Boguszów-Gorce
Panorama miasta Najwyżej położony w Polsce ratusz w Boguszowie-Gorcach
Herb Herb Boguszowa-Gorców Flaga Boguszowa-Gorców
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wałbrzyski
Gmina • rodzaj	Boguszów-Gorce miejska
Założono	1973
Prawa miejskie	Boguszów 1499 , Gorce 1962
Burmistrz	Waldemar Kujawa
Powierzchnia	27,02 km²
Wysokość	520-750 m n.p.m.
Ludność (2008) •  liczba •  gęstość •  aglomeracja	16 298[1] 603 os./km² 180 tys. Aglomeracja wałbrzyska
Strefa numeracyjna	+48 74
Kod pocztowy	58-370 do 58-372
Tablice rejestracyjne	DBA oraz DB
Położenie na mapie Polski Boguszów-Gorce
50°45'21.48″N 16°12'18″E / 50.7559667, 16.205 Na mapach: 50°45'21.48″N 16°12'18″E / 50.7559667, 16.205
TERC ( TERYT )	5020121011
Urząd miejski pl. Odrodzenia 1 58-370 Boguszów-Gorce
Strona internetowa miasta

Boguszów-Gorce (Boguszów: niem. Gottesberg; Gorce: niem. Rothenbach) – gmina miejska w południowej części województwa dolnośląskiego , w powiecie wałbrzyskim . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego .

Wg danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 16 298 mieszkańców. Jest to drugie po stołecznym Wałbrzychu miasto powiatu.

Historia

Miasto w dzisiejszej postaci powstało w 1973 z połączenia czterech odrębnych miejscowości: miasta Boguszów , miasta Gorce , osiedla miejskiego Kuźnice Świdnickie oraz wsi Stary Lesieniec . Leży na pograniczu Gór Wałbrzyskich i Gór Kamiennych ( Sudety Środkowe ).

Herb Boguszowa z czasów samodzielności

Herb Gorców z czasów samodzielności

Boguszów na pocztówce z 1902

Podział administracyjny

Granice miasta

Boguszów-Gorce na mapie powiatu wałbrzyskiego

Graniczy z:

• od południa z gminą Mieroszów
• od wschodu z Wałbrzychem
• od północnego wschodu ze Szczawnem-Zdrój
• od północnego zachodu z gminą Stare Bogaczowice
• od zachodu z gminą Czarny Bór .

Dzielnice i osiedla miasta

• Boguszów
  • Śródmieście
• Gorce
• Kuźnice Świdnickie
  • Północne
  • Zachodnie
  • Południowe
• Stary Lesieniec
  • Nowy Lesieniec
• Koło
• Lubominek
• Sobięcin Górny
  • Krakowskie Osiedle

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[2] Boguszów-Gorce ma obszar 27,01 km², w tym:

• użytki rolne: 42%
• użytki leśne: 41%.

Miasto stanowi 5,25% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 29 listopada 2006^[3]:

Według danych z roku 2002^[4] średni dochód na mieszkańca wynosił 1384,10 zł.

Gospodarka

W Boguszowie-Gorcach do początku lat 90. wydobywano węgiel kamienny oraz baryt . Na terenie Boguszowa-Gorców^[5] istniały trzy kopalnie należące do Kopalni Węgla Kamiennego Victoria. Były to szyby Witold (Gorce) i Barbara (Kuźnice Świdnickie) oraz Baryt (Boguszów). Tradycje miejskie związane z wydobyciem surowców były kontynuowane przez setki lat począwszy od roku 1499 do 1994, okres prawie 500 lat ciągłego wydobycia zakończył się wraz z decyzją Ministra Skarbu Państwa o zamknięciu kopalń. Główną gałęzią gospodarki w Boguszowie-Gorcach są przede wszystkim usługi, lecz większość mieszkańców Boguszowa-Gorców znajduje zatrudnienie poza obszarem gminy, m.in. w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej.

Edukacja i kultura

Lista szkół w Boguszowie-Gorcach:

• Szkoły podstawowe
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1, im. Marii Konopnickiej, ul. Szkolna 3 (Boguszów)
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Kosynierów 81 (Boguszów)
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6, ul. Kopernika 7 (Kuźnice)
• Publiczne Gimnazjum nr 1, ul. Waryńskiego 10 (Boguszów)
• Zespół Szkół nr 1 (Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Liceum Profilowane), ul. Kolejowa 33 (Boguszów)

W likwidacji. Szkoła otworzyła jedna klasę Zasadniczej Szkoły Zawodowej o profilu Mechanik.

• Zespół Szkół Samorządowych (Gorce) od września 2007
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5, im. Bronisława Malinowskiego, ul. Staszica 5 (Gorce)
  • Publiczne Gimnazjum nr 2, ul. Staszica 5 (Gorce).

Sport

W Boguszowie-Gorcach działają dwa kluby sportowe:

• Górnik Boguszów-Gorce - klub piłkarski obecnie grający w klasie okręgowej; działa tu także sekcja bularska.
• Szczyt Boguszów-Gorce - reaktywowany klub piłkarski z sekcją koszykarską.

Kościoły

• Kościół parafialny rzymskokatolicki pw. Św. Trójcy, Pl. Jana Pawła II 1;
• Kościół parafialny polskokatolicki pw. św. Pawła Apostoła , ul. Adama Mickiewicza 2.
• Kościół parafialny rzymskokatolicki pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny ul. St. Żeromskiego 23
• Kościół parafialny rzymskokatolicki pw. Zesłania Ducha Świętego ul. St. Staszica 9.

Transport

Stacja kolejowa

Boguszów-Gorce leży na trasie z Wałbrzycha do Kamiennej Góry . Boguszów-Gorce jest połączony koleją z trzema miastami: Wałbrzychem , Marciszowem i Mieroszowem . Do 2004 r. istniało połączenie kolejowe z Lubawką . Połączenie kolejowe z Mieroszowem i dalej z Meziměstí również zostało zawieszone. Istnieją tu trzy stacje kolejowe – Boguszów-Gorce Wschód (w Kuźnicach Świdnickich), Boguszów-Gorce (w Boguszowie) i Boguszów-Gorce Zachód (w Gorcach). Do Boguszowa-Gorców można dostać się korzystając z usług prywatnych przewoźników linii 32, która jeździ na trasie Wałbrzych – Boguszów-Gorce, a także linii Wałbrzych – Kuźnice – Stary Lesieniec oraz linii Boguszów – Kuźnice – Stary Lesieniec.

Zabytki

Zabytki wpisane do rejestru:

• kościół paraf. pw. św. Trójcy, gotycko-barokowy, wzniesiony w 1535 r. i przebudowany w 1723 r.; jednonawowy, na planie krzyża, ze sklepieniem kolebkowym
• kościół ewangelicki, barokowy, z poł. XVIII w., z późniejszą klasycystyczną wieżą (pocz. XIX w.); jednonawowy, z mansardowym dachem i bogatym wystrojem barokowym; jeden z najcenniejszych zabytków miasta, wzniesiony w stylu chłodnego, protestanckiego baroku pruskiego; nieużytkowany i niezabezpieczony, popada w ruinę (ul. Kasprzaka 13)
• ratusz, barokowy, z 1731 r., przebudowany w II poł. XIX w. (Pl. Odrodzenia 1)

Parafia kościoła polskokatolickiego w Boguszowie-Gorcach

• kościół polskokatolicki pw. św. Piotra Apostoła , neogotycki, wzniesiony w latach 1900-1904 (ul. Mickiewicza 2)
• dom kantora, kościół ewangelicki (ul. K. Marksa 2)
• dom Diakonistek, (ul. Kasprzaka 7)
• dom cechu gwarków, (ul. Fornalskiej 31)
• dom mieszkalny, (ul. Fornalskiej 9)
• dom mieszkalny, (ul. Fornalskiej 37)
• zabudowa powierzchni szybu Witold, 3 obiekty – nadszybie, maszynownia, hala kompresorów (Gorce)
• wieża nadszybowa szybu Józef, Kuźnice.

Inne zabytki:

• były klasztor Sióstr Elżbietanek, ul. Władysława Jagiełły 4
• stajnie z częścią mieszkalną, ul. Kolejowa 33
• Siedziba Bractwa Strzeleckiego, ob. bud. Produkcyjny ZPO Rafio, ul. 1 Maja 55
• hotel z salą koncertową, ob. Bud. Biurowo-prod. ZPO Rafio, ul. Kolejowa 13
• dworzec PKP, ul. Dworcowa 6
• kościół ewangelicki ob. polskokatolicki , ul. Kościuszki (Gorce)
• dworzec PKP, (Gorce)
• budynek łaźni szybu Witold (Gorce)
• hala kompresorów szybu Witold (Gorce)
• hala maszyny wyciągowej szybu Witold (Gorce)
• kościół paraf. pw. Niepokalanego Pocz. NMP (Kuźnice)
• plebania, ul. Żeromskiego 23 (Kuźnice)
• kaplica mszalna pw. NSPJ i dom mieszkalny, ul. Pstrowskiego 31 (Kuźnice)
• willa Treutla, ob. Nadleśnictwo Wałbrzych, ul. Miła 2 (Kuźnice)
• kościół pomocniczy pw. Św. Barbary (Stary Lesieniec),
• ruiny wieży Bismarcka

Miasta partnerskie

• Dobre Miasto
• Geldrop
• Piennes
• Radzionków
• Smiřice

Najwyższe budynki

Wyburzone:

• Komin KWK "Victoria" w Gorcach – 98 m^[]

Obecne:

• Wieża szybu kopalnianego "Witold" – 25 m^[]
• Budynek z wielkiej płyty w Boguszowie i Gorcach – 20 m (z iglicą), 15 m (do dachu) – 4 piętra^[]

Przypisy

Sąsiednie gminy

Czarny Bór , Mieroszów , Stare Bogaczowice , Szczawno-Zdrój , Wałbrzych .

Linki zewnętrzne

• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi