Dziewczynka spędzająca czas na basenie
Czas wolny –
czas
, którym dysponuje
człowiek
po wykonaniu obowiązków takich jak nauka,
praca
, czynności związane z codziennym życiem.
Geneza
Pojęcie i problem czasu wolnego pojawił się wraz ze
społeczeństwem przemysłowym
i związaną z nim standaryzacją produkcji. W
społeczeństwie tradycyjnym
problem ten nie był istotny, gdyż nie rozgraniczano czasu wolnego od czasu pracy. W dużej mierze na pojawienie się tego problemu wpływ miało miejsce wykonywania pracy, różne od miejsca poza pracą, co z kolei wiązało się z przebywaniem w dwóch różnych
społecznościach
.
Rodzaje czasu wolnego
W czasie wolnym organizacja i rodzaj zajęć zależy między innymi od:
- preferencji, zainteresowań, przyzwyczajeń danej osoby
-
wieku
- rodzaju wykonywanej pracy
- innych obowiązków
- ilości dostępnego czasu (dzień powszedni,
weekend
,
urlop
,
wakacje
)
- możliwości finansowych
Ze względu na okres, w jakim rozpatrywany jest czas wolny, mówimy o:
- czasie wolnym krótkim – w ciągu jednego dnia;
- czasie wolnym średnim – w ciągu tygodnia;
- czasie wolnym długim – w ciągu roku.
Takie rozgraniczenie ma uzasadnienie w przypadku form rekreacyjnych (uprawianych w czasie wolnym), które najczęściej rozpatrywane są w kategoriach dnia, tygodnia, lub sezonu (najczęściej rocznego).
Niemałą rolę w przekazywaniu wzorców spędzania wolnego czasu spełnia
rodzina
oraz
grupa rówieśnicza
. Organizacją wolnego czasu dla
dzieci
i
młodzieży
zajmują się różnego rodzaju
instytucje
,
stowarzyszenia
,
organizacje
młodzieżowe i społeczne takie jak
szkoły
,
świetlice
,
biblioteki
, kluby osiedlowe, młodzieżowe domy kultury,
PTTK
,
ZHP
,
TPD
, TKKF, zakłady pracy, organizacje chrześcijańskie, np.
Ruch Światło-Życie
,
KSM
, młodzieżowe Kluby
Opus Dei
. Oferują one takie formy zajęć jak koła zainteresowań, zajęcia
artystyczne
,
sportowe
, odczyty,
wycieczki
i inne.
Czas wolny przeznaczany jest zazwyczaj na różnego rodzaju zajęcia
rekreacyjne
:
W nauce trwa współcześnie dyskusja, mająca na celu ustalenie, czy czasu wolnego średnio przybywa, czy ubywa, w porównaniu do przeszłości.
Bibliografia
- Jerry A. Jacobs, Kathleen Gerson. Overworked Individuals or Overworked Families?. „Work and Occupations”. 28 (1), ss. 40-63 (2001) (
ang.
).
- Arlie R. Hochshild, Anne Machung: The second shift. New York: Avon Books, 1990. (
ang.
)
- Arlie R. Hochshild: The time bind: When work becomes home and home becomes work. New York: Metropolitan, 1997. (
ang.
)
- Leslie A. Perlow: Finding Time. How Corporations, Individuals, and Families Can Benefit from New Work Practices. Ithaca-London: ILR Press, 1997. (
ang.
)
- Juliet Schor: The Overworked American: The Unexpected Decline of Leisure. New York: Basic Books, 1991. (
ang.
)
- Małgorzata Orłowska. Problemy czasu wolnego w pedagogice społecznej. „Pedagogika społeczna” (2001). Toruń: A. Marszałek.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
