Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Czynnik rakotwórczy

Czynnik rakotwórczy

Czynnik rakotwórczy, karcynogen, kancerogen – czynnik, który powodując mutację materiału genetycznego , przyczynia się do rozwoju choroby nowotworowej .

Spis treści

Podział

Karcynogeny fizyczne

Karcynogeny chemiczne

  • arsen (→ rak wątroby i oskrzeli),
  • azbest (→ rak oskrzeli i śródbłoniak),
  • aminy aromatyczne (→ rak pęcherza),
  • benzen (→ białaczki),
  • nikiel (→ rak oskrzeli i zatok przynosowych),
  • chlorek winylu (→ rak wątrobowokomórkowy),
  • alkohol (→ rak jamy ustnej, przełyku i krtani),
  • alkilowane cytostatyki (→ białaczki),
  • stilbestrol - DES (→ gruczolak wątroby, rak pochwy),
  • oxymetholon - syntetyczny androgen (→ rak wątroby),
  • thorotrast - kontrast do analizy rentgenowskiej (→ naczyniomięsak),
  • związki powstające w czasie niepełnego spalenia (niekoniecznie papierosów), wskutek zbyt małej ilości tlenu:
  • dioksyny
  • aflatoksyna – wytwarzana przez pleśń z rodzaju Aspergillus

Karcynogeny biologiczne

Zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory, nie wynikające z ingerencji w materiał genetyczny jest związane z takimi patogenami jak:

  • HIV – sam nie jest wirusem onkogennym, ale zwiększa ryzyka wystąpienia różnych nowotworów z powodu obniżenia odporności organizmu, który słabiej zwalcza komórki nowotworowe, a także w związku z transaktywacją innych, onkogennych wirusów (HPV i Epsteina-Barr)
  • Schistosoma haematobium – zwiększone ryzyko raka pęcherza moczowego (ze względu na zwiększoną proliferację nabłonka urotelialnego )
  • Helicobacter pylori – prawdopodobnie (niepotwierdzone) zwiększone ryzyko chłoniaka żołądka z komórek B, a także raka żołądka

Wirusy onkogenne

Spożycie alkoholu

Spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko wystąpienia różnych rodzajów raka, ale mechanizm, przez jaki etanol miałby zwiększać to prawdopodobieństwo, nie jest znany. Jednym z mechanizmów może być zwiększenie proliferacji komórek wskutek uszkodzenia nabłonka.

W 2005 roku wykazano na modelach eksperymentalnych, że pod wpływem etanolu dochodzi w nowotworach do zwiększenia produkcji śródbłonkowego czynnika wzrostu naczyń ( VEGF ) oraz czynnika angiogennego[4], co wskazuje dodatkowy mechanizm przyczyniający się do lepszego wzrostu nowotworów.

W Polsce obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 roku w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. YQ. Huang, JJ. Li, WG. Zhang, D. Feiner i inni. Transcription of human herpesvirus-like agent (HHV-8) in Kaposi's sarcoma.. „J Clin Invest”. 97 (12), ss. 2803-6 (Jun 1996). doi:10.1172/JCI118735 . PMID 8675691 . 
  2. MM. Kennedy, SB. Lucas, RR. Jones, DD. Howells i inni. HHV8 and Kaposi's sarcoma: a time cohort study.. „Mol Pathol”. 50 (2), ss. 96-100 (Apr 1997). PMID 9231158 . 
  3. D. Rimar, Y. Rimar, Y. Keynan. Human herpesvirus-8: beyond Kaposi's .. „Isr Med Assoc J”. 8 (7), ss. 489-93 (Jul 2006). PMID 16889165 . 
  4. JW. Gu, AP. Bailey, A. Sartin, I. Makey i inni. Ethanol stimulates tumor progression and expression of vascular endothelial growth factor in chick embryos.. „Cancer”. 103 (2), ss. 422-31 (Jan 2005). doi:10.1002/cncr.20781 . PMID 15597382 . 
  5. Rozpozrządzenie ministra zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem ( pol. ). W: Dziennik Ustaw z 2005 r. Nr 201 poz. 1674 [on-line]. abc.com.pl. [dostęp 2009-12-04].

Przeczytaj !


Inne hasła zawierające informacje o "Czynnik rakotwórczy":

Oddychanie komórkowe ...

Autorytet ...

Niedokrwistość Addisona-Biermera ...

Agent ...

Ewolucja ...

Arystoteles ...

Austro-Węgry ...

Wielka piątka ...

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" ...

Hemofilia ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Czynnik rakotwórczy":

128. Ruchy roślin i ich przyczyny (plansza 15) ...

Budowa i funkcja DNA (poprawiona) (plansza 3) ...

Krew i choroby układu krwionośnego (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie