Błąd w prawie cywilnym — niezgodne z rzeczywistością wyobrażenie o istniejącym stanie rzeczy lub o treści czynności prawnej . Błąd może dotyczyć faktu lub prawa. Ma on doniosłość prawną tylko wtedy, gdy dotyczy treści czynności prawnej i gdy jest istotny subiektywnie i obiektywnie.

• Błąd istotny subiektywnie pozwala przypuszczać, że gdyby składający oświadczenie nie działał pod wpływem błędu nie złożyłby oświadczenia tej treści.
• Błąd istotny obiektywnie uzasadnia przypuszczenie, że nikt znający rzeczywisty stan rzeczy nie złożyłby takiego oświadczenia;

Błąd nie musi być istotny jeżeli był wynikiem podstępu drugiej osoby.

Błąd może stanowić podstawę uchylenia się od skutków złożonego oświadczenia woli w terminie jednego roku od wykrycia błędu. Jednak taki błąd musi być istotny i musi odnosić się do treści czynności prawnej, może obejmować także skutki takiej czynności. Natomiast nie ma znaczenia błąd w odniesieniu do motywu czynności prawnej, np.: kupno kostiumu kąpielowego z powodu wyjazdu na wakacje, który zostaje następnie odwołany.

Przykładem błędu jest np. kupno obrazu w przekonaniu, że jest to cenne dzieło, a tymczasem obraz okazuje się kopią. W momencie uchylenia się od skutków oświadczenia woli (czynności prawnej) druga strona czynności nie może domagać się przed sądem wykonania treści takiej czynności prawnej (np.: umowy). Uchylenie się od skutków czynności prawnej nieodpłatnej jest możliwe zawsze przy błędzie istotnym i dotyczącym treści czynności prawnej. Natomiast w przypadku czynności prawnej odpłatnej błąd musi być istotny, dotyczący treści czynności prawnej i wywołany przez drugą stronę czynności, albo ona musiała wiedzieć o błędzie lub mogła go z łatwością zauważyć. Jednak druga strona czynności prawnej może wywołać błąd bez swojej winy i nawet wtedy będzie możliwe uchylenie się od skutków czynności prawnej.

Szczególną postacią błędu jest podstęp .

Wyróżniamy błąd sensu stricto, tj. sytuację, gdy składający oświadczenie oświadcza w prawdzie to, co chce oświadczyć ale tylko dlatego, że ma mylne wyobrażenie o prawdziwym stanie rzeczy, oraz pomyłkę, tj. sytuację gdy oświadczający wolę oświadcza co innego, niż chce. W obu wypadkach wadliwość powoduje ten sam rezultat.

W odniesieniu do oświadczeń woli składanych innej osobie (w szczególności umów) i będących zarazem odpłatnymi czynnościami prawnymi na błąd dotyczący treści czynności prawnej i istotny można powoływać się tylko wtedy, gdy ponadto adresat oświadczenia woli:

• albo błąd wywołał, chociażby bez swej winy,
• albo wiedział o błędzie,
• albo z łatwością błąd mógł zauważyć.

Oświadczenie woli składane innej osobie za pośrednictwem posłańca może ulec zniekształceniu w toku jego przesyłania. Posłańcem jest osoba nie będąca stroną czynności prawnej. Zniekształcenie to wywołuje takie same skutki, jak błąd przy złożeniu oświadczenia.

Prawo rodzinne

W prawie rodzinnym jest instytucja błędu przy zawarciu małżeństwa. Błąd ten dotyczy wyłącznie tożsamości drugiej strony i złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński pod wpływem błędu skutkuje możliwością żądania przez tego, który oświadczenie złożył, unieważnienia małżeństwa przed sądem - a nie jak w kodeksie cywilnym, składając oświadczenie drugiej stronie czynności. Także termin jest uregulowany inaczej - sześć miesięcy od wykrycia błędu, ale nie później niż trzy lata od zawarcia małżeństwa.

Prawo spadkowe

W prawie spadkowym spadkobierca, który przyjął lub odrzucił spadek po wpływem błędu, również może uchylić się od skutków oświadczenia, ale przed sądem, który zatwierdza uchylenie się od skutków.