Widok na
Błękitny Meczet, widoczne charakterystyczne sześć
minaretów
Podczas południowej modlitwy, widoczne minbar i mihrab
Błękitny Meczet (właściwie Meczet Sułtana Ahmeda,
tur.
Sultanahmet Camii lub Sultan Ahmet Camii) - zbudowany z polecenia sułtana
Ahmeda I
meczet
w
Stambule
, który jest jednym z ostatnich, a zarazem najwspanialszych przykładów tzw. "klasycznego okresu"
sztuki islamskiej
w
Turcji
.
Historia
Budowę meczetu, w
1609
, rozpoczął w towarzystwie urzędników państwowych sam sułtan Ahmed I (wówczas 19-letni), którego ambicją było stworzyć budowlę wspanialszą od stojącej w pobliżu
Hagia Sofii
. Zgodnie ze swoim zwyczajem pracował on aż do zmęczenia. Projektantem nowej
świątyni
, która miała stać się najważniejszym meczetem
Imperium osmańskiego
był
Sedefkâr Mehmet Ağa
, uczeń
Sinana
.
O wadze świątyni świadczyło również jej położenie - bezpośrednio przy
Pałacu Topkapi
. Swego znaczenia nie stracił on nawet po tym, gdy siedzibę
sułtana
przeniesiono do
Pałacu Dolmabahçe
. Przez cały okres istnienia monarchii otomańskiej rolę świątyni imperialnej dzielił z nieco starszym
Meczetem Sulejmana
.
Do meczetu dołączono kompleks innych budynków:
medresę
, jadłodajnie dla ubogich, szpital, hale handlowe, szkołę, mauzoleum,
karawanseraj
oraz fontannę.
Opis
Meczet wzniesiony na planie niemal kwadratu (51,65 m x 53,40 m) znajduje się na sporym placu, do którego wiedzie pięć bram. Na tym zewnętrznym
dziedzińcu
znajdują się również
midha
dla wiernych (midha na dziedzińcu wewnętrznym pełni jedynie rolę ozdobną). Z placu zewnętrznego trzy bramy prowadzą na dziedziniec wewnętrzny, otoczony
krużgankami
wspartymi na 26
kolumnach
i przykrytymi
sklepieniami
w postaci 30
kopuł
. Na dziedzińcu wewnętrznym znajduje się wspomniana już ozdobna midha, zaś we wschodniej jego części
medresa
.
W czterech narożnikach meczetu, oraz na dwóch narożnikach dziedzińca wewnętrznego ustawiono łącznie sześć
minaretów
. Według jednej z opowieści, sułtan Ahmed, aby przebłagać autorytety w
Mekce
, zapłacił im za siódmy minaret. Według innej historii sześć minaretów to wynik nieporozumienia pomiędzy sułtanem a architektem. Otóż opisując minarety sułtan miał użyć słowa "altın" oznaczające coś złotego, zaś Sedefkar, przypadkiem bądź specjalnie, miał uznać, że sułtanowi nie może chodzić o niepraktyczne wieże ze szczerego złota i zrozumiał to słowo jako "altı", czyli "sześć".
Do wnętrza meczetu prowadzą trzy wejścia, dwa z dziedzińca zewnętrznego i jedno z wewnętrznego. Świątynię przykrywa kopuła o średnicy 22,4 m, która wznosi się 43 m ponad poziom posadzki. Podtrzymują ją cztery półłuki i cztery
pendentywy
rozpięte między czterema
filarami
, które z powodu swojej średnicy (5 m) nazywane są niekiedy "nogami słoniowymi". Uzupełniają ją cztery półkopuły. Światło do wnętrza meczetu przenika przez 260 okien, w których nie zachowały się niestety oryginalne barwne szyby.
Wzdłuż ścian biegną
galerie
, które zdobi 21 tysięcy płytek
fajansowych
z manufaktur w
İzniku
. Ich utrzymane w błękitnej tonacji ornamenty roślinne dały meczetowi jego popularną nazwę.
Mihrab
i
minbar
wykonano w białym
marmurze
, zaś posadzki wyściełają miękkie czerwone dywany. Należy zauważyć, że jest to nie tylko atrakcja turystyczna, ale i czynny meczet. W związku z tym część modlitewna oddzielona jest od części dla turystów, którzy wchodząc do wnętrza muszą, zgodnie z tradycją muzułmańska, zdjąć buty oraz okryć kolana i ramiona (do tego celu służą błękitne chusty wypożyczane przy wejściu do meczetu).