Konstantin baron von Neurath (ur.
2 lutego
1873
, zm.
14 kwietnia
1956
) – niemiecki dyplomata, minister spraw zagranicznych Niemiec w latach 1932-1938 i
protektor Czech i Moraw
w latach 1939-1941 (tytularnie do 1943).
Młodość
Neurath urodził się w
Vaihingen an der Enz
, w
Królestwie Wirtembergii
, jako syn nieznacznego szwabskiego szlachcica. Studiował prawo w
Tübingen
i w
Berlinie
. Po ukończeniu edukacji w roku 1892 zatrudnił się w lokalnej kancelarii adwokackiej w swoim rodzinnym mieście. W roku 1901 przystąpił do służby cywilnej i pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Berlinie. W roku 1903 został skierowany do ambasady w
Londynie
w charakterze wicekonsula i począwszy od roku 1909 pełnił funkcję wysłannika (Legationsrat) w ambasadzie. W roku 1914 został przeniesiony do ambasady w
Konstantynopolu
.
30 maja 1901 roku poślubił w
Stuttgarcie
Marię Augustę Moser von Filseck. Małżeństwo Neurathów miało dwoje dzieci: syna Konstantina oraz córkę Winfried. Podczas
I wojny światowej
von Neurath był oficerem w pułku piechoty do roku 1916, gdy odniósł poważne rany. W grudniu 1914 roku został odznaczony
Żelaznym Krzyżem
. Powrócił wtedy do służby dyplomatycznej w
Imperium Ottomańskim
. Do końca wojny kierował rządem wirtemberskim.
Życie polityczne
W roku 1919 Neurath powrócił do kariery w dyplomacji. Został oddelegowany do ambasady w
Kopenhadze
jako minister ds. Danii. W latach 1921-30 był ambasadorem w
Rzymie
, nie zrobił jednak na nim wrażenia włoski
faszyzm
.
Paul von Hindenburg
rozważał przydzielenie mu urzędu w świeżo sformowanym rządzie w roku 1929. W roku 1930 został szefem ambasady niemieckiej w Londynie. W czerwcu roku 1932 Neurath został ściągnięty do Niemiec i uczyniony ministrem spraw zagranicznych w rządzie
Franza von Papena
. Utrzymał to stanowisko za kadencji
Kurta von Schleichera
a następnie
Adolfa Hitlera
. W początkowym okresie rządów Hitlera Neurath z respektem odnosił się do jego polityki zagranicznej nastawionej na ekspansję Niemiec.
Von Neurath był zaangażowany w wycofanie się Niemiec z
Ligi Narodów
w roku 1933, w negocjacje dotyczące Anglo-Niemieckiego Porozumienia dot. Floty Wojennej (1935) i ponowną okupację
Nadrenii
. Neurath wstąpił do
NSDAP
w roku 1937, a we wrześniu tego samego roku otrzymał stopień Obergruppenführera w
SS
.
4 lutego 1938 roku został wydalony z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Uważał, że rola jego urzędu była zmarginalizowana i nie przystawała do agresywnych planów wojennych Hitlera, które w szczegółach zostały skumulowane w Memorandum Hossbacha z 5 listopada 1937 roku. Neuratha zastąpił na urzędzie
Joachim von Ribbentrop
, jednak on sam pozostał w rządzie jako minister bez teki.
W marcu 1939 roku Neurath otrzymał stanowisko protektora (Reichsprotektor) Czech i Moraw. Służył jako osobisty przedstawiciel Hitlera w Protektoracie. Wprowadził niemieckie prawo kontrolujące prasę oraz zakazał działalności partii politycznych i związków zawodowych. Wprowadził także ostre rygory wobec studentów protestujących w październiku i listopadzie 1939 roku. Niezależnie od tego jak bardzo drakońskie były ustawy wprowadzone przez Neuratha, Hitler uważał, że jego rządy w Protektoracie były zbyt łagodne. Dlatego we wrześniu 1941 roku odciążył go z części obowiązków, powierzając je
Reinhardowi Heydrichowi
. Neurath próbował zrezygnować w roku 1941, ale jego wniosek nie został zaakceptowany aż do sierpnia 1943 roku.
Proces i więzienie
Proces Neuratha miał miejsce w
Norymberdze
w roku 1946. Jego obrońcą był Otto von Ludinghausen. Alianci oskarżyli go o spiskowanie w celu popełnienia zbrodni przeciwko pokojowi, planowanie i inicjowanie agresji wojennej, zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości. Został uznany za winnego wszystkich czterech zarzutów i skazany na piętnaście lat więzienia. Do roku 1953 był zamknięty w więzieniu jako przestępca wojenny, później zwolniono go ze względu na zły stan zdrowia (cierpiał na
ataki serca
). Zmarł w Enzweihingen.
Źródła
- Craig, Gordon "The German Foreign Office from Neurath to Ribbentrop" pages 406-436 from The Diplomats 1919-39 edited by
- Gordon A. Craig and [Felix Gilbert], Princeton: Princeton University Press, 1953.
- Heineman, John Louis Hitler’s First Foreign Minister : Konstantin Freiherr von Neurath, Diplomat and Statesman, Berkeley: University of California Press, 1979 .
