa na Piasku [47].

Następne lata przyniosły odbudowę zniszczeń powodziowych oraz rewitalizację starówki , które wykonano przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej . W 2009 r. rozpoczęto budowę galerii Twierdza Kłodzko[48] oraz krytej pływalni przy Szkole Podstawowej nr 3[49].

Architektura i urbanistyka

Układ urbanistyczny

Widok na śródmieście Kłodzka z twierdzy

Kłodzko zachowało doskonale ukształtowany, kompletny i oryginalny układ urbanistyczny miasta średniowiecznego , który jest ściśle dostosowany do ukształtowania terenu i podporządkowany obronnej roli zamku, a później twierdzy [44]. Najstarsza część miasta leży na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej , na wysokiej terasie , u stóp Fortecznej Góry. Powoduje to, że na terenie starego miasta występują znaczne różnice wysokości, wynoszące ok. 20 m w przypadku rynku , a rzeki, a pomiędzy twierdzą a rzeką aż ok. 60 m. Stąd też duża liczba ulic jest stromych, a nawet biegnie po stopniach, jak w przypadku ul. Spadzistej, co nadaje tej części miasta malowniczość. Obszar starówki oddzielony jest od pozostałych części miasta przez parki , które przybierają formę plantów , skwerów i zieleńców [50].

Nieco nowsza jest część Kłodzka położona na wyspie Piasek , utworzonej przez Młynówkę . Dominantą całego zespołu miejskiego jest potężna twierdza bastionowa położona na Fortecznej Górze i nieco mniejsza twierdza pomocnicza na Owczej Górze . Miasto ma nietypowe ukształtowanie, ponieważ całkowicie wypełniło wąską dolinę rzeczną pomiędzy oboma wzniesieniami, wykorzystując strategiczne położenie tego miejsca. Natomiast w dzielnicach stanowiących dawniej odrębne osady, takie jak: Ustronie , Jurandów , Leszczyny , Zagórze czy Książek zachowały w całości swój pierwotny układ urbanistyczny w postaci wsi łańcuchowych lub folwarków .[51]

We wschodniej części miasta, za historycznymi przedmieściami : wojciechowickim i wygonem wznosi się na nierównym ternie pnącym się do góry osiedle domów jednorodzinnych powstałe w drugiej połowie XX w. Rozciąga się z niego panorama na całe miasto, z której widoczne jest po drugiej stronie, powstałe w tym samym czasie osiedle im. Kruczkowskiego , wybudowane z wielkiej płyty [44].

Zabytki

Kłodzko posiada jeden z bogatszych, zróżnicowanych i cenniejszych w kraju obiektów zabytkowych tworzących wspaniałą panoramę Do cenniejszych obiektów należą[52][53]:

Prezbiterium i ołtarz kościoła Wniebowzięcia NMP

Zieleń miejska

Wokół starego miasta ciągną się parki powstałe na miejscu dawnej fosy i murów obronnych . Zajmują one łączną powierzchnię 25,1 ha[54]. Obecnie w Kłdzku istnieje sześć parków[4]:

Tereny zieleni w mieście (2002)[55]
RodzajPowierzchnia
Parki spacerowo-wypoczynkowe18,6 ha
Zieleńce 6,5 ha
Tereny zieleni osiedlowej43,5 ha
Lasy30,5 ha
  • Park Przyjaciół Wojsk Górskich – zwany dawniej Parkiem Młodzieży, położony w północno-wschodniej części osiedla Kruczkowskiego, założony po 1945 r. na miejscu dawnego cmentarza,
  • Park im. R. Traugutta – znajduje się we wschodniej części starego miasta, założony w XIX w. jako jeden z fragmentów plantów , promenady miejskiej okalającej kłodzką starówkę. Poprzednio na jego miejscu znajdował się cmentarz żołnierzy francuskich, oblegających Kłodzko w 1807 r.
  • Park Esperanto – powstał w 1. połowie XIX w. jako skwer w centrum miasta, obecna nazwa od lat 80. XX w.
  • Park Sybiraków – założony w połowie XIX w. jako element promenady staromiejskiej, obecna nazwa od 1995 r.
  • Park Przyjaźni – powstał w 2. połowie XIX w. jako końcowy fragment promenady staromiejskiej. W latach 80. XX w. w związku z budową nowego mostu na Nysie Kłodzkiej został przedzielony na dwie części.
  • Park im. św. Wojciecha – powstał jako skwer po 1945 r. na miejscu dawnych dwóch cmentarzy, obecna nazwa od lat 90. XX w.
Pomnik w hołdzie obrońcom Ojczyzny w Parku Sybiraków

Okolice obu twierdz porośnięte jest przez lasy , które występują również w w południowej części miasta, u stóp Czerwoniaka oraz we wschodniej części miasta, porastając szczyty: Mariańską Górkę i Kukułkę. Na granicach miasta znajdują się ogródki działkowe [4]:

  • POD Nowy Świat
  • POD Kolejarz
  • POD Odrodzenie
  • POD Światowiec
  • POD Światowid
  • POD Zwycięstwo
  • POD Perła: I, II, III
  • POD PKP Rozkwit
  • POD Westerplatte
  • POD Ślązak

Gospodarka

Struktura użytkowania ziemi w mieście (2002)[56]
RodzajPowierzchnia %
Grunty orne 1120 ha44,8%
Pastwiska 169 ha6,76%
Łąki 238 ha9,52%
Sady 24 ha0,96%
Użytki rolne (Σ)1541 ha61,64%
Lasy38 ha1,52%
Pozostałe grunty i nieużytki921 ha36,84%
Użytki i nieużytki rolne (Σ)2500 ha100%

Kłodzko jest najważniejszym ośrodkiem przemysłowym , turystycznym i usługowym ziemi kłodzkiej . Rozwinięty jest przemysł drzewny, spożywczy, odzieżowy i metalowy[57]. Według danych z roku 2002[58] średni dochód na mieszkańca wynosił 1502,38 zł.

Rolnictwo

Rolnictwo nie odgrywa w gospodarce miejskiej większej roli, aczkolwiek w peryferyjnych dzielnicach miasta znajdują się gospodarstwa rolne, których na początku lat 90. XX w. było 219. Ponadto w Kościelnikach , Leszczynach i w Książku działały Państwowe Gospodarstwa Rolne . Obecnie z pracy w rolnictwie utrzymuje się niespełna 3% ludności czynnej zawodowo. Rozwinięte jest zaplecze techniczne i przetwórcze rolnictwa. W mieście działa mleczarnia, magazyny zbożowe, wylęgarnia drobiu , młyn , rozlewnia wód mineralnych, zakłady mięsne[59].

Przemysł

Po upadku komunizmu w Polsce w 1989 r. sytuacja przemysłowa Kłodzka nie przedstawiała się w dobrym świetle. W mieście działało kilka zakładów przemysłowych, ale brakowało takich o poważniejszym znaczeniu. Do największych zakładów należały: Fabryka Urządzeń Technicznych, filia fabryk mebli i Zakłady Produkcji Leśnej Las[60].

W 2 połowie lat 90. XX w. wraz z postępującą restrukturyzacją wiele przedsiębiorstw nie zdołało przetrwać w warunkach gospodarki wolnorynkowej , co spowodowało ich zamkniecie i gwałtowny wzrost bezrobocia . W 1997 r. uruchomiono Wałbrzyską Specjalną Strefę Ekonomiczną , której jedną z podstref ulokowano w Kłodzku. Objęła ona powierzchnię 45,9 ha w północno-zachodniej części miasta ( Leszczyny )[61]. Wkrótce potem ulokowały swój kapitał tutaj następujące firmy: Steinhoff meble, General Electric , produkujący elektryczną aparaturę rozdzielczą i sterowniczą niskiego napięcia oraz Effect System, świadczący usługi w branży reklamowej [62].

Handel i usługi

Supermarket E'Leclerc

W końcu lat 80. XX w. handel w mieście prowadziło 211 sklepów o łącznej powierzchni 24 tys. m², z czego 65 było państwowych, 117 spółdzielczych, a 29 prywatnych. Działało 46 zakładów gastronomicznych (16 prywatnych).

Wraz z liberalizacją systemu gospodarczego własną działalność gospodarczą podjęło w 1990 r. aż 980 osób.[63][64] W 2. połowie lat 90. wzrosła liczba handlarzy, którzy mieli do dyspozycji targowisko przy ul. Kościuszki oraz powstałą w 1995 r. Halę Targową Merkury[65]. Do końca dekady kwitnął prywatny handel, czego jedną z przyczyn było nadgraniczne położenie Kłodzka, blisko granicy z Czechami . Tendencja ta zaczęła się odwracać na początku XXI , czego wyraźnym symptomem była sprzedaż hali Merkury.

W mieście swoje supermarkety otwarły Biedronka oraz E.Leclerc ( 2004 ). W 2009 r. ukończono budowę Galerii Twierdza Kłodzko , w której siedzibę znalazły takie marki jak Leroy Merlin , Media Expert i Carrefour . Obecnie trwają pracę nad rozbudową galerii o Multikino i McDonald's . W 2010 r. otwarto drugą część kompleksu handlowo - usługowego Galeria Twierdza Kłodzko II. Znajdują się tam m.in. Media Expert , Jysk , Biedronka . [66].

Miasto pełni funkcję lokalnego ośrodka administracyjnego, finansowego, oświatowego oraz centrum opieki zdrowotnej. Mieszczą się tu placówki użytku publicznego, m.in. siedziba rejonu dróg wojewódzkich, siedziba nadleśnictwa , inspektoratu ZUS i urzędu skarbowego[67]. W Kłodzku znajduje się 7 banków, 4 placówki pocztowe, kilka agencji ubezpieczeniowych, targowisko miejskie, 6 dyskontów spożywczych oraz wiele lokali handlowo-usługowych skupionych przy ulicach Starego Miasta.

Rynek pracy

Według danych na 2003 r.Kłodzku zatrudnionych jest 8819 osób, z czego najwięcej z nich pracuje w sektorze usługowym: 5848, a następnie przemysłowym – 2963 osób. W rolnictwie zatrudnionych jest tylko 8 osób.[68]

Stopa bezrobocia w Kłodzku w 2008 r. wyniosła 10,6%[69] i była jedną z najniższych w powiecie kłodzkim, gdzie bezrobocie wynosi 24% i jest jedną z najwyższych w województwie dolnośląskim [70].

Osiedle Dąbrówki, dawniej XXX-lecia PRL, wybudowane w latach 70. XX w.

Demografia

Powierzchnia miasta zajmuje 24,84 km², co przy obecnej liczbie mieszkańców (28 081 w grudniu 2008) daje gęstość zaludnienia równą 1130 osób na 1 km². Miasto zajmuje 225. miejsce pod względem powierzchni, zaś pod względem liczby ludności w Polsce – 158.[71].

  • Ludność Kłodzka na przestrzeni stuleci[6]:

Na początku XIX wieku w mieście mieszkało 5 tysięcy osób (dane z 1816 ), ale już w połowie tego stulecia liczba mieszkańców uległa podwojeniu i przekroczyła 10 tysięcy. W kolejnych dekadach ludność Kłodzka systematycznie rosła poza krótkim okresem bezpośrednio po I wojnie światowej , kiedy to uległa zmniejszeniu. Na kilka lat przed II wojną światową liczba ludności przekroczyła 20 tysięcy.

Jedną z konsekwencji przegranej przez Niemcy wojny była zmiana granic i utrata ziemi kłodzkiej na rzecz Polski oraz przesiedlenie dotychczasowej ludności nimieckiej. W 1950 r. liczba mieszkańców zmalała do 17 tysięcy; poziom zaludnienia sprzed wojny udało się osiągnąć już na przełomie lat 50. i 60. XX w.[72]

Na początku XXI w. ludność Kłodzka wzrosła do 30 tysięcy, jednak kilka lat później wobec ujemnego przyrostu naturalnego i migracji systematycznie spadała, osiągając w 2008 r. 28 tysięcy[73].

Wg prognozy demograficznej w następnych latach liczba ludności ponownie zacznie wzrastać. Prognoza ta spełni się, o ile – jak założono – utrzyma się dotychczasowe zjawisko migracji z miasta. W przypadku pomyślnych wyników działań podjętych dla ożywienia gospodarki na obszarze miasta, zmiany migracyjne mogą być osłabione lub nawet odwrócone[74].

Największą populację Kłodzko miało w 1998 r.[75]

Widok na dawne Przedmieście Wygon ze stacji Kłodzko Miasto, jednego z gęściej zabudowanych przedmieść Kłodzka
OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób %osób %osób %
populacja28 003100,014 96253,413 04146,6
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
1 127,3602,3525,0

Kultura

Dziedzinec Muzeum Ziemi Kłodzkiej
Główny gmach Kłodzkiego Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji, dawny Kłodzki Ośrodek Kultury

Kłodzko jest bardzo ważnym regionalnym ośrodkiem kultury, znanym z wielu cyklicznych imprez. Entuzjaści zamiłowani w regionalistyce działają w Towarzystwie Miłośników Ziemi Kłodzkiej[77].

Instytucje

Głównymi organizatorami życia kulturalnego w mieście są[77]:

  • Muzeum Ziemi Kłodzkiej – powstało w 1963 r., jest to placówka muzealna i naukowa, obejmująca swoim zainteresowaniem teren ziemi kłodzkiej i jego wielonarodową spuściznę kulturową, a w szczególności geologię, geografię, historię, historię kultury materialnej i sztuki regionu.
  • Kłodzki Ośrodek Kultury – instytucja kulturalna powstała w 1951 r., mieści się w nim m.in. galeria sztuki, kino, teatr, przekształcony w 2009 r. w Kłodzkie Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji.
  • Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna – założona w 1946 r.

Imprezy

Obecnie do najważniejszych imprez plenerowych organizowanych w mieście należą[78]:

  • Dni Kłodzka – największa impreza organizowana pod koniec maja przez władze miasta od 1961 r.
  • Dni Twierdzy Kłodzkiej – rekonstrukcja zdobywania twierdzy kłodzkiej przez wojska napoleońskie w 1807 r.; organizowane od 2006 r.
  • Kłodzkie Wieczory Muzyki Organowej – odbywają się corocznie od 1987 r. Jest to cykl koncertów odbywających się w kościołach: Wniebowzięcia NMP i Matki Bożej Różańcowej, które trwają od kwietnia do października i grupują znakomitych wykonawców z kraju i zagranicy.
  • Święto Ulicy Daszyńskiego – festyn organizowany przez władze miejskie, Zespół Szkół Społecznych i Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe na początku maja.
Samochód firmowy Telewizji Ziemi Kłodzkiej

Media lokalne

W mieście wydawanych jest sześć gazet o zasięgu lokalnym: Euroregio Glacensis , Brama - Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej , Panorama Ziemi Kłodzkiej , Wiadomości Kłodzkie, Głos Kłodzczan i Kurier Kłodzki[79].

Sporo informacji na temat bieżących wydarzeń z Kłodzka można znaleźć również na stronach Gazety Wrocławskiej , gdzie przez wiele lat co piątek ukazywała się wkładka dotycząca powiatu kłodzkiego (Magazyn kłodzki) i Gazety Kłodzkiej .

Lokalnym radiem jest Polskie Radio Wrocław , które ma swoje studio w ratuszu [80]. Od 2007 r. działa Radio Kłodzko, które nadaje swój program od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 10.00 na falach średnich w paśmie 1485 kHz.[81]

Na terenie miasta działa telewizja kablowa Telewizja Kłodzka , którą można odbierać również w innych miejscowościach ziemi kłodzkiej [82].

Od początku 2008 roku swoją działalność w Kłodzku rozpoczęła Telewizja Sudecka. Działająca już od 15 lat na terenie powiatu dzierżoniowskiego stacja, poszerzyła swoją działalność o niektóre miasta ziemi kłodzkiej (Kłodzko, Lądek, Polanica-Zdrój, Nowa Ruda). Swoje materiały nadaje w sieci kablowej Vectra oraz w Internecie.

Od 1 października 2010 roku działa portal internetowy Klodzko24.eu założony przez wydawcę Gazety Kłodzkiej .

Edukacja

Kłodzko stanowi lokalny ośrodek edukacyjny. Znajduje się tu 5 szkół podstawowych , 5 gimnazjów , 4 szkoły średnie . W placówkach prowadzonych przez Urząd Miasta, według danych z roku szkolnego 2008/2009 uczyło się 1650 dzieci w szkołach podstawowych, wliczając w to klasy "0" oraz 830 uczniów w gimnazjach[83]. W szkołach średnich prowadzonych przez powiat kłodzki naukę pobierało 3089 uczniów. W mieście działają wydziały i zamiejscowe ośrodki dydaktyczne kilku wrocławskich uczelni wyższych.

Lista szkół znajdujących się w Kłodzku:

Szkoły podstawowe

Szkoła Podstawowa nr 2
  • Szkoła Podstawowa nr 2 ( w Zespole Szkół Integracyjnych im. Jana Pawła II) – ul. Zamiejska 24.
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. kpt. Stanisława Betleja – ul. Jana Pawła II 4.
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im. Unii Europejskiej – ul. Bohaterów Getta 22.
  • Szkoła Podstawowa nr 7 im. Tadeusza Kościuszki ( w Miejskim Zespole Szkół)- ul. Sienkiewicza 61.

Gimnazja

Gimnazjum nr 1 im. A. Mickiewicza
  • Gimnazjum nr 1 im. Adama Mickiewicza – ul. Zawiszy Czarnego 5.
  • Gimnazjum nr 2 (w Miejskim Zespole Szkół) – ul. Sienkiewicza 61
  • Gimnazjum Integracyjne (w Zespole Szkół Integracyjnych im. Jana Pawła II) – ul. Zamiejska 24.
  • Gimnazjum Publiczne im. W. Reymonta – ul. Traugutta 1a.

Szkoły ponadgimnazjalne

I Liceum Ogólnokształcące w Kłodzku

Szkoły specjalne

  • Zespół Szkół Specjalnych (szkoła podstawowa, gimnazjum) – ul. Wyspiańskiego 2.
  • Zasadnicza Zawodowa Szkoła Specjalna – ul. Warty 70.

Uczelnie wyższe

Bezpieczeństwo

Komenda Powiatowa Policji w Kłodzku
Zakład karny w Kłodzku

Policja i straż miejska

Na terenie Kłodzka swoją siedzibę ma Komenda Powiatowa Policji , przy pl. Chopina. Swoją służbę w terenie pełni ośmiu dzielnicowych .[84] W mieście działa także Straż miejska , powołana w 1990 r., która razem z policją dba o porządek publiczny. Jej siedziba znajduje się w kłodzkim ratuszu . Obecnie jej komendantem jest Andrzej Pokojewski. Formacja ta liczy 10 strażników[85].

W Kłodzku ma swoją siedzibę jeden z ośmiu zakładów karnych na Dolnym Śląsku , w którym przebywa obecnie 665 skazanych, osadzonych w czterech oddziałach: aresztu śledczego, terapeutycznego dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo,terapeutycznego dla tymczasowo aresztowanych i skazanych uzależnionych od środków odurzających lub psychotropowych oraz półotwartego[86].

Straż pożarna

W Kłodzku swoją siedzibę ma Komenda Powiatowa Straży Pożarnej, gdzie funkcjonuje jednostka ratowniczo-gaśnicza. Pierwszym komendantem, po wojnie, straży pożarnej w Kłodzku był ppor. Stefan Siudalski. Funkcję tę pełnił od 1 lipca 1945 r. do 31 marca 1949 r. Remiza mieści się przy ul. Traugutta[87].

Straż Pożarna w Kłodzku
Szpital Powiatowy w Kłodzku

Służba zdrowia

W 1989 r. ochroną zdrowia zajmowały się 4 ośrodki zdrowia i 5 przychodni. Na terenie miasta działy dwa szpitale: Szpital Miejski przy ul. Niskiej oraz Szpital Rejonowy , w których łączna liczba łózek wynosiła 635. Działało tu 81 lekarzy , 20 dentystów i 12 farmaceutów , którzy pracowali w 6 aptekach .[88]

Sytuacja uległa poprawie w ciągu dwóch dekad od upadku komunizmu. W 1999 r. rozpoczęto proces reorganizacji służby zdrowia przekształcając Szpital Rejonowy w Zespół Opieki Zdrowotnej w Kłodzku, któremu podporządkowano inne szpitale powiatu . Zlikwidowano Szpital Miejski. Zwiększyła się liczba przychodni, w tym prywatnych oraz aptek (do 17)[89]. Mimo to nadal trwają prace nad restrukturyzacją służby zdrowia, wobec jej rosnącego zadłużenia[90].

Jednostki wojskowe

Kłodzko ze względu na swoje strategiczne położenie ma długą tradycję wojskową. Po zakonczeniu II wojny swiatowej w miescie stacjonowały dwie jednostki wojskowe : Sudecka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza i pułk pancerny. W 1992 r. zostały one zastąpione odpowiednio przez straż graniczną i 22 Brygadę Piechoty Górskiej Obrony Terytorialnej [91], przekształconą następnie w 2008 r. w 22 Batalion Piechoty Górskiej[92]. Jej koszary zajmują spore tereny we wschodniej częsci Kłodzka[93].

Współcześnie w Kłodzku swoją siedzibę ma Sudecki Oddział Straży Granicznej[94] oraz wojskowa komenda uzupełnień [95].

Infrastruktura

Gospodarka komunalna

Zasoby mieszkaniowe (2005)[96]
Forma własnościLiczba %
Mieszkania gminne258223,8
Mieszkania spółdzielcze322729,8
Mieszkania zakładów pracy4554,2
Mieszkania TBS 00,0
Mieszkania osób fizycznych454742,0
Pozostałe mieszkania210,2
Σ10 832100
Elektrociepłownia w Kłodzku na osiedlu Kruczkowskiego

Kłodzko według danych z 2008 roku posiadało 10939 mieszkań o łącznej powierzchni 676 309 m². W mieście 99,2% mieszkań miało dostęp do wodociągów , 87,7% do łazienki , a 80,2% posiadało centralne ogrzewanie . Przeciętna powierzchnia użytkowa klodzkiego mieszkania to 61,8 m², a 24,1 m² przypadało na 1 mieszkańca[97]. Zarządem mieszkań należących do gminy zajmuje się Zakładd Administracji Mieszkaniami Gminnymi Gminy Miejskiej Kłodzko Sp. z.o.o.[98]

Ze struktury wiekowej zasobu mieszkaniowego w Kłodzku wynika, że 42% mieszkań zostało wybudowanych przed 1944 r. Zasób współczesny, czyli wybudowany po 1989 r. to jedynie 13% mieszkań. Z danych sporządzonych podczas spisu powszechnego z 2002 r. wynika, że wiele mieszkań zostało wybudowanych w latach 70. i 80. XX w. w technologii uprzemysłowionej (bloki spółdzielni mieszkaniowej), które obecnie wymagają znacznych nakładów na remonty i termomodernizacje. Ze względu na wiek zasobu mieszkaniowego zauważalny jest duży stopień zuzycia technologicznego i funkcjonalnego[99].

Wodociągi Kłodzkie Sp. z o.o. są jednostką organizacyjną gminy miejskiej, która zajmuje się m.in. dostawą wody i odprowadzaniem ścieków, gospodarką odpadów komunalnych[100].

W 2008 roku 99,2% mieszkańców Kłodzka korzystało z sieci wodociągowej , 87,7% z sieci kanalizacyjnej , 90,7% z sieci gazowej[101]. Przeciętny mieszkaniec Kłodzka w 2008 roku zużył 39,0 m³ wody z wodociągów, 1 685,4 kWh energii elektrycznej, 422,1 m³ gazu z sieci[102].

Infrastruktura techniczna

Siedziba Wodociągów Kłodzkich przy ul. Korczaka

Do Kłodzka doprowadzone są dwie linie elektryczne 110 KV i 20 KV. Sieć miasta zasilana jest ze stacji GPZ 110/20 KV zlokalizowanej przy ulicy Dusznickiej. W zachodniej części miasta, przy ul. Objazdowej zlokalizowany jest zakład energetyczny[103]. Lokalnym operatorem elektroenergetycznym jest EnergiaPro[104].

Głównym źródłem zaopatrzenia Kłodzka w wodę jest ujęcie wody podziemnej zlokalizowane w południowej części miasta, przy ulicy Korczaka w rejonie tzw. obszaru wodonośnego na Książku . Ze względu na zróŜnicowanie wysokości położenia miasta, zlokalizowano trzy zbiorniki wyrównawcze. Łączna wydajność ujęć komunalnych miasta wynosi 329 m³/h. W 2006 r. długość czynnej rozdzielczej sieci wodociągowej w mieście wynosiła 64,1 km.[105]

Kłodzko prawie na całym obszarze zurbanizowanym posiada ogólną sieć kanalizacyjną, której długość wynosi 55 km. Na terenie miasta znjduje się biologiczna oczyszczalnia ścieków , zlokalizowaną w dzielnicy Ustronie [105].

Przez teren miasta przebiegają gazociągi wysokiego ciśnienia. Poprzez stacje redukcyjne I° i II°, gaz ziemny rozprowadzony jest po obszarze Kłodzka. W północnej części Kłodzka znajduje się Zakład Gazowniczy. W 2006 r. liczba gospodarstw domowych odbierających gaz w mieście wynosiła 9596, zaś długość czynnej sieci wynosiła 83 km.[105]

Gospodarka cieplna Kłodzka opiera się w większości na własnych, indywidualnych, lokalnych kotłowniach, czyli domowych piecach grzewczych opalanych głównie węglem kamienny . Jedynie niewielka część budynków zasilana i ogrzewana jest z istniejącego Zakładu Energetyki Cieplnej, są to głównie nowe osiedla powstałe w drugiej połowie XX w.[106]

Ochrona środowiska

W północnej części miasta (okolice ul.Sierpowej) zlokalizowane jest składowisko odpadów komunalnych i przemysłowych o pojemności 740 tys. m3. Odpady komunalne z gospodarstw domowych w 2005 r. wyniosły 6013 ton. Rozpatrywane są propozycje budowy poza terenem miejskim nowego wysypiska odpadów wraz ze spalarnią w porozumieniu z sąsiednimi gminami powiatu kłodzkiego[106].

Kościoły

Kościół farny Jezuitów
Parafia ewangelicko-augsburska

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

Kościół rzymskokatolicki

Kościół rzymskokatolicki posiada na terenie Kłodzka cztery parafie:

Protestantyzm

Transport

Drogowskaz miejski w Kłodzku
Plac Jagiełły – główne skrzyżowanie w mieście

Transport drogowy

Kłodzko jest ważnym węzłem komunikacyjnym dla miejscowości leżących w powiecie kłodzkim . W mieście mają swój początek dwie dwie drogi krajowe : 46 do Szczekocin i 33 do Boboszowa (granicy z Czechami ). Ponadto przez miasto przebiega trasa europejska 8 E67 .

Pod koniec lat 80. XX w. trwały pracę nad budową obwodnicy . Do tej pory wykonano jedynie jej północną część – tzw. Estakada Doliny Nysy Kłodzkiej, liczącą 700 m.

Komunikację autobusową zapewnia przedsiębiorstwo PKS Kłodzko . Miasto ma połączenia dalekobieżne do Wrocławia , Wałbrzycha , Warszawy , Głogowa , Jeleniej Góry , Zielonej Góry , Gorzowa Wlkp. , Katowic , Kielc , Częstochowy , Bolesławca , Jastrzębia Zdroju , Krakowa , Mielca , Legnicy , Lublina , Lublińca , Łodzi , Opola , Piotrkowa Trybunalskiego , Słupska , Tarnowa , Tomaszowa Lubelskiego , Tomaszowa Mazowieckiego , Zakopanego i Zamościa , a w sezonie również do Ustki i Kołobrzegu . Ważniejsze linie lokalne to Kłodzko – Wrocław , Kłodzko – Wałbrzych , Kłodzko – Kudowa-Zdrój , Kłodzko – Stronie Śląskie , Kłodzko – Bystrzyca Kłodzka i inne. Egzystują również linie międzynarodowe do Czech ( Praha , Nachod ), Niemiec , Austrii , Francji , Wielkiej Brytanii i Włoch .

Transport kolejowy

Bus A-Visty jadący w kierunku szpitala
Przystanek osobowy Kłodzko Miasto

Kłodzko posiada dworzec kolejowy oraz kilka przystanków kolejowych w granicach miasta. Najważniejsze z nich to stacja PKP Kłodzko Główne i przystanek osobowy Kłodzko Miasto , w sąsiedztwie którego znajduje się dworzec PKS, oba te dworce znajdują się na 130 km linii kolejowej Wrocław Główny - Międzylesie . 93,5 km odcinek do Wrocławia uruchomiono 21 września 1874 , a niespełna rok później otwarto 36,5 km odcinek do Międzylesia[107]. Całą linię zelektryfikowano w latach 1991 - 1994 . Ponadto istnieje 51 km linia kolejowa Kłodzko- Wałbrzych Główny . Tę 1-torową linię uruchomiono 15 października 1880 . W latach 1912 - 1945 funkcjonowała w całości jako linia 2-torowa (po zakończeniu II wojny światowej rozebrano drugi tor na 6-km odcinku: Jedlina Zdrój -Wałbrzych Główny). 9 grudnia 2007 została zamknięta dla ruchu pasażerskiego i poddana częściowemu remontowi, kursowanie pociągów przywrócono 6 stycznia 2009 [108].

Obecnie z Kłodzka można dojechać pociągiem do: Wrocławia , Warszawy , Poznania , Bydgoszczy , Legnicy , Ostrowa Wielkopolskiego , Gdyni , Łodzi , Zielonej Góry , Szczecina , Świnoujścia , Jeleniej Góry , Wałbrzycha , Opola , Białegostoku , Świdnicy , Dzierżoniowa , Pragi , Międzylesia oraz do Kudowy Zdroju .

Komunikacja miejska

Komunikację miejską i podmiejską obsługuje PKS Kłodzko oraz prywatna firma A-VISTA .

Polityka i administracja

Osiedla

Ratusz, siedziba władz miejskich

W Kłodzku nie ma pomocniczych jednostek podziału administracyjnego miasta, takich jak osiedla czy dzielnice jednak zwyczajowo miasto od czasów średniowiecza dzieli się na osiedla podane poniżej:[109]

Władze miasta

rada Miasta Kłodzka V kadencji (od 2006)

Kłodzko ma status gminy miejskiej . Mieszkańcy Kłodzka wybierają do swojej rady miasta 21 radnych w wyborach co 4 lata, w trzech okręgach wyborczych . Organem wykonawczym władz jest burmistrz . Siedzibą władz miasta jest ratusz , znajdujący się przy pl. Bolesława Chrobrego [110].

Burmistrzowie Kłodzka (od 1990)[111]:

Mieszkańcy Kłodzka wybierają parlamentarzystów z okręgu wyborczego Wałbrzych , a posłów do Parlamentu Europejskiego z dolnośląsko-opolskiego okręgu wyborczego z siedzibą we Wrocławiu . W mieście znajdują się 3 biura poselskie: Zbigniewa Chlebowskiego , Jakuba Szulca i Moniki Wielichowskiej z PO oraz 2 biuro senatorskie: Mieczysława Szyszki (PiS) i Romana Ludwiczuka (PO)[112].

Miasto jest siedzibą powiatu kłodzkiego . W Kłodzku znajduje się także siedziba gminy wiejskiej Kłodzko . Swoje siedziby mają tutaj także sąd i prokuratura rejonowa [113].

Gmach sądu rejonowego w Kłodzku

Miasta partnerskie

Miasto[114]KrajData podpisania umowy
  Carvin   Francja 10 maja 1980
  Bensheim   Niemcy 17 czerwca 1991
  Náchod   Czechy 1995
 Fleron   Belgia 1995
  Rychnov nad Kněžnou   Czechy 6 grudnia 2008

Kłodzko jest członkiem Związku Miast Polskich [115].

Sport i rekreacja

Turniej piłki nożnej o puchar dyrektora KCKSiR w lutym 2010 r.
Promenada miejska nad Nysą Kłodzką
Hala sportowa na stadionie

Kłodzko posiada skromną bazę sportową, położoną przy ulicach: Kusocińskiego i Sportowej. W skład kompleksu obiektów sportowych, zajmujących łącznie powierzchnię ponad 10 ha, którymi zarządza Kłodzkie Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji wchodzą[116]:

  • boisko do piłki nożnej z nawierzchnią trawiastą,
  • boisko do piłki nożnej z nawierzchnią sztuczną (z możliwością gry w hokeja),
  • 5 kortów tenisowych z nawierzchnią naturalną z zapleczem i kawiarenką,
  • 3 korty tenisowe z nawierzchnią sztuczną,
  • 3 boiska do piłki plażowej,
  • 2 boiska asfaltowe do gry w siatkówki
  • 2 boiska asfaltowe do gry w koszykówkę, place zabaw dla dzieci i młodzieży,
  • tor wyścigowy dla modeli samochodowych, plac do jazdy na łyżwo-rolkach z 10-metrową rampą,
  • basen otwarty 25 m z brodzikiem,
  • studio odnowy fizycznej,
  • przystań kajakowa ,
  • padok dla koni .

Ponadto w mieście znajdują się 4 hale sportowe[88]. Do najbardziej wiodących dyscyplin sportowych w mieście zaliczana jest piłka nożna , koszykówka i sporty motorowe[117]. W mieście działa aktualnie jeden klub sportowy: MKS Nysa Kłodzko, który posiada m.in. sekcje piłki nożnej (IV liga) i koszykówki (II liga). Drużyna rozgrywa mecze na stadionie miejskim. Z kolei koszykarze ( ASK Doral Nysa Kłodzko ) grają w położonej w sąsiedztwie hali sportowej. Klub powstał w 1945 r.[118]

Płyta główna boiska MKS Nysa Kłodzko

Do chętnie odwiedzanych przez mieszkańców miejsc rekreacji zaliczyć można jeszcze parki, otaczające Starówkę . Na południowo-zachodnim skraju twierdzy znajduje się czynny w okresie zimowym tor saneczkowy.

Przez Kłodzko zostały wytyczone 4 szlaki rowerowe [119]:

Turystyka

Hotel Astoria, największy hotel na ternie Kłodzka

Kłodzko jako największe miasto ziemi kłodzkiej i jej historyczna stolica jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w kraju. Do największych atrakcji turystycznych zaliczyć można twierdzę kłodzką , most gotycki na Młynówce oraz zespół budowli w centrum [120].

Kłodzko stanowi dobrą bazę wypadową w głąb kotliny kłodzkiej . W mieście, w pobliżu stacji kolejowej Kłodzko Miasto , zaczyna się żółty szlak turystyczny , biegnący w kierunku Kłodzkiej Góry [121].

Miasto dysponuje znaczną bazą noclegową, którą tworzą:

  • Hotele :
    • Casa d'Oro (36 miejsc) – ul. Grottgera 7;
    • Hotel Korona (40 miejsc) – ul. Noworudzka 1;
    • Hotel Marhaba (50 miejsc) – ul. Daszyńskiego 16;
    • Hotel Astoria (59 miejsc) – pl. Jedności 9;
  • Miejskie Schronisko Młodzieżowe (66 miejsc) – ul. Nadrzeczna 5;
  • Dom Wycieczkowy (40 miejsc noclegowych) – ul. Kusocińskiego 2;
  • Campingi : ul. Kusocińskiego 1 (60 miejsc), ul. Nowy Świat (40 miejsc).

W mieście znajdują się dwie podziemne trasy turystyczne:

  • Podziemna Trasa Turystyczna Tysiąclecia Państwa Polskiego – otwarta w 1976 r. Liczy 600 m długości i prowadzi od bocznego wejścia do Gimnazjum nr 1 przy ul. Zawiszy Czarnego przez odremontowane i zabezpieczone piwnice, pod domami przy ul. Spadzistej, Kościelnej, Armii Krajowej, Tumskiej i Czeskiej do wyjścia u stóp twierdzy[117].
  • Podziemna Trasa Turystyczna w Twierdzy Kłodzkiej – wiedzie po południowo-wschodniej części twierdzy, częściowo nad ziemią. Udostępniona na początku lat 70. XX w.[122]

Znani kłodzczanie

Arnoszt z Pardubic
P. R. von Bieberstein
E. Ihrer
F. W. Riemer
Charlotta Ursinus
B. Zdrojewski

Zobacz też

Przypisy

  1. Hasło promocyjne miasta, informacja na głównym serwisie internetowym Kłodzka, (dostęp: 22.04.2010)
  2. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym
  3. Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffa, t. 15, Wrocław 1994, s. 195
  4. 4,0 4,1 4,2 Kłodzko. Plan miasta, 1:10 000, wyd. 3, wyd. PPWK, Wrocław-Warszawa 1999.
  5. Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Kłodzko 1998, s. 240.
  6. 6,0 6,1 6,2 Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 196.
  7. A. Schmuck, Regiony termiczne województwa wrocławskiego, "Czasopismo Geograficzne", 28: 1957, s. 3-4.
  8. Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 28.
  9. Kotlina Kłodzka. Mapa turystyczna, 1:100 000, wyd. Eko-Graf, Wrocław 1997.
  10. Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 29.
  11. 11,0 11,1 Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 30.
  12. Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, s. 194.
  13. W. Broniewski, Kłodzko. Śląsk w zabytkach sztuki, Wrocław 1970, s. 12.
  14. W. Broniewski, op. cit., s. 13.
  15. R. Majewska, Legendy i opowieści Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko 1998.
  16. Mapa Wig z 1934 Polska Mapa Ziemi Kłodzkiej z 1934 r.
  17. Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 39.
  18. Protokół Nr 23/253/99 z posiedzenia zarządu miasta Kłodzka w dniu 14 kwietnia 1999 r. (punkt III/1 – zakup flag).
  19. Informacja podana na serwisie "Dawne Kłodzko", (dostęp: 19.04.2010)
  20. My Kłodzczanie. Marta i Stanisław Dąbrowscy, wyd. Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko 2001.
  21. Umowa o dzieło nr 10/IM/200, zawarta między Urzędem Miasta w Kłodzku a firmą "ELEMIK", informacja na stronie Gazety.pl, (dostęp: 19.04.2010)
  22. K. Bartkiewicz, Dzieje ziemi kłodzkiej w wiekach średnich, Wrocław 1977, s.
  23. K. Marcinek, W. Prorok, Ziemia Kłodzka. Informator turystyczny, s. 8.
  24. Historia w datach, pod red. M. Czaplińskiego i J. Maronia, Warszawa 1997, s. 145.
  25. A. i A. Galasowie, Dzieje Śląska w datach, Wrocław 2001, s. 30.
  26. K. Bartkiewicz, op. cit., s. 39-41.
  27. W. Broniewski, op. cit., s. 14.
  28. Zob. Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 38
  29. A. Herzig, M. Ruchniewicz, op. cit, s. 29-36.
  30. A. i A. Galasowie, op. cit., s. 305.
  31. Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 199.
  32. Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 42-49.
  33. K. Bartkiewicz, op. cit., s. 168.
  34. W. Broniewski, op. cit., s. 20-22.
  35. A. i A. Galasowie, op. cit., s. 145.
  36. Historia Śląska, pod red. M. Czaplińskiego, Wrocław 2002, s. 231.
  37. Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 95.
  38. Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 202.
  39. Kłodzko. Dzieje miasta, s. 113-115.
  40. 40,0 40,1 K. Marcinek, W. Prorok, op. cit., s. 12.
  41. A. i A. Galasowie, op. cit., s. 251-252.
  42. Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 205.
  43. Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 205-206.
  44. 44,0 44,1 44,2 Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 206.
  45. Informacje uzyskane w Urzędzie Miasta Kłodzka.
  46. Z. Jaszek, Historia Kłodzka, [w:] Kłodzko. Plan miasta, 1:10 000, wyd. 3, wyd. PPWK, Wrocław-Warszawa 1999.
  47. Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 241-243.
  48. Twierdza Kłodzka – będzie galerią handlową! – Kłodzko – Forum dyskusyjne | Gazeta.pl, (dostęp: 15.09.2009)
  49. Kłodzko będzie miało wreszcie krytą pływalnię ? – InvestMap.pl Wiadomości – Najważniejsze wiadomości, wydarzenia, wywiady, fakty, newsy, (dostęp: 17.12.2009)
  50. W. Broniewski, op. cit., s. 34-36.
  51. Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 207.
  52. Informacja na stronie miasta, (dostęp: 21.04.2010)
  53. Rejestr zabytków na ternie Kłodzka, sporządzony przez Wojewódzkiego Dolnośląskiego Konserwatora Zabytków, delegatura w Wałbrzychu, stan na 31 grudnia 2009 r.
  54. Dane Bazy danych Regionalnych GUS dla miasta Kłodzka na 1996 rok.
  55. Dane zaczerpnięte z Bazy Danych Regionalnych GUS dla miasta Kłodzka na rok 2002.
  56. Dane opracowane na podsatwie Bazy Danych Regionalnych dla miasta Kłodzka na 2002 r. dla działu rolnictwo.
  57. Hasło: Kłodzko, [w:] Encyklopedia multimedialna historii, wyd. PWN, Warszawa 2006.
  58. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset ( pol. ). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
  59. Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 197.
  60. Słownik geogarfii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 198.
  61. Dane na stronie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, (dostęp: 10.04.2010)
  62. Lista Inwestorów w kłodzkiej podstrefie WSSE, (dostęp: 21.04.2010)
  63. 320 z nich zajęło się działalnością produkcyjną, usługami i naprawami, usługi transportowe prowadziło 250 z nich, a remontowo-budowlane: 217. 92 osoby zajęły się handlem.
  64. Raport o stanie miasta, pod red. J. Kowalczyka, Kłodzko 1990.
  65. Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 177.
  66. Informacja na stronie Urzędu Miejskiego, (dostęp: 10.04.2010)
  67. Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 198.
  68. Dane zaczerpnięte z Regionalnej Bazy Danych dotyczących rynku pracy w Kłodzku na 2003 r.
  69. Dane Regionalnej Bazy Danych na 2008 r.
  70. Dane GUS na 2007 rok, (dostęp: 13.03.2010)
  71. Dane Głównego Urzędu Statystycznego na 2008 r., (dostęp: 10.01.2009)
  72. Ibidem, s. 194.
  73. Kłodzko – miasto (dane roczne), GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 grudnia 2008 r.
  74. Strategia rozwoju Miasta Kłodzka, maj-listopad 1999, s. 9.
  75. Kłodzko – miasto (dane roczne), GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 30 VI 1998
  76. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.) . Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-11. ISSN 1734-6118 .  ( pol. )
  77. 77,0 77,1 K. Marcinek, W. Prorok, op. cit., s. 7.
  78. Informacja uzyskana w Regionalnej Informacji Turystycznej w Kłodzku.
  79. Wykaz prasy wydawanej w powiecie kłodzkim, (dostęp: 21.04.2010)
  80. Informacja o studiu Kłodzko PRW na stronie Panoramy Firm, (dostęp: 21.04.2010)
  81. Wywiad z właścicielem Radia Kłodzko na stronie Informatora Turystycznego i Gospodarczego Ziemi Kłodzkiej, (dostęp: 21.04.2010)
  82. Informacje o Telewizji Kłodzkiej, (dostęp: 21.04.2010)
  83. Kurier Kłodzki, nr 08/2008, s. 10.
  84. Informacja na stronie KPP w Kłodzku, (dostęp: 12.03.2010)
  85. Informacja na stronie Miasta Kłodzka, (dostęp: 17.03.2010)
  86. Informacja na Ogólnopolskim Portalu Służby Więziennej, (dostęp: 12.04.2010)
  87. Informacja uzyskana w Komendzie Powiatowej Straży Pożarnej w Kłodzku.
  88. 88,0 88,1 Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 176.
  89. Wykaz atek w informatorze miejskim, (dostęp: 20.04.2010)
  90. Informacja o służbie zdrowia w powiecie kłodzkim, (dostęp: 12.03.2010)
  91. Z. Jaszczyk, Zarys historii Kłodzka.
  92. Historia jednostki wojskowej, (dostęp: 21.04.2010)
  93. Kłodzko. Plan miasta. Mapa XXI wieku, 1:9000, wyd. Plan, Wrocław 2000.
  94. Informacja na portalu Straży Granicznej, (dostęp: 22.04.2010)
  95. Wykaz WKU w Polsce na stronie Ministerstwa Obrony Narodowej, (dostęp: 21.04.2010)
  96. Strategia Mieszkalnictwa dla Miasta Kłodzka na lata 2007-2013, s. 18.
  97. Gospodarska mieszkaniowa w Klodzku, dane na rok 2008 z Banku Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego, (dostęp: 21.04.2010)]
  98. Informacja na stronie BIP ZAMGGMK, (dostęp: 21.04.2010)
  99. Strategia Mieszkalnaictwa dla Miasta Kłodzka na lata 2007-2013, s. 20.
  100. Dane za BIP Urzędu Miasta Kłodzka, (dostęp: 21.04.2010)
  101. Strategia Mieszkalnaictwa dla Miasta Kłodzka na lata 2007-2013, s. 22.
  102. Gospodarka Komunalna miasta Kłodzka, dane na 2008 r. z Bazy Danych Regionalnych GUS.
  103. Infrastruktura techniczna miasta Klodzka, (dostęp: 22.04.2010)
  104. Informacja na stronie spółki EnergiaPro, (dostęp: 21.04.2010)
  105. 105,0 105,1 105,2 Strategia Mieszkalnictwa dla Miasta Kłodzka na lata 2007-2013, s. 22.
  106. 106,0 106,1 Strategia Mieszkalnictwa dla Miasta Kłodzka na lata 2007-2013, s. 23.
  107. Ogólnopolska Baza Kolejowa ( pol. ). [dostęp 21 stycznia 2009].
  108. "Wałbrzych odzyskał połączenie kolejowe z Kłodzkiem, (dostęp: 21.04.2010)
  109. Szerzej patrz: M. Krauze, Plan von Glatz. Entworfen und gezeichnet Glatz 1896; Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Kłodzko 1998 oraz Kłodzko. Plan miasta, wy PPWK im. E. Romera, wyd 3, Warszawa-Wrocław 1999.
  110. Statut Miasta Kłodzka, (dostęp: 21.04.2010)
  111. S. Mróz, Wykazy władców i władz. Okres po II wojnie światowej, [w:], Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Klodzko 199, s. 225.
  112. Informacje uzyskane w biurach poselskich i senatorskich wyżej wymienionych parlamentarzystów.
  113. Dane zaczerpnięte z oficjalnej strony internetowej kłodzkiego sądu, (dostęp: 21.04.2010)
  114. Lista miast partnerskich Kłodzka, (dostęp: 21.04.2010)
  115. Lista członków Związku Miast Polskich, (dostęp: 21.04.2010)
  116. Informacja na stronie KCKSiR, dostęp: 21.04.2010)
  117. 117,0 117,1 Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 242.
  118. Informacja na stronie MKS Nysa Kłodzko, (dostęp: 21.04.2010)
  119. Na podstawie lokalizatora internetowego "Zumi".
  120. Folder promocyjny miasta Kłodzka z 2009 r.
  121. Kłodzko. Plan miasta, wyd. PPWK, Warszawa-Wrocław 1999.
  122. Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 125.
  123. M.Miezian, Portret trucicielki, Sztuka.pl, 1 stycznia 1998

Bibliografia

  • Güttler P., Das Glatzer Land, Düsseldorf 1995, s. 36–37.
  • Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler in Polen Schlesien, München·Berlin 2005, , s. 452–460.
  • Kögler J., Die Chroniken der Grafschaft Glatz, nowe wyd.: Dieter Pohl, t. 2, Dr. Dieter Pohl Verlag, Modautal 1992.
  • Weczerka H., Handbuch der historischen Stätten Schlesien, Stuttgart 1977, s. 116–123.
  • Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko 1998.
  • Broniewski W., Kłodzko. Śląsk w zabytkach sztuki, Ossolineum, Wrocław 1970.
  • Herzig A. , Ruchniewicz M. , Dzieje Ziemi Kłodzkiej, DOBU Verlag/Oficyna wydawnicza "Atut", Hamburg-Wrocław 2006.
  • K. Bartkiewicz, Dzieje ziemi kłodzkiej w wiekach średnich, Ossolineum, Wrocław 1977.
  • Bach A. , Urkundliche Kirchen-Geschichte der Grafschaft Glaz, Breslau 1841.
  • Marcinek K., Prorok W., Ziemia Kłodzka. Informator turystyczny, Fundacja Rozwoju Miasta Kłodzka i Ziemi Kłodzkiej.

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Kłodzko":

Wrocław ...

Żelazno w Polsce : Żelazno – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. kłodzkim, w gminie Kłodzko Żelazno – wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. nidzickim, w gminie Nidzica Żelazno ...

Stare Miasto ...

Polskie zamki i twierdze ...

Granice Polski ...

Wysiedlenie Polaków ze Lwowa Tak uformowane transporty kierowano w trzech kierunkach :południowym (Kraków, Bytom, Gliwice, Opole, Wrocław, Kłodzko),środkowym (przez centrum kraju w kierunku na Szczecin),północnym (Pomorze, Mazury).Chodziło o maksymalne ...

Bełchatów ...

Biecz ...

Zatoka Ryska ...

Szlak bursztynowy ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kłodzko":

Przemysł przetwórczy w Polsce (plansza 10) Wałbrzych, Świdnica, Jelenia Góra, Dzierżoniów, Bielawa, Bolesławiec, Lubań, Kłodzko, Nowa Ruda, Zgorzelec, Bogatynia ...

234. Turystyka w Polsce (plansza 6) Kotlina Kłodzka i okoliczne regiony Kłodzko, Polanica Zdrój, Lądek Zdrój, Kudowa Zdrój pijalnie wód ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie