Bolesław Mieszkowic, nazywany również Zapomnianym lub Okrutnym - legendarny władca Polski w latach 1034 - 1038 , domniemany pierworodny syn Mieszka II .

Wspomina o nim późne, bo XIV-wieczne źródło, Kronika wielkopolska . Podaje ona, że po śmierci Mieszka II rządy objął jego pierworodny syn Bolesław. Według kroniki z powodu srogości i okropnych zbrodni życie źle skończył. Z przyczyny jego niegodziwości miał zostać wymazany ze spisu królów i książąt polskich i skazany na wieczne zapomnienie.

O Bolesławie Zapomnianym wspomina również opowieść Wincentego z Kielczy z XIII wieku , który napisał: „Zostało po nim [Mieszku II] dwóch synów, starszy Bolesław i małoletni Kazimierz. Po starszeństwie zasiada na tronie pierworodny Bolesław”. I dalej: „Nie panował długo, ale nagromadził tyle zbrodni, że śród nich stracił życie”. Również kilka innych polskich źródeł zawiera informacje o starszym synu Mieszka II . W rocznikach Kapituły Krakowskiej pod datą 1038 roku umieszczono zapis dotyczący zgonu króla Bolesława; skoro Chrobry zmarł w 1025 roku, a Szczodry ponad pół wieku później ( 1081 ), mogło jedynie chodzić o ich nieobecnego w poczcie królów i książąt polskich imiennika. Pośrednio jego istnienie potwierdza także Rocznik małopolski, w którym Bolesław III Krzywousty nazwany jest Bolesławem IV, oraz zniszczony w XIX wieku Kodeks tyniecki Bolesława Szczodrego z figurującą przy jego imieniu rzymską cyfrą III. To daje podstawy, by sądzić, że między Chrobrym a Śmiałym był jeszcze jeden Bolesław.

Informacje zawarte w Kronice Wielkopolskiej zostały w zbliżonej wersji, ale po licznych stylistycznych przeróbkach, powtórzone w późniejszych o cały wiek Rocznikach Mazowieckich i odleglejszych w czasie, piętnastowiecznych Rocznikach Świętokrzyskich, jednak w obu tych dziełach imię Bolesław, nie wiadomo czemu, zmieniono na Włodzisław. Jest jeszcze umieszczone w Tabula regnum Poloniae z końca XIV wieku wiele mówiące zdanie: Jeden waleczny król wymazany został z rzędu panujących.

Postać Bolesława Zapomnianego występuje również w wielu obcych dziełach, m.in. w niemieckiej Kronice z Braunweiler, gdzie jest mowa o okrutnym prześladowaniu Ryksy (Rychezy) przez syna, w Kronice Czechów Kosmasa i w Kronice węgierskiej Chartiritusa Biskupa – fragment o wojskowej pomocy, jakiej udzielić miał Bolesław II Węgrom.

W starszej historiografii polskiej toczył się na temat istnienia Bolesława poważny spór^[1]. Argumenty zwolenników istnienia księcia, między innymi Tadeusza Wojciechowskiego , Oswalda Balzera , Romana Grodeckiego , Feliksa Konecznego , Stanisława Zakrzewskiego , Zygmunta Wojciechowskiego były następujące:

• Przeznaczenie Kazimierza Odnowiciela do stanu duchownego miało świadczyć o tym, że na następcę Mieszka II był przeznaczony jakiś inny syn i to starszy. Gall Anonim pisze o dzieciństwie Kazimierza: jako pacholę do klasztoru przez rodziców był ofiarowany i tamże w Piśmie świętem wykształcony.
• Imię Kazimierz nie było dotąd spotykane w dynastii piastowskiej, natomiast pierworodny syn Mieszka II mógł zostać nazwany imieniem wielkiego dziada, Bolesława Chrobrego .
• Nie wiadomo, kto rządził Polską w latach 1034 - 1039 , w tym czasie bowiem Kazimierz I Odnowiciel mieszkał w Niemczech , a tron polski nie mógł być tak długo pusty.

Milczenie Galla Anonima o Bolesławie tłumaczono pomijaniem przez kronikarza konfliktów związanych ze sporami o władzę (lub też dodatkowo jego udziałem w wystąpieniu antykościelnym ^[1]). Ponadto sytuacja za bardzo przypominała stosunki Bolesława Krzywoustego z bratem Zbigniewem by mogła być poruszona przez nadwornego piewcę wielkości tego pierwszego.

Życie Bolesława datowano na lata 1014 - 1038 .

Większość współczesnych historyków ^[] wyraża opinię, iż Bolesław Zapomniany stanowi wymysł kronikarza lub też, że nastąpiło we wspomnianej kronice pomieszanie Mieszkowica z Bezprymem , pierworodnym synem Bolesława Chrobrego .

Postać Bolesława Zapomnianego w literaturze polskiej pojawia się w powieściach Bogusława Sujkowskiego Bolko Zapomniany, Karola Bunscha Bracia i Bezkrólewie, Rafała Dębskiego Kiedy Bóg zasypia, Anny Grudzińskiej Mnich oraz Zbigniewa Wojtysia Pierścień Bolesława.

Przypisy

Zobacz też

• Damnatio memoriae