Estado Plurinacional de Bolivia Wielonarodowe Państwo Boliwia
Flaga Boliwii Herb Boliwii Flaga Boliwii Herb Boliwii
Hymn : Bolivianos, el hado propicio
Położenie Boliwii
Język urzędowy	hiszpański i 36 języków lokalnych [2]
Stolica	La Paz [3] , Sucre [4]
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Evo Morales Ayma
Szef rządu	prezydent Evo Morales Ayma
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	27. na świecie 1 098 580 [5] km² 14 190 km² (1,29%)
Liczba ludności  ( 2008 )  • całkowita   •  gęstość zaludnienia	86. na świecie 9 248 000 [6] ▲ 8,4 osób/km²
Jednostka monetarna	boliviano (BOB)
Niepodległość	od Hiszpanii 6 sierpnia 1825
Religia dominująca	rzymski katolicyzm (92,5%)
Strefa czasowa	UTC -4
Kod ISO 3166	BO/BOL/068
Domena internetowa	.bo
Kod samochodowy	BOL
Kod telefoniczny	+591
Mapa Boliwii
1  ajmara , araona, baure, bésiro, canichana, cavineño, cayubaba, chácobo, chimán, ese ejja, guarani , guarasu’we, guarayu, itonama, keczua , leco, machajuyai-kallawaya, machineri, maropa, mojeño-trinitario, mojeño-ignaciano, moré, mosetén, movima, pacawara, puquina, sirionó, tacana, tapiete, toromona, uru-chipaya, weenhayek, yaminawa, yuki, yuracaré, zamuco 2  Siedziba rządu: La Paz - oficjalna stolica 3  Konstytucyjna stolica Boliwii: Sucre 4  Dane podane za CIA The World Factbook (źródło:CIA) ( ang. ) 5  Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (źródło:CIA) ( ang. )

Boliwia, Wielonarodowe Państwo Boliwia^[1] ( hiszp. Bolivia, Estado Plurinacional de Bolivia^[2]) – państwo na kontynencie południowoamerykańskim . Graniczy z Brazylią na północy i wschodzie, Paragwajem i Argentyną na południu oraz z Chile i Peru na zachodzie. Państwo nie posiada dostępu do morza.

Warunki naturalne

Altiplano Boliviano

Boliwia jest jednym z dwóch krajów Ameryki Południowej, które nie mają dostępu do morza (straciła go w 1884 ). Na zachodzie wznoszą się góry, natomiast na wschodzie teren się obniża. Pasmo Andów o szerokości ok. 600 km, składa się tu z trzech głównych łańcuchów – Kordyliery Wschodniej (najwyższy szczyt Boliwii: Sajama – 6520 m), Kordyliery Środkowej oraz Kordyliery Zachodniej. Pomiędzy Kordylierami Zachodnią i Środkową rozciąga się płaskowyż Altiplano (hiszp. altiplano – płaskowyż).

Na wschód teren opada przechodząc w przedgórze Yungas i w końcu w Nizinę Boliwijską. Na południowym wschodzie kraju leży część Gran Chaco , a na północy rozciąga się obszar Niziny Amazonki . Największe rzeki Boliwii to Mamoré, Beni i Guaporé. Na Altiplano znajdują się bezodpływowe jeziora ( Titicaca , Poopo) oraz solniska ( Salar de Uyuni )

Klimat

Na nizinach Boliwii panuje klimat podrównikowy z roczną sumą opadów wahającą się w granicach od 2000 do 3000 mm; na przedgórzu klimat kontynentalny wilgotny (opady 1500-2000 mm), a w Andach kontynentalny suchy z sumą opadów do 600 mm.

Flora

Na Nizinie Boliwijskiej znajdują się przede wszystkim lasy równikowe (lasy stanowią 51% powierzchni kraju) i chaco , a także sawanny . W górach dominują formacje półpustynne : puna i jalca.

W Boliwii istnieje 7 parków narodowych. Najbardziej znany to Sajama .

Fauna

W lasach równikowych Boliwii można spotkać m.in. jaguary, pumy, kapibary, kajmany, tapiry i małpy (zwierzęta, które preferują klimat wilgotny).

Historia

Tereny obecnej Boliwii zamieszkane były przez kultury prekolumbijskie od około 20 000 lat. Pierwszą z wysoce rozwiniętych była kultura Tiahuanaco , która rozwinęła się na południowym wybrzeżu jeziora Titicaca około II wieku p.n.e. W XV wieku terytorium ludu Ajmara zostało podbite i włączone w obręb Państwa Inków . W XVI wieku hiszpańscy konkwistadorzy pod wodzą Francisco Pizarro dokonali podboju terenów obecnej Boliwii. Jako Górne Peru zostały one włączone do nowo powstałego Wicekrólestwa Peru , a następnie do Wicekrólestwa La Platy . Nazwa państwa – nadana mu po oderwaniu w ramach ruchu wyzwoleńczego od Peru – pochodzi od nazwiska przywódcy tegoż ruchu Bolivara . W 1884 , na mocy traktatów pokojowych kończących tzw. Wojnę o saletrę , Boliwia straciła dostęp do Oceanu Spokojnego, co miało duży wpływ na jej późniejszą sytuacje gospodarczą. Po kolejnej wojnie, tym razem z Brazylią, w 1903 utraciła kauczukodajny region Acre . W latach 1932-1935 toczyła Wojny o Chaco , w wyniku których Boliwia straciła na rzecz Paragwaju 2/3 spornego terytorium.

Ustrój polityczny

Republika prezydencka od 1967 r. Głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany na 5 lat, bez prawa reelekcji. Parlament, zwany Kongresem posiada dwie izby: Izbę Deputowanych – 130 członków (68 członków wybieranych w okręgach jednomandatowych, 62 wybieranych z list partyjnych w okręgach wielomandatowych) i Senat – 27 członków wybieranych w okręgach wielomandatowych. Boliwia podzielona jest na 9 departamentów i 94 prowincje. W 2009 r. Boliwijczycy w referendum poparli projekt zmiany konstytucji umożliwiającej ubieganie się o drugą kadencję prezydentowi Evo Moralesowi^[3][4].14 kwietnia 2009 r. Kongres zaakceptował nowe prawo wyborcze, którego postanowieniem w Wielonarodowym Zgromadzeniu Legislacyjnym (Asamblea Legislativa Plurinacional) rdzenna ludność - Indianie, mają mieć zagwarantowane 7 miejsc w wyborach z tych departamentów, w których nie stanowią większości ludności. 50% składu Zgromadzenie mają stanowić ponadto kobiety. Prawo przewiduje ponadto możliwość umożliwienia głosowania Boliwijczykom nie mieszkającym w ojczyźnie. Zaplanowano również referenda w sprawie autonomii dla 5 z 9 regionów tworzących Boliwię, domagających się niezależności (Chuquisaca, La Paz, Cochabamba, Oruro oraz Potosí). Pomysły są krytykowane przez opozycję^[5].

Podział administracyjny

Boliwia dzieli się na departamenty (w nawiasie stolice departamentów):

• Chuquisaca ( Sucre )
• Cochabamba ( Cochabamba )
• Beni ( Trinidad )
• La Paz ( La Paz )
• Oruro ( Oruro )
• Pando ( Cobija )
• Potosí ( Potosí )
• Santa Cruz ( Santa Cruz de la Sierra )
• Tarija ( Tarija )

Ludność

Większość ludności stanowią Indianie Keczua i Ajmara (odpowiednio 33% i 30%). Metysi stanowią 25% ludności, a biali 12%. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 7 osób na km². Ludność jest rozmieszczona nierównomiernie. Około 3/4 ludności zamieszkuje Andy, zwłaszcza obszary powyżej 3000 m n.p.m. W miastach zamieszkuje 52% ludności. Większość ludności jest wyznania katolickiego 77%, po za tym protestanci 12% z których najwięcej jest zielonoświątkowców .

Kultura

do napisania

Gospodarka

Boliwia jest bardzo słabo rozwiniętym krajem Ameryki Południowej. PKB wynosi 2.700 USD na 1 mieszkańca. Podstawą gospodarki jest przemysł wydobywczy oraz rolnictwo. Największym towarem eksportowym jest cyna . Po spadku cen cyny w 1980 roku, w Boliwii nastąpiło załamanie gospodarcze. Bardzo wzrosła inflacja, a dług zagraniczny sięga 4,4 mld dolarów.

Bibliografia

• Urszula Ługowska, Boom kokainowy w Ameryce Łacińskiej. Casus Boliwii, Warszawa 2002

Zobacz też

• miasta w Boliwii

Linki zewnętrzne

• Boliwia - niekomercyjne informacje praktyczne, prognoza pogody, kursy walut, blog

Przypisy