Konstantynopol i okoliczne miejscowości – w tym Chalkedon w prawym dolnym rogu

Na mapach: 40°59'N 29°02'E / 40.983, 29.033

Chalkedon ( gr. Χαλκηδών Chalkēdṓn, łac. Chalcedonia) – starożytne miasto portowe założone przez greckich kolonistów z Megary w roku 676 p.n.e. nad azjatyckim wybrzeżem Bosforu w krainie Bitynia . Miasto znajdowało się na półwyspie Chalkedońskim u wejścia do cieśniny Bosfor prawie dokładnie naprzeciw starożytnego Byzantionu – późniejszego Konstantynopola .

Historia miasta

W miejscu Chalkedonu osiedla ludzkie znajdowały się już od czasów prehistorycznych . Jednakże dopiero od momentu kolonizacji dokonanej przez Megaryjczyków pojawiają się pierwsze udokumentowane wzmianki o mieście.

Fakt, iż miasto założone zostało po azjatyckiej stronie cieśniny Bosfor niemal 20 lat wcześniej od położonego naprzeciw niego Byzantionu powodował, iż jego założycieli określało się w starożytności mianem ślepców a samo miasto miastem ślepców (Caecorum Oppidum)^[1], którzy nie byli w stanie dostrzec i docenić walorów, niezajętego jeszcze wówczas, terenu, na którym powstała późniejsza stolica Rzymian i Bizantyjczyków . Określenia te przytacza Herodot za perskim generałem Megabazusem .

Pomimo swego położenia Chalkedon należał do przodujących ośrodków handlowych oraz religijnych Starożytnej Grecji . Znajdowało się tam, między innymi, sanktuarium Apolla , w którym przepowiadała przyszłość wyrocznia .

W roku 74 p.n.e. miasto wraz z całą Bitynią znalazło się we władaniu państwa rzymskiego , któremu swoje włości zapisał w testamencie ostatni król Bitynii Nikomedes IV . W tym samym roku, pod Chalkedonem, rozegrała się bitwa lądowo-morska ( Bitwa pod Chalkedonem ), w której Mitrydates VI Eupator – król Pontu pokonał armię rzymską dowodzoną przez konsula Aureliusza Kottę. Był to epizod wojny Rzymsko-Pontyjskiej , w której Mitrydates występował jako obrońca interesów wydziedziczonego syna Nikomedesa IV . Ostatecznie jednak wojnę wygrali Rzymianie, którzy rozszerzyli jeszcze swoje włości w Azji Mniejszej .

Po podziale cesarstwa rzymskiego Chalkedon znalazł się w jego wschodniej części, określanej później jako Cesarstwo Biznatyńskie. W tym okresie miasto było świadkiem wielu istotnych wydarzeń. W roku 451 obradował tu mianowicie IV sobór powszechny uznawany za najliczniejszy sobór starożytności . W trakcie soboru podniesiono biskupstwo Chalkedonu do rangi metropolii nie ograniczając jednakże praw zwierzchnich arcybiskupa Nikomedii ^[2].

Od VII wieku miasto wielokrotnie cierpiało od najazdów nieprzyjaciela. Na początku tego stulecia dotarli do niego Persowie , a w 673 zdobyli je Arabowie pod wodzą Moawiji . W 1075 zdobyli i zniszczyli je Seldżucy , ale już w kilkanaście lat później udało się je odzyskać dzięki sukcesom I krucjaty . W 1182 miasto stanowiło bazę dla pretendenta Andronika I Komnena w jego zwycięskiej walce o tron. Od 1204 znajdowało się przejściowo w granicach Cesarstwa Łacińskiego aby powrócić w granice Bizancjum niecałe 60 lat później. Turcy osmańscy zdobyli miasto na początku XIV wieku .^[2] Od tego momentu miasto zaczęło ustępować znaczeniem pobliskiemu Chryzopolowi ^[3].

Zobacz też

• Kolonia (starożytna Grecja)
• Wielka Grecja
• Wielka kolonizacja

Przypisy

Bibliografia