Na mapach: 49°04'03″N 19°18'30″E / 49.0675, 19.30833

Rużomberk Ružomberok
Herb Herb miejski
Państwo	Słowacja
Kraj	żyliński
Okres	Rużomberk
Starosta	Michal Slašťan
Powierzchnia	126,72 km²
Położenie	49° 04'03'' N 19° 18'30'' E
Wysokość	494 m n.p.m.
Populacja ( 2003 )  - liczba ludności  - gęstość	30 166 238,05 os./km²
Numer kierunkowy	0 44
Tablice rejestracyjne	RK
Urząd Miasta Mestský úrad	Námestie A. Hlinku 1 034 16 Ružomberok
Telefon	43 14 421
Fax	43 14 429
Położenie na mapie Słowacji Rużomberk Ružomberok
Strona internetowa miasta

Rużomberk ( słow. Ružomberok, węg. Rózsahegy, niem. Rosenberg) – miasto powiatowe w środkowej Słowacji , w kraju żylińskim , w historycznym regionie Liptów .

Rużomberk leży na wysokości 496 m n.p.m. w Kotlinie Liptowskiej , u ujścia Revúcy do Wagu , między pasmami górskimi Gór Choczańskich na północy, Wielkiej Fatry na południowym zachodzie i Niżnych Tatr na południowym wschodzie. Liczba mieszkańców miasta wynosi 30 417 osób [2002], powierzchnia miasta – 126,98 km². Współrzędne geograficzne – 49°04'43 N, 19°18'30 E. Składa się z dzielnic Vlkolínec , Biely Potok, Černová, Hrboltová i Rybárpole.

W Rużomberku krzyżują się dwie ważne słowackie drogi krajowe: nr 59 ( R3 / międzynarodowa trasa E77 ) z przejścia granicznego Chyżne – Trzciana do Bańskiej Bystrzycy i nr 18 (przyszła autostrada D1 / E50 ) z Żyliny do Preszowa . Przez miasto przebiega linia kolejowa z Popradu do Martina .

Historia

Z wykopalisk wiadomo, że okolice Rużomberka są zamieszkane nieprzerwanie już od epoki brązu. Sam Rużomberk został założony w XIII wieku przez Słowian , po czym na początku XIV wieku osiedlili się tu koloniści niemieccy (od nich pochodzi nazwa miasta – niemiecki Rosenberg stał się słowackim Ružomberokiem). Prawa miejskie Rużomberk otrzymał w 1318 r. W XIV wieku miasto otrzymywało kolejne przywileje. Jego wzrost wynikał głównie z położenia miasta na skrzyżowaniu szlaków handlowych, którymi biegną dzisiejsze drogi. W 1433 r. miasto zostało spalone przez husytów . W 1729 r. powstało tu gimnazjum pijarskie . Od swego powstania aż do likwidacji feudalizmu w połowie XIX wieku Rużomberk należał do dominium zamku Likawa (słow. Likava). Miasto było ośrodkiem zróżnicowanego rzemiosła. W XVIII wieku w Rużomberku powstał pierwszy zakład przemysłowy – papiernia . Pod koniec XIX wieku zbudowano tu również fabrykę płótna. Powstało również wiele innych przedsiębiorstw przemysłowych i finansowych. W efekcie Rużomberk stał się największym ośrodkiem przemysłowym i finansowym ziem słowackich.

W XIX wieku Rużomberok stał się jednym z głównych ośrodków słowackiego odrodzenia narodowego – powstał tu Bank Słowacki (Slovenská banka), wychodziło tu słowackojęzyczne czasopismo Hlas. 27 października 1907 r. w Rużomberku doszło do rozruchów i interwencji węgierskiej policji przeciwko Słowakom, którzy chcieli, by nowo wybudowany kościół poświęcił ks. Andrej Hlinka , tutejszy proboszcz, pochodzący z Černovej – później wybitny słowacki polityk narodowy. Zastrzelono 15 demonstrujących, było wielu rannych, wiele osób skazano na więzienie. Zdarzenie to nabrało rozgłosu w świecie jako ilustracja konfliktów narodowościowych w ówczesnych Węgrzech. W 1910 r. miasto miało 12,2 tys. mieszkańców, z czego 8,3 tys. Słowaków , 1,7 tys. Węgrów , 1,0 tys. Niemców , 0,7 tys. Czechów , 0,2 tys. Cyganów i 0,1 tys. Polaków . W latach międzywojennych w mieście nadal rozwijał się przemysł. W 1944 r. Ružomberk objęło Słowackie Powstanie Narodowe , podczas którego partyzanci na kilkanaście dni opanowali miasto. Wtedy też doszło do mordu na miejscowych Niemcach - zabito 146 osób^[1].

Dzisiejszy Rużomberk to nadal ośrodek przemysłowy, choć w ostatnich dziesięcioleciach rośnie rola miasta jako ośrodka turystyki. Od 1 lipca 2000 r. w mieście istnieje Uniwersytet Katolicki, którego rektorem 23 kwietnia 2008 r. został Polak ks. prof. Tadeusz Zasępa . Działa tu Muzeum Liptowskie, założone w 1912 r., prezentujące dzieje i kulturę Liptowa. W Rużomberku działają klub koszykówki kobiet, MBK Ružomberok, uczestniczący w klubowych mistrzostwach Europy, oraz klub piłki nożnej MFK Ružomberok, grający w słowackiej I lidze.

Zabytki

Do najważniejszych zabytków Rużomberka należą:

• gotycko - renesansowy kościół pw. świętego Andrzeja z XVI wieku z mauzoleum ks. Andrzeja Hlinki z 1938 ,
• barokowy zespół klasztoru i gimnazjum pijarów z kościołem z 1806 ,
• wczesnogotycki kościół pw. Wszystkich Świętych w dzielnicy Kuť,
• gotycki zamek świętej Zofii z XIV wieku, przebudowywany w XVI i w XVIII wieku,
• Vlkolínec , dawna samodzielna wioska, obecnie rezerwat architektury drewnianej, wpisany na listę dziedzictwa UNESCO,
• synagoga z 1880 .

Galeria

Centrum miasta

Rużomberk

Park miejski

Dzielnica turystyczna Hrabovo

Zobacz też

• Skipark Ružomberok
• MFK Ružomberok

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona miasta
• Strona nieoficjalna
• Muzeum Liptowskie
• Informacje turystyczne
• Skrótowo o mieście i okolicy
• Uniwersytet