Cobra Verde – dramat
niemiecki
w reżyserii
Wernera Herzoga
, wyprodukowany przez
Werner Herzog Filmproduktion
we współpracy z telewizją
ZDF
w
1987
roku. Film kosztował 5.293.000
marek
i miał światową premierę w
Monachium
,
3 grudnia
1987
roku. Jest adaptacją książki
angielskiego
reportera
Bruce Chatwina
zatytułowanej Wicekról Ouidah[1].
Fabuła
Cobra Verde przyjmuje formę
ballady
, opowiadanej przez starego mężczyznę pojawiającego się w scenie otwierającej film. Początkowa
sekwencja
przedstawia bezkresne, spalone słońcem krajobrazy
Brazylii
. Towarzyszy temu tekst opowiadający o śmierci matki tytułowego bohatera Francisco Manoela da Silvy (w tej roli
Klaus Kinski
). Następnie w krótkich sekwencjach dowiadujemy się, że Manoel – mimo ciężkiej pracy jaką wykonywał, nie otrzyma za nią zapłaty. Dlatego właśnie, postanawia zabić swego przełożonego. Od tego momentu staje się wyjętym spod prawa postrachem miasta. Gdy zjawia się na rynku, ksiądz każe wprowadzić trumnę z powrotem do kościoła, a ludzie uciekają przed nim w popłochu. Jedynymi osobami które się go nie boją są:
garbaty
karzeł
(właściciel
karczmy
, to on opowiada Francisco historię śniegu znajdującego się na księżycu) oraz młoda dziewczyna, której bandyta wyznaje, że tęskni do "innych światów". Pewnego dnia, podczas targu niewolników, Manoel poznaje bogatego plantatora Don Octavio Coutinho (José Lewgoy), który oferuje mu pracę na kierowniczym stanowisku w swej posiadłości. Francisco się zgadza. Mimo że nie okazuje się być złym pracownikiem, Don Octavio chce się go pozbyć. Powodem jego złości jest fakt, że wszystkie jego córki są w ciąży z da Silvą. Coutinho wraz ze swoimi współpracownikami układa plan, mający na celu wysłanie tytułowego bohatera do
Afryki
, do
Ghany
. Miałby się tam zająć handlem niewolników. Cobra Verde przyjmuje propozycję nie wiedząc, że obejmie zrujnowane posiadłości na skraju bankructwa, i że będzie musiał zmagać się z nieprzyjaznymi mu czarnoskórymi tubylcami. Francisco poznaje na miejscu Euclidesa (King Ampaw), który staje się jego bliskim współpracownikiem, oraz skorumpowanego misjonarza Bernabo (
Peter Berling
). Manoelowi udaje się w ciągu kilku tygodni, przy pomocy setek niewolników, odnowić zniszczony pałac i rozpocząć z sukcesem planowaną działalność. W międzyczasie okazuje się, że Cobra Verde będzie musiał walczyć o wpływy i niewolników z królem Bossa Ahadee (Jego Wysokość Nana agyefi Kwame II Nsein). Da Silva – gdy czarni mężczyźni okazali się za słabi – trenuje oddziały amazonek. Mimo niezwykłej odwagi, Verde zostaje oszukany przez młodego, czarnoskórego księcia i traci cały majątek. Gdyby tego było mało, dociera do niego wiadomość, że wyszedł międzynarodowy dekret o zniesieniu niewolnictwa. Cobra udaje się nad brzeg morza, gdzie próbuje wypłynąć na wody starą łodzią. Przygląda się temu jedynie upośledzony mężczyzna. Wcześniej – w akcie podziwu – Euclides ostatni raz salutuje swemu panu.
Produkcja
Lokacje
Film kręcono w następujących miejscach:
Elmina
,
Tamale
w
Ghanie
oraz w
Cartagenie
,
Cali
i
Guajirze
w
Kolumbii
[1].
Obsada
W filmie wystąpili stali już współpracownicy Wernera Herzoga. Mowa tu oczywiście o Kinskim, ale także o uznanym brazylijskim aktorze José Lewgoy'u, który wcześniej grał w
Fitzcarraldo
, oraz o Peterze Berlingu, znanym z filmu
Aguirre, gniew boży
. Statystami byli prawdziwi mieszkańcy tamtych okolic. W filmie wystąpił Jego Wysokość Nana agyefi Kwame II Nsein ze swoim dworem, oraz dziewczęta należące do Zigi Cultural Troupe HO ze Ziavi.
Kontrowersje
Niezwykle popularne są wydarzenia związane z realizacją tego filmu. Tu – po raz ostatni spotkali się, aby wspólnie pracować: aktor
Klaus Kinski
, oraz reżyser Werner Herzog. Od początku ich współpracy emocje sięgały zenitu, teraz Kinski uciekł z planu, a Herzog musiał zmontować niedokończony jeszcze film. Stało się tak, mimo iż reżyser zrezygnował (specjalnie dla aktora, aby nie zaostrzać konfliktu) ze swego czołowego autora zdjęć Tomasa Maucha. W zastępstwie wybór padł na Victora Ruzickę. Cztery lata po premierze filmu, Klaus Kinski zmarł.
Ciekawostki
Historię powstania Cobry Verde opowiada film dokumentalny, zatytułowany Location Africa w reżyserii Steffa Grubera.
Muzyka
Ścieżkę dźwiękową do filmu, powierzył Herzog grupie
Popol Vuh
, odpowiedzialnej za oprawę muzyczną do jego wcześniejszych filmów z Aguirre... i Szklanym sercem na czele. Soundtrack otrzymał w polskim magazynie muzycznym Teraz rock notę czterech gwiazdek na pięć możliwych. Michał Greupner, pisał o płycie: "W filmie tradycyjnie użyto utworów znanych z wcześniejszych płyt: początkowym napisom towarzyszy Grab der Mutter czyli Song Of Earth, zaś w scenie powitania da Silvy z morzem – Sieh nicht überm Meer ist's – brzmi Lass los. Przewijające się mroczne motywy smyczkowe to kompozycje Floriana Fricke na synclavier". Wiersz pojawiający się przed czołówką filmu został napisany przez
Floriana Fricke
, lidera zespołu Popol Vuh[2].
Recepcja
Grażyna Stachówna
, w swoim tekście poświęconym współpracy między Kinskim a Herzogiem pisze: "W roli Cobry Verde [Kinski] naprawdę jest młody i piękny, przyciąga wzrok widza jak cenny klejnot odbijający się od tła. A przecież Herzog zbudował mu tło olśniewające – Afrykę z bujną roślinnością, setkami czarnych statystów, królem plemiennym i jego dworem, nagimi tancerkami, malowniczymi obrzędami. I podobnie jak w Fitzcarraldo pejzaż, Murzyni i rozbudowana inscenizacja zaczynają przytłaczać aktora. Inteligentny i wszechwładny reżyser już wie, jak poskromić swe szalone medium, czyni je po prostu elementem widowiska – jednym z wielu. Chytrze, nieprawdaż?"[3].
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Dane za: oficjalna strona internetowa Wernera Herzoga
- ↑
Nieoficjalna Polska Strona Popol Vuh
- ↑ Tekst zamieszczony w książce "Werner Herzog, monografia", wydanej w Krakowie w 1994 roku przez Wydawnictwo Secesja oraz Goethe Institut; -4
Cine International
