XIII Dalajlama

Thubten Gjaco (ur. 12 lutego 1876 , zm. 17 grudnia 1933 ) – XIII dalajlama , duchowy i polityczny przywódca narodu tybetańskiego .

Urodził się w roku 1876 , a w roku 1878 został rozpoznany jako inkarnacja Dalajlamy. W roku 1879 został koronowany w pałacu Potala , jednak rzeczywistą polityczną władzę przejął dopiero w roku 1895 . Wyszedł cało z zamachu, za który skazano na śmierć regenta . Na jego panowanie przypada inwazja brytyjska przeprowadzona przez Francisa Younghusbanda w roku 1904 . Brytyjczycy po zawarciu korzystnego dla siebie traktatu wycofali się, ale Dalajlama uciekł wówczas do Mongolii , kontrolujący zaś ją Chińczycy zgodzili się by czasowo został pozbawiony swych uprawnień. Następnie jednak po odwiedzeniu przez niego Pekinu i otrzymaniu instrukcji pozwolono mu wrócić do Lhasy - w oczach Chińczyków był jednak już tylko ich wasalem . W roku 1910 Tybet zaatakował chiński generał Zhao Erfeng, i tym razem Dalajlama uciekł do brytyjskich Indii . Chińska władza w Tybecie załamała się jednak w wyniku Rewolucji Xinhai , która obaliła cesarstwo, i w 1912 roku Dalajlama powrócił do Tybetu. Po tych wydarzeniach stosunki pomiędzy Tybetańczykami i Brytyjczykami stawały się coraz bardziej przyjazne. Dalajlamie nie udało się osiągnąć porozumienia z Chinami, które nadal pretendowały do zwierzchności nad Tybetem. Rozpoczął on formowanie nowoczesnej milicji i wojska. Nadal wrogie były stosunki Tybetu z Nepalem , a napięcia pomiędzy Dalajlamą a panczenlamą Thubten Chökyi Nyima doprowadziły do ucieczki tego ostatniego do Chin w roku 1923. XIII Dalajlama zmarł 17 grudnia 1933 roku.

Bibliografia

• David Snellgrove, Hugh Richardson: Tybet. Zarys historii kultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978. 

Linki zewnętrzne

• Testament XIII Dalajlamy