John Sidney McCain III (ur.
29 sierpnia
1936
w Coco-Solo w
Strefie Kanału Panamskiego
) –
amerykański
senator
Partii Republikańskiej
z
Arizony
, kandydat
Partii Republikańskiej
w
wyborach prezydenckich w 2008
.
Dzieciństwo i młodość
Pochodzi z rodziny oficerów wojskowych. Jego dziadek, John S. McCain, Sr. i ojciec, John S. McCain, Jr. byli
admirałami
Marynarki Wojennej USA
. John S. McCain III urodził się w Bazie Lotniczej Coco-Solo na terenie kontrolowanej przez Stany Zjednoczone
Strefy Kanału Panamskiego
. W związku z kolejnymi przydziałami służbowymi Johna McCaina, Jr. rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania. Młody John McCain wychowywał się m.in. w
New London
w
Connecticut
,
Pearl Harbor
na
Hawajach
oraz w wielu bazach wojskowych na
Oceanie Spokojnym
. Jego ojciec brał udział w
walkach na Pacyfiku
z flotą
japońską
jako dowódca okrętu podwodnego. Po zakończeniu
II wojny światowej
rodzina McCainów osiadła w
Północnej Wirginii
, gdzie John McCain uczęszczał do szkoły. W
1951
rozpoczął naukę w Episcopal High School w
Alexandrii
(
Wirginia
), a w
1954
wstąpił do
Akademii Marynarki Wojennej
w
Annapolis
.
Służba wojskowa
John McCain (pierwszy z prawej) ze swoim szwadronem na tle samolotu treningowego T-2 Buckeye,
1965
Po ukończeniu studiów w
1958
został powołany do służby w stopniu chorążego w bazach lotnictwa Marynarki Wojennej w
Pensacola
na
Florydzie
i
Corpus Christi
w
Teksasie
, gdzie odbywał szkolenie. Pilotował
samoloty szturmowe
A-1 Skyraider
. Szkolenie ukończył w
1960
, uzyskując stopień pilota lotnictwa szturmowego Marynarki Wojennej.
Służył na
lotniskowcach
USS
"Intrepid"
i USS
"Enterprise"
na
Morzu Karaibskim
, m.in. w trakcie
kryzysu kubańskiego
w
1962
[1]. Następnie pracował jako instruktor w bazie lotniczej w Meridian (
Missisipi
). Od
1966
służył jako pilot samolotów
A-4 Skyhawk
w załodze lotniskowca USS
"Forrestal"
na
Morzu Śródziemnym
i
Oceanie Atlantyckim
.
Wojna w Wietnamie
Od wiosny
1967
USS "Forrestal" brał udział w
operacji "Rolling Thunder"
podczas
wojny wietnamskiej
. Celem operacji było zniszczenie infrastruktury, zaplecza przemysłowego i obrony przeciwlotniczej
Wietnamu Północnego
. McCain brał udział w nalotach na obiekty wojskowe i przemysłowe. Został ranny w katastrofie, do której doszło
29 lipca
1967
na pokładzie USS "Forrestal", w wyniku przypadkowego odpalenia rakiety przez jeden z przygotowujących się do startu samolotów. Na czas remontu lotniskowca McCain zgłosił się do służby w
eskadrze
szturmowej lotniskowca USS "Oriskany".
Jeniec wojenny
26 października
1967
, gdy McCain brał udział w nalocie na elektrociepłownię w centrum
Hanoi
, jego samolot został zestrzelony. W wyniku trafienia McCain złamał obie ręce i nogę.
Katapultował się
i wylądował w jeziorze Truc Bach. Wietnamczycy pojmali rannego McCaina i zatrzymali w miejscowym więzieniu. Mimo ciężkich przesłuchań McCain nie ujawnił niczego poza swoim nazwiskiem, stopniem, numerem i datą urodzenia. Dopiero gdy okazało się, że jest synem amerykańskiego dowódcy wysokiej rangi (John McCain, Jr był wówczas dowódcą Sił US Navy w Europie), został poddany leczeniu w szpitalu, a informacja o jego pojmaniu została ujawniona stronie amerykańskiej. W grudniu
1967
trafił do obozu jenieckiego. Początkowo przebywał w celi z dwoma innymi Amerykanami, zaś od marca
1968
przez kolejne dwa lata był zamknięty w izolatce. Gdy jego ojciec został w lipcu
1968
mianowany dowódcą Sił Amerykańskich na Pacyfiku (CINCPAC), władze północnowietnamskie zaoferowały młodemu McCainowi możliwość zwolnienia. Wobec braku zgody Wietnamczyków na uwolnienie innych jeńców amerykańskich, McCain odmówił[2]. Od sierpnia
1968
poddawany był ciężkim torturom. W międzyczasie zachorował na
dyzenterię
. W czasie pobytu w obozie miał przeżyć próbę samobójczą. W wyniku tortur zmuszono go do podpisania oświadczenia, w którym przyznawał się do rzekomych zbrodni wojennych. Po odmowie podpisania kolejnego oświadczenia był ponownie poddany torturom. Jak sam stwierdza, przy życiu trzymała go modlitwa. Więzienie stało się miejscem, gdzie umocniła się jego wiara[3].
W grudniu
1969
został przeniesiony do więzienia Hoa Loa, w następnych latach był przenoszony do kolejnych obozów jenieckich, a warunki, w których przetrzymywano jeńców, poprawiły się. W związku z podpisaniem
27 stycznia
1973
w
Paryżu
porozumień pokojowych między stronami walczącymi w wojnie wietnamskiej, McCain został
15 marca
1973
zwolniony i powrócił do USA.
Powrót do Stanów Zjednoczonych
Po powrocie do Stanów Zjednoczonych McCain stał się bohaterem mediów. Spotkał się z prezydentem
Richardem Nixonem
, publikowano o nim artykuły w prasie. Poddał się także intensywnej rehabilitacji z myślą o powrocie do czynnej służby. W latach
1973
-
1974
uczęszczał do National War College w
Waszyngtonie
. W
1974
objął stanowisko dowódcy eskadry samolotów w bazie lotnictwa Marynarki Wojennej koło
Jacksonville
na
Florydzie
.
W
1976
McCain rozważał możliwość startu w wyborach do
Izby Reprezentantów
. Jednak z rekomendacji ówczesnego dowódcy Marynarki Wojennej Jamesa Hollowaya został w
1977
oficerem łącznikowym US Navy w
Senacie
. Nawiązał szereg znajomości z wpływowymi politykami obu partii. W
1981
odszedł ze służby w Marynarce w stopniu
komandora
.
Kariera polityczna
Izba Reprezentantów
Po przeprowadzce do
Phoenix
w
Arizonie
pracował jako wiceprezydent ds.
public relations
w kompanii piwnej należącej do jego teścia, zyskując zaufanie i poparcie lokalnego establishmentu. Zwyciężywszy wcześniej w prawyborach o uzyskanie nominacji z ramienia
Republikanów
, w listopadzie
1982
wygrał wybory do
Izby Reprezentantów
. Zasiadał m.in. w Komitecie Spraw Wewnętrznych, przewodniczył republikańskiemu zespołowi ds.
Indian
. Wspierał politykę prezydenta
Ronalda Reagana
. W
1984
w kolejnych wyborach do Izby uzyskał reelekcję. Mimo swego poparcia dla prezydenta, w
1985
głosował za odrzuceniem weta Reagana wobec Aktu Przeciwko Apartheidowi nakładającego sankcje na
RPA
. W tym samym roku odbył wraz z dziennikarzem
CBS
Walterem Cronkitem
pierwszą od czasu uwolnienia podróż do Wietnamu.
Senat
W związku z przejściem na polityczną emeryturę wieloletniego senatora republikańskiego z Arizony
Barry'ego Goldwatera
, w
1986
McCain zdecydował się ubiegać o funkcję senatora. Nominację wewnątrzpartyjną uzyskał bez konkurencji w prawyborach, a w wyborach powszechnych pokonał
demokratycznego
oponenta Richard Kimballa. Mandat objął
6 stycznia
1987
. Został członkiem
Komisji Sił Zbrojnych
, Komisji Handlu, Nauki i Transportu oraz Komisji ds. Indian. W latach
1992
,
1998
i
2004
ponownie wygrywał wybory, deklasując rywali. W dotychczasowej senackiej karierze był przewodniczącym Komisji ds. Indian (
1995
-
1997
i ponownie
2005
-
2007
), przewodniczącym Komisji Handlu, Nauki i Transportu (
1997
-
2001
,
2001
,
2003
-
2005
). Obecnie (od
2007
) jest liderem mniejszości
republikańskiej
w
Komisji Sił Zbrojnych
.
W
Senacie
sponsorował wraz z
Russem Feingoldem
ustawę Bipartisan Campaign Reform Act reformującą finansowanie amerykańskich kampanii wyborczych, znaną potocznie jako "McCain-Feingold Bill".
Jest jednym z zaledwie trzech weteranów wojny wietnamskiej (obok
Johna Kerry'ego
oraz
Toma Carpera
, demokraty z
Delaware
), którzy zasiadają obecnie w Senacie, choć jeszcze stosunkowo niedawno było ich więcej (np.
Chuck Hagel
,
Chuck Robb
, Max Cleland,
Al Gore
).
Kandydatura w wyborach prezydenckich
Wybory w 2000
W
2000
ubiegał się o nominację
republikanów
na urząd
prezydenta
i wygrał prawybory w stanach
New Hampshire
,
Michigan
,
Arizona
,
Rhode Island
,
Connecticut
i
Vermont
. Nominację jednak uzyskał wówczas
gubernator
stanu
Teksas
George W. Bush
.
Wybory w 2008
W głosowaniu
4 listopada
2008
elektorzy popierający McCaina otrzymali łącznie ponad 58 mln głosów (46%). W głosowaniu elektorów
15 grudnia
2008
McCain uzyskał 173 głosy elektorskie, natomiast
Barack Obama
365.
4 marca
2008
, po wygraniu
prawyborów
w 21
stanach
, zapewnił sobie nominację
Partii Republikańskiej
na jej kandydata w
wyborach prezydenckich w 2008
. Był groźnym konkurentem dla kandydata
demokratów
Baracka Obamy
m.in. ze względu na swój dystans wobec niepopularnej administracji
Busha
.
21 lutego
2008
New York Times
opublikował szkalujący McCaina artykuł, który zgromadził wokół niego tych
republikanów
, którzy wcześniej byli mu nieprzychylni[4].
26 lipca
2008
spotkał się z
Dalajlamą XIV
i wezwał władze
Chin
do uwolnienia tybetańskich więźniów politycznych[5].
29 sierpnia
2008
ogłosił, że jeśli wygra wybory, wiceprezydentem zostanie obecna gubernator
Alaski
Sarah Palin
[6].
McCain otrzymał nominację partyjną podczas konwencji w
Minneapolis-Saint Paul
w
Minnesocie
, która odbyła się w dniach
1
-
4 września
2008
[7].
Przed wyborami wziął udział w trzech telewizyjnych debatach z Barackiem Obamą. Według większości sondaży i komentatorów wygrał je nieznacznie Obama[8].
W ostatnich sondażach przedwyborczych tracił od kilku do kilkunastu procent w stosunku do Baracka Obamy[9][10].
W noc powyborczą, w oparciu o jednoznacznie niekorzystne dla siebie nieoficjalne wyniki z kluczowych stanów, McCain uznał swoją porażkę i pogratulował zwycięstwa Obamie.
Program wyborczy
W swoim przemówieniu
15 maja
2008
McCain zapowiedział, że jeśli zostanie prezydentem, to do
2013
obniży podatki i uszczelni granicę z
Meksykiem
. Obiecał również zakończenie tragicznych wydarzeń w
Darfurze
, wycofanie do
2013
części wojsk amerykańskich z
Iraku
oraz powołanie Ligi Państw Demokratycznych[11].
McCain proponował uprościć system podatkowy (dwa niższe progi i znaczne ulgi) dla pobudzenia gospodarki. Był za trwałą obniżką progów przyjętą za pierwszej kadencji prezydenta Busha (inaczej obniżki te znikną w
2010
). Wyższa stawka wzrosłaby wtedy do 39,6%. Senator z Arizony proponował też obniżenie z 35 do 25% podatku od firm i zawieszenie latem akcyzy federalnej od benzyny (18,4%) i oleju napędowego (24,4%). Rodzinom z klas średnich chciał obniżyć podatek, podwajając do 7 tys. dol. rocznie sumę zwolnioną z podatku na każdego członka rodziny. Zobowiązał się zrównoważyć w ciągu czterech lat budżet federalny. Uważał, że rządowa pomoc dla sektora bankowego powinna jedynie zapobiegać ryzykom systemowym zagrażającym całemu systemowi finansowemu i gospodarce.
McCain proponował również w kampanii wyborczej przeznaczenie 10 mld dol. dla właścicieli domów, aby mogli zmienić warunki spłaty kredytów na korzystniejsze. McCain chciał, by ubezpieczeni sami dokonywali wyboru prywatnego ubezpieczenia, wówczas zwiększyłaby się konkurencja. Był za upowszechnianiem nieopodatkowanych kont oszczędnościowych na dbanie o zdrowie.
McCain zakładał redukcję emisji dwutlenku węgla o dwie trzecie do 2050, nalegał na budowę elektrowni jądrowych i rozwiązanie sporów o składowanie i utylizację odpadów materiałów rozszczepialnych[12].
Zapowiadał również, że będzie dążył jako prezydent do wykluczenia
Rosji
z grupy
G8
[13], a także zapewnił, że będzie bronić krajów dawnego bloku sowieckiego przed rosyjskim imperializmem[14]. Przeciwstawiał się wysuwanym m.in. przez Obamę propozycjom dyplomatycznego zaangażowania reżimów wrogich wobec USA, takich jak Kuba czy Iran[15].
Krytyka
Przeciwnicy McCaina odwołują się zwykle do groźby kontynuacji powszechnie źle ocenianej polityki George'a W. Busha, przede wszystkim w kwestiach gospodarki i sytuacji międzynarodowej. Często wysuwany jest także argument wieku kandydata. W przypadku wygranej John McCain byłby najstarszym prezydentem w momencie wyboru w historii USA (72 lata). W kontekście tego argumentu przeciwnicy kandydata przypominają niekiedy jego wpadki – np. dwie wypowiedzi na temat nie istniejącego już kraju,
Czechosłowacji
[16].
We wrześniu
2008
McCain został skrytykowany przez sztab Obamy oraz liberalne i konserwatywne media za niejednoznaczne wypowiedzi na temat kryzysu na giełdzie[17].
McCain był także krytykowany za liczne negatywne elementy kampanii wyborczej wobec Obamy[18].
Naraził się również na krytykę zespołu muzycznego
Foo Fighters
za bezprawne wykorzystanie utworu "My Hero" pochodzącego z ich albumu "Color and the shape" (
1997
) Muzycy skarżą się, że McCain nie starał się uzyskać zgody na użycie ich utworu w swojej kampanii.
Poglądy polityczne
McCain jest przeciwnikiem
aborcji
. Oświadczył też, że będzie "prezydentem broniącym życia poczętego"[19] Jest również zwolennikiem wykluczenia
Rosji
z
G8
oraz energetyki jądrowej. Uchodzi za centrowego republikanina[].
Wyniki wyborów
Wybory w 1. kongresowym okręgu w
Arizonie
.
-
1982
-
1984
- John McCain (R) – 162 418 (78,08%)
- Harry W. Braun (D) – 45 609 (21,93%)
Podano najważniejszych konkurentów.
-
1986
- John McCain (R) – 521 850 (60%)
- Richard Kimball (D) – 340 965 (40%)
-
1992
- John McCain (R) – 771 395 (56%)
- Claire Sargent (D) – 436 321 (32%)
- Evan Mecham (I-niezależny) – 145 361 (11%)
-
1998
- John McCain (R) – 696 577 (69%)
- Ed Ranger (D) – 275 224 (27%)
-
2004
- John McCain (R) – 1 505 372 (77%)
- Stuart Starky (D) – 404 507 (21%)
- przed
wyborami prezydenckimi w 2008
- John McCain – 9 926 234 (46,80%)
-
Mitt Romney
– 4 663 847 (21,99%)
-
Mike Huckabee
– 4 280 723 (20,18%)
-
Ron Paul
– 1 210 022 (5,71%)
-
Rudy Giuliani
– 597 494 (2,82%)
-
Fred Thompson
– 294 607 (1,39%)
-
Alan Keyes
– 59 637 (0,28%)
- Duncan Hunter – 39 895 (0,19%)
-
Tom Tancredo
– 8595 (0,04%)
- John H. Cox – 3351 (0,02%)
-
Sam Brownback
– 2838 (0,01%)
Życie prywatne
W
1965
ożenił się z Carol Shepp i adoptował jej dwóch synów: Douglasa (ur.
1960
) i Andrew (ur.
1962
). Z tego związku ma także córkę Sidney (ur.
1966
). W
1979
, gdy jego małżeństwo przechodziło kryzys, poznał swoją obecną żonę Cindy Hensley. Ich wzajemne relacje szybko się rozwijały. W kwietniu
1980
John McCain rozwiódł się ze swoją pierwszą żoną Carol, a
17 maja
wziął ślub z Cindy. Ma z nią czwórkę dzieci: córki Meghan (ur.
1984
) i adoptowaną z
Bangladeszu
w
1993
Bridget (ur.
1991
) oraz dwóch synów Johna Sidneya IV "Jacka" (ur.
1986
) i Jamesa (ur.
1988
). Oprócz siedmiorga dzieci ma również czworo wnucząt.
Ciekawostki
Zagrał epizodyczne role w komedii romantycznej
Polowanie na druhny
(
2005
) oraz w 5. sezonie serialu
24 godziny
.
Odznaczenia
Przypisy
- ↑
McCain: Experience to Lead
(
ang.
). www.johnmccain.com, 2 listopada 2007. [dostęp 2008-02-01].
- ↑ Piotr Gillert:
John McCain, republikanin
(
pol.
).
Rzeczpospolita
, 31 grudnia 2007. [dostęp 2008-02-01].
- ↑ John McCain – wyznawca amerykańskiego honoru.
Fronda
46 2008, s. 188.
- ↑
BBC NEWS | Americas | McCain denies lobbyist allegation
- ↑
McCain wzywa Chiny do zwolnienia tybetańskich więźniów - Rzeczpospolita
- ↑
Kandydat na prezydenta Republikanin John McCain wybrał swojego zastępcę
- ↑
McCain na prezydenta, Palin na bullteriera - Świat - Dziennik.pl
- ↑
Kolejna wygrana Obamy - Świat - Dziennik.pl
- ↑
Wybory w USA - Rzeczpospolita
- ↑
McCain pnie się w sondażach - Rzeczpospolita
- ↑ Gazeta Wyborcza, str. 17, 19 maja 2008
- ↑
Jaka gospodarka w USA - Rzeczpospolita
- ↑
McCain ponownie wzywa do wykluczenia Rosji z G8 - Rzeczpospolita
- ↑
McCain: nie opuścimy krajów Europy Wschodniej - Rzeczpospolita
- ↑
Stosunki Międzynarodowe - Artykuły
- ↑ Kamil Janicki,
John McCain zatrzymał się w czasie?
, "Histmag.org", 28.07.08.
- ↑
McCain: 72-letnie dziecko we mgle
- ↑
Brudne gry sztabów - Rzeczpospolita
- ↑
Obama i McCain rywalizują o religijnych wyborców
.
Linki zewnętrzne
-
Biografia
w Biographical Directory of the United States Congress (
ang.
)