|
Czworonogi
CzworonogiCzworonogi, tetrapody (Tetrapoda) – grupa
kręgowców
obejmująca
płazy
,
gady
,
ptaki
i
ssaki
. W 1989 roku
Jacques Gauthier
i współpracownicy zdefiniowali nazwę Tetrapoda jako odnoszącą się do grupy koronowej, czyli obejmującej
ostatniego wspólnego przodka
grup
Lissamphibia
oraz
owodniowców
i wszystkich jego potomków[1], jednak niektórzy naukowcy rozszerzają znaczenie tego terminu na
klad
obejmujący wszystkie
kręgowce
mające kończyny z palcami[2]. Według panującego konsensusu tetrapody wyodrębniły się z przedstawicieli grupy
Tetrapodomorpha
, takich jak
Eusthenopteron
,
Panderichthys
czy
Tiktaalik
, we wczesnym
dewonie
[3], prawdopodobnie w słodkowodnym lub słonawym środowisku w odpowiedzi na modyfikacje
ekosystemów
lądowych i nadwodnych, związane z intensywnym rozwojem roślinności[4]. Najstarsze odnalezione
skamieniałości
ciał tetrapodów ocenia się na późny
fran
, jednak liczące około 395 mln lat
odciski stóp
odkryte w morskich osadach w
Zachełmiu
w
Górach Świętokrzyskich
są od nich starsze o około 18 milionów lat i mają około 10 milionów lat więcej niż najstarsze znane pozostałości przedstawicieli
Elpistostegidae
– domniemanych przodków tetrapodów – co sugeruje, że przekształcenie
ryb
w czworonogi miało miejsce znacznie wcześniej niż powszechnie uważano, a pierwsze tetrapody żyły w odmiennych ekosystemach[5]. Pierwsze analizy przeprowadzone po odkryciu zachełmiańskich tropów sugerują, że czworonogi powstały we wczesnym dewonie, w
emsie
, około 403 mln lat temu. Dokładne ustalenie czasu wyewoluowania tetrapodów jest jednak trudne ze względu na niejasną pozycję
filogenetyczną
zwierząt, które pozostawiły ślady z Zachełmia – jeśli były one bazalnymi czworonogami, grupa ta mogła powstać około 399 mln lat temu, natomiast jeśli były one bliżej spokrewnione z grupą koronową, wówczas szacowany czas wyewoluowania pierwszych przedstawicieli Tetrapoda wynosiłby około 414 mln lat temu[6]. - Kladogram według Laurina w Tree of Life Web Project[7][uwaga 1]
Uwagi- ↑ Kladogram ten przedstawia czworonogi w węższym rozumieniu, jako klad nieobejmujący m.in. rodzajów
Ichthyostega
i
Acanthostega
, przez wielu naukowców zaliczanych do Tetrapoda.
Przypisy- ↑ Gauthier, J., D. C. Cannatella, K. De Queiroz, A. G. Kluge, T. Rowe: Tetrapod phylogeny. W: B. Fernholm, K. Bremer, H. Jornvall (red.): The Hierarchy of Life. Nowy Jork: Elsevier Science Publishers B. V. (Biomedical Division), 1989, ss. 337–353.
- ↑ Michel Laurin, Jason S. Anderson. Meaning of the name Tetrapoda in the scientific literature: an exchange. „Systematic Biology”. 53 (1), ss. 68–80 (2004).
doi:10.1080/10635150490264716
(
ang.
).
- ↑ Jennifer A. Clack. The Fish–Tetrapod Transition: New Fossils and Interpretations. „Evolution: Education and Outreach”. 2 (2), ss. 213–223 (2009).
doi:10.1007/s12052-009-0119-2
(
ang.
).
- ↑ Jennifer A. Clack: Gaining Ground: The Origin and Early Evolution of Tetrapods. Indiana University Press, 2002. .
- ↑ Grzegorz Niedźwiedzki, Piotr Szrek, Katarzyna Narkiewicz, Marek Narkiewicz, Per E. Ahlberg. Tetrapod trackways from the early Middle Devonian period of Poland. „Nature”. 463, ss. 43–48 (2010).
doi:10.1038/nature08623
(
ang.
).
- ↑ Matt Friedman, Martin D. Brazeau. Sequences, stratigraphy and scenarios: what can we say about the fossil record of the earliest tetrapods?. „Proceedings of the Royal Society B” (2010).
doi:10.1098/rspb.2010.1321
(
ang.
).
- ↑ Michel Laurin:
Terrestrial vertebrates
(
ang.
). Tree of Life web project. [dostęp 6 września 2010].
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Czworonogi":
Człowiek
...
Historia Ziemi
...
Czworonogi
Czworonogi
Rzekotka zielonoliściowa
(Litoria phyllochroa)
Systematyka
Domena
eukarionty
Królestwo
zwierzęta
Typ
strunowce
Podtyp
kręgowce
Nadgromada
Czworonogi
Nazwa systematyczna
TetrapodaBroili, 1913 Czworonogi, tetrapody (Tetrapoda) – grupa ...
Hominina
...
Pies domowy
będzie miało dla niego znaczenia, dopóki nie rozpracuje tego węchem i/lub słuchem. Czworonogi nie widzą obiektów dwuwymiarowych. Wzrok psa jest słabszy niż człowieka. Objawia ...
Żuchwowce
...
Kręgowce
...
Mięśniopłetwe
...
Kręgosłup
w szyi więzadła karkowe, które są elastycznym przedłużeniem więzadeł nadkolcowych, docierającym do głowy.Czworonogi takie jak psy, posiadają dobrze rozwinięte więzadła karkowe, których elastyczność pozwala ...
Zauropsydy
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Czworonogi":
020b. Zasadnicze cechy kręgowców (plansza 11)
...
020a. Zasadnicze cechy kręgowców (plansza 5)
...
021. Bezżuchwowce i ryby – kręgowce pierwotnie wodne (plansza 7)
...
|
