Chirurgia (z
grec.
cheir - ręka, ergon – czyn, działanie, cheirurgia – ręcznie wykonywana praca) – dziedzina
medycyny
zajmująca się
leczeniem
operacyjnym. Jest nauką nadrzędną i zawiera wiele podspecjalności. Sama nazwa chirurgia identyfikowana jest z dziedziną o nazwie
chirurgia ogólna
. Jest to kliniczna dziedzina medycyny. Oprócz chirurgii zabiegowej istnieje jednak szeroki zakres chirurgii zachowawczej. Praca chirurga jest ciągłym wybieraniem mniejszego ryzyka. Niekiedy okazuje się, że mniejszym ryzykiem jest zaniechanie operacji, np. leczenie operacyjne małej
przepukliny
u pacjenta z ciężką niewydolnością oddechową stanowi większe ryzyko niż zaniechanie operacji.
Część ogólna (wstęp do chirurgii) dotyczy ogólnych zasad gojenia
ran
, zakażeń, przetaczania
krwi
, żywienia, regulacji gospodarki elektrolitowej organizmu, postępowania przed- i pooperacyjnego, zasad doraźnej pomocy w stanach zagrożenia życia, ogólnych zasad techniki operacyjnej (niektórzy autorzy do części ogólnej chirurgii zaliczają zagadnienia związane z leczeniem przepuklin).
Część szczegółowa obejmuje działy narządowe jak:
oraz szczególne działy jak:
Do najmłodszych działów należy
chirurgia przeszczepiania narządów (transplantologia)
.
Całkowicie odrębny dział chirurgii stanowi
chirurgia dziecięca
. Dziecko może być operowane wyłącznie przez chirurga dziecięcego, na oddziale chirurgicznym dla dzieci, ponieważ nie jest ono miniaturą dorosłego. Leczenie dziecka przez chirurga dla dorosłych dopuszczalne jest jedynie w stanach zagrażających życiu.
Przez długi czas chirurgia nie była uznawana za dziedzinę medycyny, a na uniwersytetach nie istniały specjalizacje chirurgiczne. Chirurdzy zdobywali wiedzę w
cechach
jako czeladnicy. Uznawano, że lekarze nie są od przecinania ani krojenia czegokolwiek (w tym ludzkiego ciała), i że tym zajmują się rzemieślnicy, a nie medycy. Dopiero w XIX w. chirurgia zaczęła być traktowana jako dział medycyny.
Zobacz też