Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Wojciech Korfanty

Wojciech Korfanty

Wojciech Korfanty

Wojciech Korfanty w 1925
Urodzony 20 kwietnia 1873
Sadzawki (obecnie Siemianowice Śląskie )
Zmarł 17 sierpnia 1939
Warszawa
Odznaczenia
Order Orła Białego
Krzyż Walecznych nadany czterokrotnie
Pomnik Wojciecha Korfantego w Siemianowicach Śląskich
Tablica pamiątkowa ku czci Wojciecha Korfantego w kościele pw. św. Krzyża w Siemianowicach Śląskich
Tablica pamiątkowa w murach Uniwersytetu Wrocławskiego
Tablica pamiątkowa w Bytomiu
Tablica pamiątkowa w Pradze

Wojciech Korfanty (ur. jako Adalbert Korfanty 20 kwietnia 1873 w osadzie Sadzawka (obecnie Siemianowice Śląskie ), zm. 17 sierpnia 1939 w Warszawie ) – polski przywódca narodowy Górnego Śląska , związany z chrześcijańską demokracją .

Spis treści

Biografia

Wczesne lata

Urodził się w rodzinie Karoliny z domu Klecha i Józefa, górnika kopalni Fanny. W 1879 rozpoczął naukę w szkole ludowej w Siemianowicach, następnie, od 1885, uczęszczał do katowickiego Gimnazjum Królewskiego (w budynku obecnie mieści się Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie [1]), gdzie poznał Konstantego Wolnego . W szkole tej założył tajne kółko, którego celem było szerzenie kultury polskiej i znajomości literatury. Nawiązał kontakty z działaczami z Wielkopolski. Brał udział w propolskich zebraniach. Negatywnie wyrażał się o Bismarcku za co został relegowany 14 sierpnia 1895 z klasy maturalnej. Szkołę średnią ukończył w grudniu 1895, po interwencji Józefa Kościelskiego , posła do Reichstagu z Wielkopolski , jako ekstern i jeszcze w tym samym roku rozpoczął studia na politechnice w Charlottenburgu . Jesienią 1896 przeniósł się na Królewski Uniwersytet we Wrocławiu (Königliche Universität zu Breslau). Mieszkał w pokoju wynajętym przy Ottostraße 19 (dziś ul. Kazimierza Jagiellończyka ), studiował na Wydziale Filozoficznym i zaliczył dwa semestry roku akademickiego 1896/1897. Przerwał studia na dwa lata, podczas których jako korepetytor u litewskiego arystokraty Witolda Jundziłły zarobił pieniądze na dalsze studia. Podjął studia na tym samym wydziale, miał m.in. zajęcia z ekonomii politycznej u profesora Wernera Sombarta, z którym utrzymywał kontakty jeszcze przez wiele lat. Mieszkał w tym czasie w pensjonacie przy Neue Junkerstrasse 5c, (ul. Jana Kilińskiego ). W maju 1901 przeniósł się na ostatni semestr do Berlina , gdzie w sierpniu zakończył studia.

Działalność polityczna

W latach 1901–1908 był członkiem Ligi Narodowej , w ramach której współpracował z Romanem Dmowskim . Od 1901 był redaktorem naczelnym Górnoślązaka. W 1902 przebywał w więzieniu we Wronkach za publikację artykułów pt. Do Niemców i Do moich braci Górnoślązaków. W latach 1903–1912 i 1918 poseł do Reichstagu oraz pruskiego Landtagu (1903–1918), gdzie przystąpił do Koła Polskiego, podczas gdy śląscy Polacy przystępowali do tej pory do klubu parlamentarnego Niemieckiej Partii Centrum (Zentrum) . W czerwcu 1918 wygrał wybory uzupełniające do Reichstagu niemal dwukrotną przewagą. Konkurując z Benno Nehlertem , zyskał nawet poparcie Niemców, mimo że opowiadał się za oderwaniem od Cesarstwa Niemieckiego Śląska, Wielkopolski i części Pomorza[2]. 25 października 1918 wystąpił w Reichstagu z głośnym żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego oraz Górnego Śląska . 24 maja 1909 zawiązało się w Pozaniu Polskie Towarzystwo Demokratyczne , którego celem miało być zespolenie żywiołów demokratycznych ku obronie bytu narodowego oraz pracy nad rozwojem żywiołu polskiego w Rzeszy niemieckiej. Do rady głównej weszli z Poznania m.in.: Antoni Chłapowski, Bernard Chrzanowski, Jan Zabłocki, ze Śląska poseł Wojciech Korfanty, a z wychodźstwa Stanisław Kochowicz . W latach 1918–1919 był członkiem Naczelnej Rady Ludowej stanowiącej rząd Wielkopolski podczas powstania wielkopolskiego .

W 1920 był Polskim Komisarzem Plebiscytowym na Górnym Śląsku. Po niekorzystnej dla Polaków interpretacji wyników plebiscytu, przeprowadzonego zresztą w atmosferze wzajemnego zastraszenia, terroru oraz obustronnej manipulacji (np. po stronie niemieckiej sprowadzenie 180 000 wyborców niezwiązanych bezpośrednio ze Śląskiem), proklamował i stanął na czele III powstania śląskiego . W tym momencie pojawiają się pierwsze poważniejsze kontrowersje związane z jego osobą. Albowiem Korfanty nie wierzył w szanse powodzenia powstania, widząc w nim jedynie zbrojną manifestację ludu górnośląskiego, która miała polegać na zwróceniu uwagi Komisji Międzysojuszniczej mającej dokonać podziału terenu plebiscytowego między Polskę a Niemcy. Dlatego też zarządził wstrzymanie walk jeszcze w czasie, gdy inicjatywa na froncie należała do Polaków. Obrońcy Korfantego wskazują, że Polacy mieli przewagę w starciach z nacjonalistycznymi bojówkami, ale nie mieliby żadnych szans z regularną armią niemiecką, zaś ostateczną decyzję w sprawie Śląska i tak podjęła Komisja Międzysojusznicza niezależnie od wyniku walk, które mogły stanowić jedynie posiłkowy argument. Jednak utrata inicjatywy powstańców na froncie nastąpiła dopiero po decyzjach dyktatora. W lipcu 1921 opuścił Śląsk, desygnując na stanowisko swego następcy Józefa Rymera , który wkrótce został przewodniczącym Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku.

W odrodzonej Polsce w latach 1922–1930 sprawował mandat posła na Sejm I i II kadencji. Związany był z Chrześcijańską Demokracją (ChD). W obliczu niepowodzenia misji stworzenia gabinetu Artura Śliwińskiego , 14 lipca został desygnowany przez Komisję Główną Sejmu RP na premiera rządu. Jednak wobec protestu swojego przeciwnika, naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego i groźby przeprowadzenia strajku generalnego przez PPS , nie rozpoczął formowania rządu, a 29 lipca komisja wycofała jego desygnację.

Od października do grudnia 1923 był wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa i jego doradca z ramienia ChD. Od 1924 wydawał dzienniki "Rzeczpospolita" i "Polonia".

Ostatnie lata

W 1930 aresztowany i wraz z posłami Centrolewu osadzony w twierdzy brzeskiej , jednak z samego procesu brzeskiego został wyłączony. Po uwolnieniu powrócił na Górny Śląsk , gdzie jednak jako polityczny przeciwnik wojewody Michała Grażyńskiego był stale zagrożony następnym aresztowaniem. Zasiadał w Sejmie Śląskim oraz Senacie RP III kadencji. Wiosną 1935 w obawie przed represjami udał się na emigrację do Pragi w Czechosłowacji. Do kraju nie mógł wrócić nawet w 1938 na pogrzeb swego syna Witolda, gdyż rząd premiera Sławoja Składkowskiego odmówił wydania mu listu żelaznego . Po aneksji Czechosłowacji wyjechał przez Niemcy do Francji. Był jednym z założycieli Frontu Morges , a później organizatorem i prezesem Stronnictwa Pracy (połączenie Chadecji i Narodowej Partii Robotniczej ). W kwietniu 1939 po wypowiedzeniu przez III Rzeszę układu o nieagresji i niestosowaniu przemocy, powrócił do Polski, jednak mimo chęci walki z Niemcami został aresztowany i osadzony na Pawiaku . Pomimo protestów opinii publicznej spędził tam prawie 3 miesiące. Ciężko chory, zwolniony został 20 lipca 1939 – prawdopodobnie z obawy, by nie zmarł w więziennej celi. Z jego śmiercią związane jest wiele niejasności. Jedna z hipotez mówi, że zatruł się oparami arszeniku, którymi nasączone były ściany jego celi (zeznanie dr płk. Bolesława Szareckiego Londyn 1940[3]).

Pogrzeb Korfantego, na który przybyło ok. 5 tys. ludzi, stał się wyrazem poparcia dla prowadzonej przez niego polityki niepodległościowej.

Ordery i odznaczenia

Życie prywatne

Narzeczoną Wojciecha Korfantego była ekspedientka z bytomskiego domu towarowego braci Barasch, Elżbieta Szprotówna . Termin ślubu wyznaczono na 1 lipca 1903 w kościele Świętej Trójcy . W przeddzień tej daty niespodziewanie proboszcz Reinhold Schrimeisen zwrócił mu ofiarę i uzależnił udzielenie ślubu od przeproszenia atakowanych przez Wojciecha Korfantego proniemieckich księży (m.in. odmawiali oni Polakom rozgrzeszenia za czytanie propolskiej prasy). Inspiratorem odmowy mógł być władający diecezją wrocławską kardynał Georg Kopp . Korfanty odmówił przeprosin, wyjechał z narzeczoną do Krakowa , dopełnił obowiązku sześciu tygodni zamieszkania w monarchii habsburskiej a następnie udzielono mu w końcu ślubu w kościele Św. Krzyża 5 października 1903 przy poparciu kleru krakowskiego.

Wnukiem jego brata Jana jest senator PiS Bronisław Korfanty .

Upamiętnienie

  • Korfanty (pociąg pancerny) – III powstanie śląskie (1921)
  • Korfanty (samochód pancerny)
  • Korfantów (miasto na terenie województwa opolskiego)
  • Korfanty – pociąg InterCity relacji WrocławKatowiceWarszawa
  • Plac Korfantego w Miliczu, Tychach i Wodzisławiu Śląskim
  • Aleja Wojciecha Korfantego w Katowicach , w Gliwicach i w Zabrzu
  • Ulice Korfantego w Bełchatowie, Bieruniu, Bytomiu, Gierałtowicach, Jastrzębiu Zdroju, Kędzierzynie-Koźlu, Knurowie, Mysłowicach, Piekarach Śląskich, Pszczynie, Radlinie, Rybniku, Rudzie Śląskiej, Siemianowicach Śląskich, Szczecinie, Świętochłowicach, Tarnowskich Górach, Warszawie, Wrocławiu i Żorach
  • Osiedle Korfantego w Żorach
  • Gimnazjum nr 6 w Rudzie Śląskiej
  • Gimnazjum nr 1 w Mysłowicach
  • Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa
  • Gimnazjum nr 1 w Katowicach
  • Zespół Szkół nr 2 w Jastrzębiu Zdroju
  • Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących nr 1 w Chorzowie
  • Gimnazjum nr 3 w Siemianowicach Śląskich
  • Osiedle Korfantego w Siemianowicach Śląskich
  • Szkoła podstawowa nr 15 w Siemianowicach Śląskich
  • Zespół szkół nr 3 w Siemianowicach Śląskich
  • Gimnazjum nr 9 w Zabrzu
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 18 w Kędzierzynie-Koźlu

Rok 2009 został ustanowiony przez Sejmik województwa śląskiego Rokiem Korfantego[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. Jan F. Lewandowski: Wojciech Korfanty. Katowice: VIDEOGRAF II, 2009. 
  2. K. Janicki, Czerwiec 1918: Niemcy głosują za oddaniem Śląska i Poznania Polsce , "Ciekawostki historyczne", 12 września 2010.
  3. Testament Korfantego, portal naszemiasto.pl z 22 sierpnia 2009
  4. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 27 z 19 sierpnia 1922
  5. Rok 2009 Rokiem Korfantego, portal interia.pl z 2 lipca 2008

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Wojciech Korfanty":

1972 ...

Nowa Polityka Ekonomiczna ...

Wojciech Brudzewski ...

1986 ...

Wojciech Bogusławski ...

Maciej Słomczyński ...

Torebka kłębuszka nerkowego ...

Ciałko nerkowe ...

Teatr Nasz ...

1977 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Wojciech Korfanty":

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 10) a oddziały niemieckie wycofano. W Bytomiu powstał Polski Komitet Plebiscytowy, któremu przewodził Wojciech Korfanty. ...

232 Kultura i nauka w latach 1945 ? 2003 (plansza 9) ...

016a. Polska Piastów (plansza 21) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie