Chów wsobny (ang. inbreeding) – inaczej
kojarzenie krewniacze
. Polega na kojarzeniu blisko spokrewnionych osobników. W naturalnych
populacjach
jest zwykle wynikiem zmniejszenia obszaru występowania zwierząt lub podziału większych populacji na mniejsze, izolowane. Chów wsobny w naturze nie jest zjawiskiem korzystnym – często prowadzi do ujawnienia niekorzystnych
alleli recesywnych
i zmniejszenia się różnorodności genetycznej populacji na skutek przyspieszonego
dryftu genetycznego
. Ostatnio zjawisko to dotyka nagminnie populacje zwierząt, występujące na obszarach odizolowanych wskutek gospodarczej działalności człowieka. Jednym z wielu gatunków zagrożonych chorobami genetycznymi w wyniku chowu wsobnego jest
gepard
.
Chów wsobny jest również metodą pozyskiwania tzw.
czystych linii
osobników o dużym stopniu
homozygotyczności
. Osobniki takie wykorzystywane są w doświadczeniach laboratoryjnych. Również hodowcy niektórych zwierząt domowych takich jak
psy
i
koty
stosują chów wsobny w celu uzyskania czystości dziedziczenia pożądanych cech.
Inbred nie jest jednak pewną drogą do sukcesów w hodowli. Chów wsobny niesie za sobą wiele niekorzystnych zjawisk hodowlanych, nie stanowi to problemu, dopóki człowiek posługuje się tą metodą rozsądnie. Inbred nie zapobiegnie dziedziczeniu cech negatywnych, negatywne cechy dziedziczne występują częściej w chowie wsobnym niż w hodowli bez pokrewieństwa. Inbred nie powoduje wzrostu cech negatywnych, lecz wyraźniej niż chów obcy ujawnia negatywne cechy przodków. Drugim ryzykiem w tej metodzie hodowli jest zmniejszenie różnorodności genów. Ryzykiem następnym jest depresja hodowlana w wyniku inbredu, która łączy w sobie zmniejszenie płodności, zmniejszoną witalność, zmniejszoną odporność na choroby, wydelikacenie fenotypu (coraz cieńsze, słabsze kości, także czaszki) oraz ogólne osłabienie odporności psychicznej.
Zdaniem
angielskiego
genetyka
, John F. Lasleya: „Dopóki nie zna się genetycznej wartości własnego materiału hodowlanego, należy stosować inbred z wielką ostrożnością. Konieczne jest wyprowadzenie go od czołowych zwierząt lub linii, co do których istnieje pewność, że nie są nosicielami genów recesywnych niepożądanych cech. W tym zakresie najbardziej pożądane są osobniki oceniane na podstawie potomstwa lub pochodzące z rodzin ocenianych jako wybitne”[].
Zobacz też
