Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Diego de Landa

Diego de Landa

Diego de Landa

Diego de Landa (ur. 1524 , zm. 1579 ) – hiszpański zakonnik, drugi biskup Jukatanu , autor dzieła na temat prekolumbijskiej kultury Majów . Zasłynął również jako ten, który zniszczył większość rękopisów majańskich i wizerunków ich bogów.

Spis treści

Życiorys

Diego de Landa urodził się w Alcarria ( Toledo , Hiszpania ) 12 listopada 1524 roku. W wieku 16 lat wstąpił w szeregi zakonników franciszkanów w Klasztorze San Juan de los Reyes w Toledo. W 1549 roku wraz z ojcem Nicolas de Albate oraz z pięcioma innymi towarzyszami Alonso de Alvarado , Francisco Navaro, Antonio de Valdemoro, Antonio Figueras i Pedro Noriega udał się do Nowej Hiszpanii do Jukatanu. Jego zadaniem było szerzenie wiary kościoła katolickiego na nowo odkrytych ziemiach. W tym samym roku został wyznaczony jako asystent Guardian w nowo założonej misji. Indianie przekazali w jego ręce jedną ze starożytnych budowli w Izamal pod siedzibę klasztoru. W 1550 jako przedstawiciel jukatańskich franciszkanów, został wysłany do Gwatemali . Z wyprawy tej powrócił z znanym dziś posągiem bogini Izamal .

Przez kilka lat Landa żył w Klasztorze Conkal. W 1553 został przeorem i oficjalną głową klasztoru w Izamal. Z jego rozkazu został wybudowany nowy klasztor dla franciszkanów oraz w tym samym roku nakazał dzielić wszelką żywność pomiędzy Indianom, których nawiedziła plaga głodu.

W 1560 roku został wyznaczony na przeora klasztoru w Merida . Tam w 1562 roku Landa był bohaterem wydarzeń znanych jako auto da fé, które na zawsze położyły cień na jego osobę. Kilkoro dzieci indiańskich znalazło ukryte w pieczarach ołtarze starych majańskich bogów. Fakt ten spowodował aresztowanie przez franciszkanina grupy Indian i poddanie ich torturom. W mieście Mani na Juktanie, spalił on ogromną ilość ksiąg Majów, rozbił ich ołtarze i posągi bożków. Niektóre relacje podają liczbę 5000 rozmaitych bożków 13 wielkich kamieni służących za ołtarze i 27 zwojów ze znakami i hieroglifami majów. Sam Diego de Landa w swoim dziele pisał: :"znaleźliśmy dużą ilość ksiąg, a że wszystko w nich było przesądem i :fałszerstwem: spaliliśmy je, co wielkie cierpienie im (Indianom) :sprawiło i napełniło wielkim smutkiem"

Diego Quixada alkada miasta Meridy, w liście do króla Filipa II z 1563 roku pisał, iż Landa dopuścił się torturowania w imię kościoła cztery i pół tysiąca Indian, z których osiemdziesięciu pięciu nałożono włosiennice, sześć tysięcy trzystu trzydziestu tubylców zostało skazanych na grzywnę a pięćdziesięciu Indian umarło w czasie przesłuchania.[1] Inny duchowny biskup Francisco de Toral, również pisywał listy do króla, gdzie skarżył się na Lande, jakoby ten był zbyt brutalny w swych poczynaniach i odwracał Indian od Boga miast do Niego ich przybliżać.[2] Biograf Bernardino de Lizana pisał o franciszkaninie w samych superlatywach, wychwalając go za skuteczne wyplewienie pogańskich zabobonów. [3] Tego typu relacje spowodowały odwołanie Diego de Landy do Hiszpanii. Podczas podróży napisał swoje największe i jedyne dzieło Relacion de las cosas de Yucatan.

W Hiszpanii został poddany osądowi Rady Indii, i wysłany do ojca Pedro de Bobadilla, w prowincji Kastylli . Tam inny duchowny inkwizytor Pedro de Guzman poddał weryfikacji poczynania Landy w Meksyku. Rozprawa zakończyła się po myśli dla franciszkanina i po zatwierdzeniu wyroku przez Radę Indii został on oczyszczony z zarzutów i rozgrzeszony.

W 1573 roku, w październiku, Diego de Landa powrócił do Meksyku na Jukatan gdzie został biskupem Jukatanu. Jak mówią relacje był witany przez tłumy Indian, dla których był dobroczyńcą i prześladowcą. Landa umarł w Mérida, 29 kwietnia 1579, w wieku 54 lat. Jego ciało zostało pochowane w miejscowym kościele San Francisco a jego kości zostały przewiezione do grobowca jego ojców we wsi Cifuentes, w Hiszpanii. Jego pomnik stoi na placu Izamal, gdzie on był przeorem i opiekunem.

Spuścizna

Pomnik Diego de Landa w Izamal

Diego de Landa do dziś wzbudza kontrowersje. Jego zapalczywość w zwalczaniu zabobonów wśród Indian, spowodowała zniszczenie ich dzieł sztuki i manuskryptów. Stawia go to w najgorszym świetle wśród historyków. Z drugiej strony Landa przez trzydzieści lat zbierał wszelkie materiały dotyczące prekolumbijskiej kultury Majów. Pieszo przemierzał cały Jukatan, gromadząc wszystko co dotyczyło tubylców, od wizerunków bogów poprzez ich obrzędy ceremonie po pismo Majów i zwyczaje codzienne. Całą tę wiedzę umieścił w jednym dziele Relacion de las cosas de Yucatan, która stała się nieocenionym źródłem informacji dla wszystkich następnych badaczy. E.J.S. Thomson pisał:

"Bez tej książki jest dość wątpliwe, czy moglibyśmy uczynić jakiś krok :w rozszyfrowaniu glifów, i wiedzielibyśmy o wiele mniej o Majach. :Dzieło Landy można by nazwać Kamieniem z Rosetty dla tej kultury". [4]

Diego de Landa opisał w swym dziele geografie Jukatanu, jego historię, wierzenia Majów, ich obyczaje, tańce, muzykę, święta, stroje, system mierzenia czasu oraz ułożył alfabet składający się z 27 liter. Po śmierci Landy, jego rękopis został zakonserwowany w franciszkańskim Klasztorze w Mérida a kopie jego pracy został wysłany do Hiszpanii, czego dowodem są zapisy w " Relación de Chunchucha ", z 1581 roku. W 1936 roku rękopis został zniszczony podczas wojny domowej.

Publikacje

  • Clendinnen, Inga. "Ambivalent Conquests: Maya and Spaniard in Yucatan, 1517-1570". 2 ed. 2003. Cambridge: Cambridge UP.
  • Marshall E. Durbin, 1969. An Interpretation of Bishop Diego De Landa's Maya Alphabet (Philological and Documentary Studies, )
  • Diego de Landa, 1978. Yucatan Before and After the Conquest
  • Relacion de las cosas de Yucatan/The relationship of the things of the Yucatan ( in series Cronicas De America)2002.
  • Alfred M. Tozze, Relación de las cosas de Yucatán: A translation, Wyd. Harvard University, v. 18)1941.
  • William Gates Yucatan Before and After the Conquest1978

Przypisy

  1. Listy Diego Quixada do króla Filipa II, Wyd. Madryt 1877
  2. Documentos Ineditos del sigo XVI para La Historia de Mexico, list do Filipa II z 1563 roku
  3. Bernardino de Lizana, Historia de Yucatan. Muzeum Narodowe w Meksyku, 1893
  4. Thompson J.E. historia y religion de los mayas. Meksyk 1975

Źródła

  • Maria Sten , Malowane księgi dawnych narodów Meksyku,Wyd. Literackie Kraków, 1980,
  • Diego de Landa, "Świat Apocalypto" [sic!] , z hiszpańskiego przełożył Paweł Skibiński , wyd. Polwen, 2006 - polskie wydanie "Relacion..."

Linki zewnętrzne

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Diego de Landa":

1977 ...

Zakon Kaznodziejski ...

Lata 90. XX wieku ...

1979 ...

2010 ...

Ziemia ...

Wybuch ...

André Breton ...

1978 ...

Epoka lodowcowa (film) ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Diego de Landa":

Drugi okres warunkowy - the second conditional (plansza 22) ...

Ameryka Północna - zagadnienia społeczno-gospodarcze (plansza 20) ...

109 Kultura europejskiego baroku (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie