Cięcie cesarskie

Cięcie cesarskie (potocznie zwane cesarką) – zabieg chirurgiczny , polegający na rozcięciu powłok brzusznych oraz macicy i wyjęciu dziecka . Zazwyczaj wykonuje się go, gdy naturalny poród jest niemożliwy. Gdy zabieg jest planowany, przeprowadza się go w znieczuleniu ( zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo ). Jeśli zabieg wykonuje się w trybie ostrym (nie planowo), najczęściej znieczula się ogólnie ( narkoza ).

Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) odsetek ciąż rozwiązywanych przez cięcie cesarskie w żadnym kraju nie powinien przekraczać 15%. W 2006 roku w USA wyniósł on 31,1%^[1].

Wskazania

Wskazania do cięcia cesarskiego stanowią przedmiot dużych kontrowersji w piśmiennictwie medycznym. Wg rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wskazania do cięcia są następujące^[2]:

• Wskazania położnicze:
  • nieprawidłowe ułożenie główki
  • nieprawidłowe położenie płodu przy trwającej czynności skurczowej
  • dystocja szyjkowa
  • ciężki stan przedrzucawkowy
  • poród przedwczesny płodu, gdy poród drogami rodnymi obarczony jest dużym ryzykiem uszkodzenia lub zgonu
  • powtarzające się epizody bradykardii płodu , ciężka bradykardia nie reagująca na leczenie zachowawcze
  • deceleracje późne lub zmienne przy nieefektywnej czynności skurczowej niezapewniającej prawidłowego postęp porodu
  • wypadnięcie pępowiny
  • podejrzenie krwotoku wewnętrznego spowodowanego pęknięciem macicy
  • przedwczesne odklejenie łożyska
• Wskazania pozapołożnicze:
  • choroby sercowo-naczyniowe powodujące III i IV stopień niewydolności krążenia w skali NYHA
  • choroby płuc przebiegające z ograniczeniem pojemności życiowej
  • zaawansowane retinopatie
  • odwarstwienie siatkówki
  • patologie położnicze w obrębie miednicy, patologie kręgosłupa uniemożliwiające poród drogami natury
  • wskazania neurologiczne
  • wskazania psychiatryczne ( tokofobia )

Historia

Nazwa operacji – cięcie cesarskie – wiąże się jeszcze ze starożytnym Rzymem , gdzie prawo zakazywało pogrzebania ciężarnej kobiety bez wyciągnięcia z jej łona płodu. Nazwa ta wywodzi się przypuszczalnie od słowa caesar lub caeson, co można by przetłumaczyć na polski jako "wyprutek" ( łac . cedere = ciąć, pruć)^[]. Niektóre źródła podają jakoby w ten sposób miał przyjść na świat Juliusz Cezar , ok. 102 p.n.e. Przeczy temu fakt, że matka Cezara zmarła w 54 p.n.e. czyli 10 lat przed śmiercią syna. W starożytnym Rzymie cesarskie cięcie wykonywano jedynie na zmarłych kobietach w ciąży i było to usankcjonowane prawem (lex regia Numy Pompiliusza ).

W ten sposób przyszli na świat m. in. w starożytności : Publius Cornelius Scipio (Afrykański) , Manius Manilius – konsul i wódz rzymski, zdobywca Kartaginy , w średniowieczu : Andrea Doria – Doża Genui , admirał i kondotier ; Ulryk Wirtemberski ; Grzegorz IV – papież ; Edward VI – król angielski , syn Henryka VIII i Joanny Seymour. Przypuszcza się, że Joanna Seymour była pierwszą kobietą, u której wykonano cesarskie cięcie za życia, choć tuż przed śmiercią (1537).

Autentyczny opis urodzenia żywego dziecka datuje się na 508 r. p.n.e. Wg innych, niezbyt pewnych źródeł pierwsze udane cięcie cesarskie na żywej kobiecie w 1500 roku wiąże się z osobą szwajcarskiego trzebiciela świń Jakuba Nufera z kantonu Thurgau , który wydobył żywy płód z łona swojej żony, która zmarła w parę tygodni po zabiegu. Z przeprowadzonego zabiegu cesarskiego cięcia dnia 22 kwietnia 1622 w Wittenberdze zachował się szczegółowy protokół, z którego wynika, że chirurg Jeremias Trautmann przeprowadził go u Orszuli Opitz. Było to pierwsze cesarskie cięcie, ratujące życie zarówno dziecka jak i matki.

Dopiero zdobycze nowożytnej medycyny (aseptyka, nowoczesna technika chirurgiczna, anestezjologia i leki bakteriostatyczne) pozwoliły na szersze zastosowanie cesarskiego cięcia w przypadkach, które dawniej często kończyły się śmiercią płodu i niekiedy również matki.

Autorem pierwszej nowoczesnej techniki wykonywania cięcia cesarskiego był włoski położnik Eduardo Porro (1842–1902). Opracowana przez niego metoda polegała na jednoczesnym nadszyjkowym wycięciu macicy z wszyciem kikuta szyjki w powłoki jamy brzusznej co ograniczało możliwość rozwoju infekcji. Cięcie cesarskie przed wprowadzeniem metody Porro niemal w 100% wiązało się ze śmiercią rodzącej. Śmiertelność przy metodzie Porro wynosiła blisko 60% co w tamtych czasach było przełomem.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Cesarskie cięcie