Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Zaćmienie Słońca

Zaćmienie Słońca

Całkowite zaćmienie Słońca we Francji w 1999
Całkowite zaćmienie Słońca we Francji w 1999
Częściowe zaćmienie Słońca w Polsce 29 marca 2006

Zaćmienie Słońca powstaje, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne.

Spis treści

Rodzaje zaćmień Słońca

  • zaćmienie częściowe – występuje, gdy obserwator nie znajduje się wystarczająco blisko przedłużenia linii łączącej Słońce i Księżyc, by znaleźć się całkowicie w cieniu Księżyca, lecz na tyle blisko, że znajduje się w półcieniu.
  • zaćmienie całkowite – występuje, gdy obserwator znajduje się w cieniu Księżyca. W takim przypadku widoczna staje się korona słoneczna . Jest to możliwe dzięki temu, że obserwowane rozmiary kątowe Księżyca są tylko nieznacznie większe od rozmiarów kątowych Słońca i w przypadku zaćmienia całkowitego, Księżyc przysłania całkowicie powierzchnię Słońca, ale nie przysłania korony słonecznej. Na kilka chwil przed całkowitym przesłonięciem Słońca przez Księżyc powstaje przepiękne zjawisko nazywane poetycko " pierścień z diamentem ".
  • zaćmienie obrączkowe – zwane również zaćmieniem pierścieniowym występuje wtedy, gdy, podobnie jak w przypadku zaćmienia całkowitego, obserwator znajduje się bardzo blisko przedłużenia linii łączącej Słońce i Księżyc. W odróżnieniu jednak od zaćmienia całkowitego, w przypadku zaćmienia pierścieniowego rozmiary kątowe Księżyca są mniejsze niż rozmiary kątowe Słońca. Dzieje się tak wtedy, gdy zaćmienie ma miejsce w czasie, gdy Księżyc znajduje się w pobliżu apogeum swojej orbity, czyli w pozycji najbardziej oddalonej od Ziemi.
  • zaćmienie hybrydowe – zachodzi wówczas, gdy w pewnych miejscach Ziemi to samo zaćmienie jest całkowite, a w innych obrączkowe. Tylko około 5% wszystkich zaćmień jest hybrydowych.

W przypadku zaćmienia centralnego (całkowite, obrączkowe lub hybrydowe) obserwator nie znajdujący się w centrum, czyli nie w cieniu, ale w półcieniu obserwuje jedynie zaćmienie częściowe.

częściowecałkowiteobrączkowehybrydowe
35,2%26,9%33,2%4,8%

W ciągu roku występują (gdzieś na kuli ziemskiej) co najmniej dwa zaćmienia Słońca, ale nie więcej niż pięć (z tych najwyżej trzy są całkowite). I tak np. 1993 był rokiem z dwoma zaćmieniami, 1935 z pięcioma. Statystycznie rzecz biorąc, całkowite zaćmienie Słońca zdarza się na danym obszarze co 370 lat. Zdarza się oczywiście, że w danym regionie możemy takie zjawisko obserwować częściej (np. Brisbane w Australii ( 5 kwietnia 1856 i 25 marca 1857 ), czy wybrzeże Angoli ( 21 czerwca 2001 i 4 grudnia 2002 ).

Ostatnie zaćmienie Słońca obserwowane w Polsce nastąpiło 15 stycznia 2010 roku.

Najbliższe częściowe zaćmienia Słońca widoczne z terenów Polski nastąpią 4 stycznia 2011 (głębokie zaćmienie częściowe widoczne w całym kraju w godzinach rannych) oraz 20 marca 2015 roku (dość głębokie zaćmienie częściowe widoczne w całym kraju w godzinach przedpołudniowych).

Najbliższe obrączkowe zaćmienie widoczne w Polsce nastąpi 13 lipca 2075 roku, zaś najbliższe całkowite zaćmienie widoczne z terenów Polski dopiero 7 października 2135 roku.

Z powodu ruchów pływowych występujących na Ziemi, Księżyc stopniowo oddala się od naszej planety. Tempo tego ruchu to około 4 cm rocznie. Za mniej więcej 600 mln lat średnica kątowa tarczy Księżyca stanie się na tyle mała, że całkowite zaćmienia Słońca przestaną występować. Obserwować będzie można jedynie zaćmienia częściowe i obrączkowe.

Wybrane zaćmienia Słońca

Data zaćmieniaTypCzas trwania (maks.)Trasa zaćmienia[1]Uwagi
1 czerwca 1639 obrączkowe00:26,9 min Ameryka Północna , Europa Obrączkowe zaćmienie Słońca, widoczne w Prusach Wschodnich, terenach Białorusi, Kazachstanu.
12 sierpnia 1654 całkowite02:16 min Europa , Azja Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce.
Zobacz więcej
23 września 1699 hybrydowe00:08,2 min obrączkowe 00:53,4 min całkowite Europa , Azja Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce.
12 maja 1706 całkowite04:10,3 min Europa , Azja Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce.
13 maja 1733 całkowite04:09,8 min Ameryka Północna , Północna Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce.
25 lipca 1748 obrączkowe05:07,4 min Ameryka Północna , Ocean Atlantycki , Europa , Azja Mniejsza ,Obrączkowe zaćmienie Słońca, widoczne w Polsce.
5 września 1793 obrączkowe05:57,5 minŚrodkowa Europa , Azja ,Obrączkowe zaćmienie Słońca, widoczne w Polsce.
11 lutego 1804 hybrydowe00:45,0 min obrączkowe 00:04,8 min całkowiteśrodkowy Atlantyk , Maghreb , Włochy , Europa Środkowa , Rosja Hybrydowe zaćmienie Słońca, w obecnych granicach Polski widoczne jedynie jako obrączkowe.
19 listopada 1816 całkowite02:03,6 minpołudniowa Skandynawia , Europa Środkowa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w obecnych granicach Polski (południowa część).
15 maja 1836 obrączkowe04:47 min Ameryka Środkowa , Karaiby , Atlantyk , Europa Środkowa Obrączkowe zaćmienie Słońca widoczne w obecnych granicach Polski (północna część).
Zobacz więcej
8 lipca 1842 całkowite04:09,6 min Europa Środkowa i Południowa, Rosja , Azja Wschodnia , zachodni Pacyfik Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w obecnych granicach Polski (południowe i południowo-wschodnie tereny).
28 lipca 1851 całkowite03:44,7 min Ameryka Północna , Grenlandia , Skandynawia , Europa Środkowa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w obecnych granicach Polski.
19 sierpnia 1887 całkowite03:53,9 min Europa Środkowa , Syberia , Mandżuria , Japonia Przedostatnie całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce. To zaćmienie zainspirowało Bolesława Prusa przy pisaniu Faraona .
17 kwietnia 1912 hybrydowe (obrączkowo-całkowite)00:06,0 min (całkowite) 00:42,6 min (obrączkowe) Ameryka Południowa , Atlantyk , Europa Zaćmienie Słońca całkowite: w Hiszpanii, na wschodnim Oceanie Atlantyckim, w zachodniej Francji, obrączkowe: Ameryka Południowa, zachodni Atlantyk, Francja, Niemcy, Morze Bałtyckie, (obecna) Łotwa, Rosja.
21 sierpnia 1914 całkowite02:18,1 min Grenlandia , północna i Wschodnia Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne na terenach polskich np. w Wilnie.
29 maja 1919 całkowite06:55,7 min Ameryka Południowa , środkowy Atlantyk, Afryka Zachodnia , Afryka Centralna , Afryka Wschodnia Sfotografowane przez Arthura Eddingtona w celu weryfikacji ogólnej teorii względności
30 czerwca 1954 całkowite02:39,0 min Stany Zjednoczone , Labrador , południowa Grenlandia , Skandynawia , Europa Wschodnia Ostatnie całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce – dokładniej na samej granicy z Litwą ( Suwałki , Sejny ).
Zobacz więcej
30 czerwca 1992 całkowitepołudniowy Urugwaj , południowy Atlantyk
3 listopada 1994 całkowiteAmeryka Środkowa i Południowa oraz Afryka
11 sierpnia 1999 całkowite02:23,0 min Wielka Brytania , kraje Beneluksu, Francja , Niemcy , Austria , Węgry , Rumunia , Bułgaria .Ostatnie całkowite zaćmienie Słońca XX w., blisko granic Polski. W Polsce widoczne jako dość głębokie zaćmienie częściowe.
Zobacz więcej
21 czerwca 2001 całkowite04:57 min Ameryka Południowa , Afryka
14 grudnia 2001 obrączkowe03:53 min Północna i Środkowa Ameryka
10 czerwca 2002 obrączkowe00:23 min Azja , Australia , Ameryka Północna
4 grudnia 2002 całkowite02:04 min Afryka Południowa, Antarktyka , Indonezja , Australia
31 maja 2003 obrączkowe03:37 min Europa , Azja, Ameryka Północna
23 listopada 2003 całkowite01:57 minAustralia, Nowa Zelandia , Antarktyka, Ameryka Południowa
8 kwietnia 2005 hybrydowe00:42 min Pacyfik , Ameryka Środkowa
3 października 2005 obrączkowe04:32 min Portugalia , Hiszpania i północna Afryka [1] Zobacz więcej
29 marca 2006 całkowite04:07 min Brazylia , zachodnia i północna Afryka, Turcja , centralna Azja , Mongolia
[2] Zobacz więcej
22 września 2006 obrączkowe07:09 minAmeryka Południowa, Zachodnia Afryka, Antarktyka
7 lutego 2008 obrączkowe02:12 minAntarktyka, Australia, Nowa Zelandia
1 sierpnia 2008 całkowite02:27 minArktyka ( Archipelag Arktyczny , Grenlandia , Wyspa Biała , Ziemia Aleksandry , Nowa Ziemia ), Azja ( Syberia , Mongolia , Chiny )W Polsce widoczne jako częściowe zaćmienie. [3] Zobacz więcej
26 stycznia 2009 obrączkowe07:54 minAntarktyka, Ocean Indyjski, Sumatra, Borneo
22 lipca 2009 całkowite06:39 min Indie , Chiny , Pacyfik .Najdłuższe całkowite zaćmienie Słońca XXI wieku, Zobacz więcej
15 stycznia 2010 obrączkowe11:08 minAfryka Środkowa, Afryka Wschodnia, Indie, Birma, ChinyNajdłuższe obrączkowe zaćmienie Słońca XXI wieku, Zobacz więcej
11 lipca 2010 całkowite05:20 minPołudniowy Pacyfik, Chile Zobacz więcej
4 stycznia 2011 częściowe- Europa , Afryka Północna , Bliski Wschód , Azja Środkowa Głębokie zaćmienie widzialne w Polsce, Zobacz więcej
1 czerwca 2011 częściowe- Islandia , Arktyka , wschodnia Syberia , Kamczatka
1 lipca 2011 częściowe- Antarktyka
25 listopada 2011 częściowe- Antarktyka , RPA , Nowa Zelandia , Tasmania
20 maja 2012 obrączkowe05:46 minpołudniowo-wschodnie Chiny , Japonia , Pacyfik , USA
13 listopada 2012 całkowite04:02 minpółnocna Australia , południowy Pacyfik
10 maja 2013 obrączkowe06:03 minAustralia, Papua-Nowa Gwinea , Wyspy Salomona , Pacyfik
3 listopada 2013 hybrydowe01:40 min Atlantyk , Afryka Środkowa
29 kwietnia 2014 obrączkowe00:00 minAustralia, Antarktyka, południowy Ocean Indyjski
20 marca 2015 całkowite02:47 min Atlantyk , Wyspy Owcze , Svalbard , Biegun północny W Polsce zaćmienie widoczne jako częściowe
9 marca 2016 całkowite04:09 minIndonezja, Pacyfik
1 września 2016 obrączkowe03:06 minAfryka Środkowa, Madagaskar , Reunion , Ocean Indyjski
26 lutego 2017 obrączkowe00:44 minpołudniowe Chile i Argentyna , Atlantyk , Angola
21 sierpnia 2017 całkowite02:40 minPacyfik, Stany Zjednoczone , Atlantyk
15 lutego 2018 częścioweAmeryka Południowa, Antarktyka
13 lipca 2018 częściowe-południowa Australia, Tasmania, Ocean Południowy
11 sierpnia 2018 częściowe-Arktyka, Syberia, Mongolia, Chiny, Skandynawia
6 stycznia 2019 częściowe-Mongolia, Chiny, Japonia, Kamczatka, Alaska
2 lipca 2019 całkowite04:33 minpołudniowy Pacyfik, Chile, Argentyna
26 grudnia 2019 obrączkowe03:39 min Katar , Zjednoczone Emiraty Arabskie , Oman , Indie , Sri Lanka , Indonezja
21 czerwca 2020 obrączkowe00:38 minAfryka Środkowa, Półwysep Arabski, Pakistan, Indie, Tybet, Chiny, Tajwan
14 grudnia 2020 całkowite02:10 minpołudniowy Pacyfik, Chile, Argentyna, południowy Atlantyk
12 sierpnia 2026 całkowite02:21,5 min Hiszpania , Islandia , Grenlandia , Półwysep Tajmyr Następne całkowite zaćmienie Słońca widoczne w kontynentalnej Europie
2 sierpnia 2027 całkowite06:23,0 min Gibraltar , Maroko , Libia , Tunezja , Egipt , Arabia Saudyjska , Jemen , Somalia
13 lipca 2075obrączkowe04:40,6 minEuropa Środkowa, Wschodnia, AzjaNastępne obrączkowe zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Kraków , Rzeszów ).
23 lipca 2093obrączkowe05:07,1 minAmeryka Północna, Europa Środkowa, Wschodnia, AzjaObrączkowe zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Zielona Góra , Wrocław , Kraków ).
7 października 2135całkowite04:42,9 minŚrodkowa Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Wrocław , Katowice , Kraków ).
25 maja 2142całkowite03:21,4 minŚrodkowa Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce (Pomorze).
10 lutego 2195obrączkowe06:47,7 minWschodnia Europa Obrączkowe zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Suwałki , Białystok , Warszawa , Lublin , Kielce , Rzeszów ).
14 kwietnia 2200całkowite01:27,1 minŚrodkowa Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce.
16 maja 2227całkowite01:03,1 minŚrodkowa Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Katowice , Warszawa , Białystok ).
21 sierpnia 2305obrączkowe03:18,1 minWschodnia Europa Obrączkowe zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Suwałki ).
19 marca 2379całkowite03:11,4 minŚrodkowa Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Katowice , Kraków , Kielce , Warszawa , Białystok ).
22 lipca 2381całkowite05:36,8 minŚrodkowa Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Zielona Góra , Wałbrzych , Wrocław , Katowice , Kraków ).
2 września 2426całkowite05:18,4 minPółnocna i Wschodnia Europa Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce ( Szczecin , Słupsk , Gdańsk , Bydgoszcz , Olsztyn , Warszawa , Białystok ).
  1. W przypadku zaćmień częściowych, podano cały obszar, na którym zaćmienie było widoczne. Przy zaćmieniach centralnych, podano tylko pas centralny.

Lista najdłuższych zaćmień Słońca od 1 roku n.e. do 3000 r. n.e.

Należy pamiętać, że obliczenia dotyczące zaćmień bardzo odległych czasowo obarczone są sporym ryzykiem błędu. Dlatego też różne źródła mogą podawać nieco odmienne wyniki obliczeń w zależności od przyjętej metody szacowania ruchu ciał niebieskich. Główne źródło błędu tkwi w braku danych co do nieregularności ruchów Ziemi i Księżyca. Dane te mogą być jedynie ekstrapolowane na podstawie obserwacji dotyczących stosunkowo krótkiego okresu.

Całkowite zaćmienia Słońca

DataDługość
5 lipca 21687:26 min
27 czerwca 3637:24 min
27 lipca 22047:22 min
8 lipca 3817:22 min
9 czerwca 10627:20 min
20 czerwca 10807:18 min
16 czerwca 3457:17 min
3 czerwca 6997:16 min
13 czerwca 7177:15 min
1 czerwca 1327:14 min
24 czerwca 21507:14 min
29 maja 10447:12 min
25 czerwca 25227:12 min
12 czerwca 1507:12 min
19 lipca 3997:11 min
3 lipca 28857:11 min
14 czerwca 25047:10 min
23 czerwca 28677:10 min
23 maja 6817:09 min
20 czerwca 19557:08 min
8 sierpnia 22227:06 min
22 maja 1147:05 min
1 lipca 10987:05 min
8 czerwca 19377:04 min
30 czerwca 19737:04 min
5 lipca 25407:04 min
16 lipca 29037:04 min
6 czerwca 3277:03 min
22 czerwca 1687:02 min
25 czerwca 7357:02 min
12 czerwca 28497:00 min

Najdłuższe całkowite zaćmienie Słońca w XXI wieku miało miejsce 22 lipca 2009 a trwało 6 m 39 s. Całkowite zaćmienie Słońca może trwać (teoretycznie) do 7 m 32 s.

Obrączkowe zaćmienia Słońca

DataCzas trwania
7 grudnia 15012:24 min
25 listopada 13212:16 min
17 grudnia 16812:15 min
14 grudnia 195512:09 min
14 stycznia 308012:09 min
24 stycznia 309812:05 min
24 grudnia 197312:03 min
25 grudnia 162812:02 min
2 grudnia 193712:00 min

Najdłuższe obrączkowe zaćmienie Słońca w XXI wieku miało miejsce 15 stycznia 2010 i trwało 11:08 min.

Całkowite zaćmienia Słońca widoczne z położenia dzisiejszej Warszawy – 21°00' E 52°15' N

Dane zgodnie z: NASA World Atlas of Solar Eclipse Paths

Data
10.02.1286 p.n.e.
29.04.1011 p.n.e.
24.06.894 p.n.e.
06.08.700 p.n.e.
19.02.348 p.n.e.
13.07.364 p.n.e.
19.10.183 p.n.e.
28.05.64 p.n.e.
01.06.113 n.e.
09.10.348 n.e.
29.11.878 n.e.
04.09.1187 n.e.
07.06.1415 n.e.
26.06.1424 n.e.
28.07.1851 n.e.
08.06.2681 n.e.
15.08.2911 n.e.

Uwaga: Dane dotyczące odległych czasowo zjawisk astronomicznych mogą być, jak wspomniano powyżej, niedokładne.

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Zaćmienie Słońca":

Adwentyzm ...

I wiek ...

1972 ...

Kopiec Kościuszki ...

1986 ...

Rezurekcja ...

Maciej Słomczyński ...

1977 ...

Niepylak apollo ...

1908 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Zaćmienie Słońca":

Groza gór wysokich w poezji Kazimierza Przerwy - Tetmajera (plansza 10) ...

Układ Słoneczny (plansza 11) ...

023. Opis stanów atmosfery. Pogoda i klimat (plansza 12) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie