Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Bojkowie

Bojkowie

Бойки
Godło narodowe
Nazwa polskaBojkowie, Bojki
Rejon Ukraina
Bojkowszczyzna
Językgwary bojkowskie (rusińskie)
Religia grekokatolicyzm , unityzm , rzymski katolicyzm , prawosławie
Grupa Ukraińcy

Bojkowiegrupa etniczna ukraińskich górali mieszanego pochodzenia: rusińskiego i wołoskiego , zamieszkująca Karpaty Wschodnie od Wysokiego Działu w Bieszczadach na zachodzie, do doliny Łomnicy w Gorganach . Na zachodzie sąsiadowali z Łemkami , na wschodzie z Hucułami .

Język Bojków jest jednym z dialektów języka rusińskiego , z wielkim wpływem języka staro-cerkiewno-słowiańskiego , a także wpływami języków: polskiego, słowackiego, węgierskiego i rumuńskiego.[1]

Historycy i etnografowie polscy [2], ukraińscy [3] i inni prezentują różne warianty pochodzenia tego ludu. Między innymi:

W XIX w. ukraińscy poeci i etnografowie, przedstawiciele cerkwi greckokatolickiej tzw. Ruskiej trójcyMarkijan Szaszkiewycz , Iwan Wahylewycz i Jakiw Hołowacki uważali[], że Bojkowie są potomkami zeslawizowanych celtyckich plemion, które żyły w Centralnej Europie w VI w. p.n.e. Podobny pogląd prezentował w XX wieku ukraiński badacz Serhij Szeluchyn (Serhij Šeluchyn).[4]

Natomiast Roman Reinfuss twierdzi, że na terytorium Polski Bojkowie to potomkowie osadników rusko-wołoskich, osiadłych na tych terenach głównie w XVI w.[5] Podobny pogląd prezentowali Adam Fastnacht , Tadeusz Mikołaj Trajdos i dr Jerzy Czajkowski .

Z kolei Tadeusz Sulimirski przedstawił w 1974 r. kontrowersyjny pogląd na temat pochodzenia Bojków i Łemków. Podważa on całkowicie tezę o wędrówkach pasterzy wołoskich. Twierdzi, że Wołosi to autochtoni, potomkowie pasterzy dacko-trackich zaludniających dawniej tę część Karpat. W pewnym okresie stali się oni rolnikami. Natomiast grupa etnograficzna Bojków powstała w wyniku stopniowej kolonizacji gór przez ludność ruską zamieszkującą doliny[6].

W latach 90. XX wieku prof. Paul Robert Magocsi oraz prof. Paul Best zaliczyli tę mniejszość autochtoniczną do narodu karpatoruskiego, twierdzą oni, że na terenie obecnej Polski , Słowacji , Ukrainy i Serbii mieszka około 1 200 000 społeczność o proweniencji karpatoruskiej do której obok Bojków zaliczyli również Łemków i Hucułów , wobec których nie powiodły się próby ukrainizacji oraz, że ludność ta ma nadal poczucie swojej rusińskiej odrębności narodowej z aspiracjami do stania się czwartym narodem wschodniosłowiańskim, obok Ukraińców , Rosjan i Białorusinów [7][8],.

Spis treści

Nazwa

Pochodzenie nazwy Bojko nie jest do końca wyjaśnione. W literaturze spotyka się ją w roku 1811, potem w pracach Wincentego Pola, choć pierwszy znany zapis nazwy "Bojko" pochodzi z roku 1607. Niektórzy ukraińscy badacze (np. professor Serhii Shelukhyn) wiążą ją z nazwą plemienia celtyckiego Boii ( Bojów ). Na ogół panuje pogląd, że wywodzi się ona od partykuły boje (boj), używanej często w gwarze tej grupy, w znaczeniu "tak". Inna wersja wyprowadza ją od nazwy handlarzy wołami i solą. Słowa "bojko" miano dawniej używać na określenie upartego wołu. Stąd przezwisko "bojko" miało być stosowane jako synonim człowieka zacofanego i prymitywnego. W drugiej połowie XIX wieku pod wpływem literatury nazwa upowszechniła się, przechodząc proces ewolucji, od przezwiska do nazwy oficjalnej. Bojkowie nazywali siebie Hyrniakami lub Werhowyńcami[9].

Lokalizacja

Historia

W starożytności ziemie zamieszkiwane kiedyś przez Bojków, zaludniały plemiona Lugiów , powszechnie wiązane z kulturą przeworską , następnie puchowską tracko-celtycką. Po okresie wędrówek ludów (IV – VII w.), na tereny te napłynęła ludność sarmacka ( Antowie , Biali Chorwaci ) związana z kulturą praską , a od przełomu wieku VII / VIII plemiona lechickich Lędzian . W połowie IX wieku Lędzianie zostali pobici przez koczowniczych Madziarów . Od połowy X wieku rozpoczął się powolny napływ Słowian wschodnich . W połowie XI wieku ludność lędziańska została wysiedlona w głąb Rusi w dorzecze rzeki Roś , pozostali ulegli rutenizacji.

W okresie wczesnego średniowiecza tereny karpackie i podkarpackie były słabo zaludnione. Stan taki był wynikiem ponad 100-letniej zależności lennej tych ziem od chanatu tatarskiego. Osadnictwo na tym obszarze rozpoczęło się na szerszą skalę dopiero w okresie późnego średniowiecza (XIV/XV wiek). Intensywna kolonizacja rozpoczęła się z chwilą przyłączenie tych ziem do Korony polskiej w roku 1339 oraz zrzuceniem zależności od chanatu mongolskiego.

Po II wojnie światowej część terenów zamieszkanych przez Bojków (około 1/4) znalazła się w Polsce . Większość Bojków natomiast wysiedlono do USRR , resztę w wyniku Akcji "Wisła" rozproszono po Polsce. Dzisiaj Bojkowie żyją głównie w obwodach iwanofrankowskim , lwowskim i zakarpackim [10].

Przypisy

  1. Boykos
  2. prof. A. Fastnacht , prof. R. Reinfuss , T.M. Trajdos, dr. J. Czajkowski , dr. A. Wielocha
  3. Iwan Franko , R. Kyrchiv, M. Utrysko, V. Konoplia
  4. Émigré Archival Ucrainica Retrieved: Prague, Kyiv, and Moscow
  5. Opis wraz z fotografiami Romana Reinfussa
  6. Tadeusz Sulimirski, Trakowie w północnych Karpatach i problem pochodzenia Wołochów
  7. "Czy w XX w. w Europie Środkowo-Wschodniej powstają nowe narody?". J. Lewandowski [w:] Wokół antropologii kulturowej, pod red. M. Haponiuka i M. Rajewskiego, Lublin 1999, s.42-43
  8. [1] konferencja naukowa Czy istnieje czwarta Ruś? Wokół tożsamości kulturowej w regionie karpacki
  9. [2] Bojkowie – strona gimnazjum w Czarnej, art. bez podania źródeł
  10. http://www.encyclopediaofukraine.com/people.asp Encyclopedia of Ukraine, Boikos

Literatura

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Bojkowie":

Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne ...

Bojkowie БойкиGodło narodoweNazwa polskaBojkowie, BojkiRejon Ukraina Bojkowszczyzna Językgwary bojkowskie (rusińskie)Religia grekokatolicyzm , unityzm , rzymski katolicyzm , prawosławie Grupa Ukraińcy Bojkowie – grupa etniczna ukraińskich ...

Dolinianie ...

Huculi ...

Łemkowie ...

Bieszczady ...

Góry Sanocko-Turczańskie ...

Wetlina ...

Górale ...

Akcja Wisła ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Bojkowie":

241. Charakterystyka regionów geograficznych. Tatry i Bieszczady (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie