Mała Fatra
Megaregion	Region Karpacki
Prowincja	Karpaty Zachodnie
Podprowincja	Centralne Karpaty Zachodnie
Makroregion	Łańcuch Małofatrzański
Mezoregion	Mała Fatra
Zajmowane jednostki administracyjne	Słowacja : – kraj żyliński

Panorama Małej Fatry z Wielkiej Raczy

Baraniarky

Mała Fatra o zachodzie słońca

Mała Fatra ( 514.43 ; słow. Malá Fatra, węg. Kis-Fátra, niem. Kleine Fatra) – pasmo górskie w Karpatach Zachodnich ( Słowacja ).

Położenie

Mała Fatra leży w północno-zachodniej Słowacji. Od zachodu ograniczona jest Kotliną Żylińską , od wschodu Kotliną Turczańską , na północy graniczy z Wyżyną Kysucką i Wyżyną Orawską, na wschodzie – z Wielką Fatrą oraz Kotliną Turczańską , a na południu wcina się pomiędzy Góry Strażowskie (na zachodzie) i Żar (na wschodzie).

Opis

Mała Fatra należy do Centralnych Karpat Zachodnich i jest trzecią co do wysokości ich częścią (po Tatrach i Niżnych Tatrach ). Całość pasma ma kształt nieregularnej elipsy skierowanej z północnego zachodu na południowy wschód, jego długość wynosi 52 km, a maksymalna szerokość – 16 km.

Mała Fatra jest podzielona przez dolinę Wagu na dwie części:

• tzw. Luczańską na południowym zachodzie, w której najwyższe szczyty to: Veľká lúka (1476 m n.p.m.), Krížava (1457 m n.p.m.), Minčol , Kľak ;
• tzw. Krywańską na północnym wschodzie, w której najwyższe szczyty to: Wielki Krywań (1709 m n.p.m.), Mały Krywań (1671 m n.p.m.), Chleb (1646 m n.p.m.), Hromové (1636 m n.p.m.), Wielki Rozsutec (1610 m n.p.m.), Stoh (1607 m n.p.m.), Suchý (1468 m n.p.m.), Poludňový Grúň (1460 m n.p.m.), Mały Rozsutec (1344 m n.p.m.).

Mała Fatra słynie głównie z wapiennych i dolomitowych utworów skalnych w postaci bądź to masywnych skalistych szczytów, takich jak Wielki i Mały Rozsutec, bądź to masywów z licznymi wychodniami skalnymi, urwiskami i skalnymi wieżami jak Sokolie czy Boboty , jaskiń, a także głębokich, wąskich wąwozów z bystrymi potokami, progami skalnymi i wodospadami, z których najsłynniejszymi są tzw. Diery . Nie mniej godne uwagi są widokowe odcinki grzbietowe w części zbudowanej ze skał krystalicznych, pokryte rozległymi halami i długie, głębokie doliny porośnięte lasami. Największym bogactwem tych gór jest niezmiernie bogata i urozmaicona flora .

Fauna i flora

Krywańska Mała Fatra od dawna przyciągała uwagę ludzi – na początku byli to pasterze, poszukiwacze minerałów, myśliwi, ale i wędrowcy zwabieni pięknem tutejszej przyrody. Naukowe poznawanie pasma rozpoczęto pod koniec XVIII w. – od 1804 r. botanik Pál Kitaibel prowadził badania na terenie Orawy i doliny Wagu.

Mała Fatra posiada szereg pięter roślinnych, od podgórskich łąk po alpejskie hale. W lasach dominują buk zwyczajny (55%), świerk pospolity (30%) i jodła pospolita (6%), spotyka się także sosnę pospolitą , jawor (2%) i wiąz , a w szczytowych partiach – kosodrzewinę (2%). Na terenie pasma znajdują się: różne typy lasów, zachowanych często w stanie pierwotnym, górskie łąki, zespoły roślinności naskalnej, torfowiska . Park jest siedliskiem rzadkich karpackich gatunków roślin i zwierząt (często endemitów ).

Ochrona przyrody

Park Narodowy "Mała Fatra"
Położenie	Słowacja
Data utworzenia	1 kwietnia 1988
Powierzchnia	226,3 km²
Commons commons:{{{galeria_commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons
Wikinews n:{{{wikinews}}}|Wiadomości w Wikinews
q:{{{wikiquote}}}|{{{wikiquote}}} w Wikicytatach

• w 1967 r. powstały pierwsze rezerwaty przyrody na terenie pasma oraz obszar chronionego krajobrazu Mała Fatra
• 1 kwietnia 1988 r. powołano do życia Park Narodowy "Mała Fatra" (Národný park Malá Fatra) o powierzchni 22630 ha (z otuliną o pow. 23262 ha). Terytorium Parku przypomina kształtem nieregularną elipsę o długości 26 km i szerokości 12,5 km, najniższy punkt Parku leży na wysokości 358 m n.p.m. (Hradsky potok k/Streczna), najwyższym jest Wielki Krywań – 1709 m n.p.m.
• 21% powierzchni parku pokrywają rezerwaty przyrody o zróżnicowanym charakterze. Symbolem Parku Narodowego "Mała Fatra" jest „postrzępiony” Wielki Rozsutec (1610 m n.p.m.)

Turystyka

Park oferuje możliwości atrakcyjnego wypoczynku i rekreacji:

• łączna długość szlaków turystycznych wynosi ok. 150 km
• w zimie można korzystać z licznych tras narciarskich – zjazdowych i biegowych

W jednym z przysiółków wsi Tierchowa (Terchová), na północnym obrzeżu Małej Fatry, urodził się Juraj Jánošík – legendarny zbójnik .

Zobacz też

• Dolina Wratna
• Tierchowa
• Juraj Jánošík
• Diery
• Hnilická Kýčera

Linki zewnętrzne

• foto Mała Fatra
• Fatra w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom II (Derenek – Gżack) z 1881 r.

Panorama Małej Fatry ze szczytu Kraviarske

Panorama Małej Fatry ze szczytu Kraviarske