Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Bitwa o wzgórza Seelow

Bitwa o wzgórza Seelow

Bitwa o wzgórza Seelow
II wojna światowa , front wschodni , cześć operacji berlińskiej

Artyleria radziecka ostrzeliwuje niemieckie pozycje pod Seelow
Data 16 kwietnia 194519 kwietnia 1945
Miejsce Wzgórza Seelow i okolice
Przyczynaofensywa na Berlin 1945 r.
Wynikzwycięstwo ZSRR i Polski
Terytorium III Rzesza
Strony konfliktu
III Rzesza Niemiecka
  III Rzesza Niemiecka
  ZSRR
  Polska
Dowódcy
Gotthard Heinrici Gieorgij Żukow
Iwan Koniew [1]
Siły
około 91 000 żołnierzy[2]
587 czołgów, dział samobieżnych i niszczycieli czołgów [3]
2 500[2]-2 625 dział[3]
300 samolotów[3]
768 100 żołnierzy[2]
1 795 czołgów[2]
1 360 dział samobieżnych[2]
16 159 dział i moździerzy[2]
1 665 dział przeciwlotniczych[2]
3 188 samolotów[2]
192 kanonierki z floty Dniepru [2]
Straty
12 000 zabitych[4][5]33 000 żołnierzy radzieckich zabitych[4][5]
2 300[5]-5 000 żołnierzy polskich zabitych[4]
100 000 żołnierzy rannych[5]
727[5]-743 czołgi i działa samobieżne[6]

Bitwa o wzgórza Seelow – część operacji berlińskiej (16 kwietnia 1945 – 2 maja 1945 roku), jeden z ostatnich szturmów na duże niemieckie stanowiska obronne. Bitwa stoczona w dniach od 16 do 19 kwietnia 1945 roku. Blisko milion żołnierzy radzieckich z 1 Frontu Białoruskiego (1 FB) (w tym 78 550 Polaków z 1 Armii Wojska Polskiego ) pod dowództwem Gieorgija Żukowa atakowało pozycję znaną jako "brama do Berlina"[7]. Po stronie niemieckiej walczyło około 91 000 niemieckich żołnierzy z 9 Armii dowodzonej przez Theodora Bussego , wchodzącej w skład Grupy Armii Wisła [2].

Bitwa o wzgórza Seelow często jest włączana do bitwy o Odrę i Nysę, jednak w okolicach wzgórz Seelow (był to jeden z punktów przeprawowych wzdłuż Odry i Nysy, gdzie przeprowadzony był radziecki desant) toczono najwięcej zaciekłych walk w czasie całej przeprawy przez Odrę i Nysę Łużycką , dlatego uważa się ją za oddzielną bitwę. Bitwa nad Odrą i Nysą była pierwszym etapem, który rozpoczął bitwę o Berlin , jej rezultatem było okrążenie zgrupowania frankfurcko-gubińskiego[8] i bitwa pod Halbe .

Spis treści

Przed bitwą

Sytuacja na froncie

9 kwietnia 1945 roku Armia Czerwona zdobyła Królewiec (ob. Kaliningrad ). Sukces ten umożliwił 2 Frontowi Białoruskiemu (2 FB) Konstantego Rokossowskiego przesunięcie się na wschód, na linię Odry. W pierwszych dwóch tygodniach kwietnia Rosjanie przeprowadzili najszybsze podczas wojny przerzucenie frontu. 2 FB wsparł 1 FB, prąc naprzód do brzegów Odry, od Schwedt do Morza Bałtyckiego . Pozwoliło to 1 FB koncentrować się w południowej części swojego dawnego rejonu walk, naprzeciw wzgórz Seelow. Na południu 1 Front Ukraiński (1 FU) Iwana Koniewa rozmieścił główne siły od Górnego Śląska do północno-zachodniej Nysy. Trzy radzieckie fronty liczyły razem 2,5 miliona żołnierzy, 6250 czołgów i dział samobieżnych, 7500 samolotów, 41 600 dział, 3255 katiuszy i 95 383 pojazdów mechanicznych[9].

Sytuacja radziecka

1 FB dysponował 9 regularnymi i 2 armiami pancernymi składającymi się z 77 dywizji strzelców, 2 kawalerii, 5 pancernych, 2 korpusów zmechanizowanych, 8 artylerii, jednej dywizji moździerzy i wielu brygad artylerii i wyrzutni rakiet. Front w okolicach wzgórz Seelow dysponował: 3 155 czołgami i działami samobieżnymi oraz 16 159 działami i moździerzami[10]. 8 z 11 armii zostało wysłanych desantem za Odrę. Na północy 61 Armia i 1 Armia WP utrzymała linię rzeki od Schwedt do Kanału Finow . Na przyczółku zdobytym przy Kostrzynie , 47 Armia, 3 i 5 Armia Uderzeniowa oraz 8 Armia Gw. były przygotowywane do ataku. 69 i 33 Armia przekroczyły południową część rzeki do Guben. 2 Armia Panc. Gw., 3 Armia i 1 Armia Panc. Gw. stanowiły rezerwę. 5 Armia Uderzeniowa i 8 Armia Gw. znajdowały się naprzeciwko najmocniejszej części obrony, gdzie autostrada do Berlina przechodziła przez wzgórza.

Sytuacja niemiecka

9 Armia niemiecka utrzymywała linię od kanału Finow do Guben , który obejmował wzgórza Seelow. Na utrzymywanej linii Niemcy mieli 14 dywizji. Wzgórza Seelow zamienione zostały w twierdzę dysponującą: 587 czołgami (512 sprawnych, 55 w naprawie i 20 w transporcie) i 2 625 działami[11] (w tym 695 przeciwlotniczych)[3]. Na południu front został zatrzymany przez 4 Armię Pancerną , zatrzymując 1 FU. Tymczasem 20 marca na stanowisku dowódcy Grupy Armii Wisła Himmlera zastąpił generał Gotthard Heinrici . Heinrici, uznawany za jednego z lepszych taktyków obronnych w niemieckiej armii, poprawnie przewidział, że główne radzieckie uderzenie zostanie przeprowadzone nad Odrą, wzdłuż autostrady prowadzącej z zachodu na wschód – przy wzgórzach Seelow. Zdecydował się bronić brzegu rzeki, staczając tylko lekką potyczkę w celu ukrycia swoich prawdziwych zamiarów. Następnie umocnił wzgórza Seelow w miejscu, gdzie przechodzi przez nie autostrada. Zmniejszył stan osobowy na linii obrony w innych obszarach, wysyłając więcej wojska na wzgórza Seelow. Teren zalewowy Odry był wilgotny przez wiosenną odwilż; niemieccy inżynierowie spuścili wodę ze zbiornika w górze rzeki, zamieniając równinę w bagno. Z tych względów Niemcy zdecydowali się zbudować trzy linie obrony przed Berlinem; ostatni pas obrony nazywał się linią Wotana, leżał ok. 15-25 km za frontem. Linie te składały się z przeciwczołgowych rowów, stanowisk dział przeciwpancernych, rozległej sieci okopów i bunkrów[12].

Bitwa

16 kwietnia

Przed rozpoczęciem ofensywy Żukow przeniósł się do sztabu Czujkowa w Reitwein , w celu dokładniejszego nadzorowania ofensywy.

Ofensywa rozpoczęła się 16 kwietnia nad ranem od masowego ostrzału niemieckich pozycji z dział i katiusz, który prowadzono od godziny 3 do 5. Było to największe przygotowanie artyleryjskie w historii wojny, do którego wykorzystano około 8900 dział i katiusz. Przed świtem armia Żukowa zaatakowała zachodni brzeg Odry, równocześnie 1 FU uderzył w nabrzeże Nysy. Działania 1 FB wspierała 16 i 18 Armia Lotnicza[13]. 16 kwietnia siły powietrzne ZSRR wykonały około 6500 lotów. Front Żukowa, dysponujący większą siłą ognia od frontu Koniewa, został skierowany do rozbicia większości niemieckich sił[14][15].

Początkowo uderzenie przez 1 FB zmieniło się w katastrofę. Po zakończeniu ostrzału artyleryjskiego sowieci włączyli 143 reflektory APM-90[16], które skierowali bezpośrednio na pozycje niemieckie. Potencjalnie miały one wskazywać i oślepić Niemców, jednak ich efekt był odwrotny: szturmujący żołnierze radzieccy na tle światła byli doskonałymi celami. Heinrici i Busse przewidzieli atak i już wcześniej wycofali obrońców z pierwszej linii okopów. Ciężką przeszkodą dla wojsk radzieckich było sztuczne bagno. Gdy wojska radzieckie dotarły do drugiej linii obrony, Niemcy wykonali kontruderzenie ogniem zaporowym. Dzięki temu manewrowi armia sowiecka poniosła ciężkie straty; uderzenie radzieckie zostało zatrzymane. Marszałek Żukow w celu wzmocnienia uderzenia wysłał 1 i 2 Armię Pancerną Gwardii [13]. Wczesnym wieczorem pomiędzy godz. 16 a 18 odnotowano postęp (77 Korpus Armijny wraz z 3 Armią Uderzeniową nieoczekiwanie posunął się 8 kilometrów naprzód), ale 2 linia obrony została nienaruszona. 16 kwietnia 61 Armia prowadziła jedynie działania rozpoznawcze, a 47 Armia osłaniała lewą flankę 1 Armii WP. Żukow był zmuszony do złożenia raportu, że jego bitwa nie szła zgodnie z planem. Na południu atak 1 FU Koniewa odbywał się zgodnie z planem. Stalin, chcąc zachęcić Żukowa, powiedział mu, że pozwolił Koniewowi pokierować swoją armię pancerną na północ, w kierunku Berlina [17][18].

17 kwietnia

Drugiego dnia wojsko dowodzone przez Żukowa posuwało się zgodnie z początkowym planem. Nad ranem 800 samolotów z 18 Armii Lotniczej zaatakowało niemieckie pozycje. Natychmiast po zakończeniu ataku lotniczego rozpoczęto ostrzał artyleryjski, który trwał do 8:30[13]. Przed zmrokiem 17 kwietnia 5 Armia Uderzeniowa i 2 Armia Panc. Gw. przełamały drugą linię obrony (Stein Stellung). Prawą flankę rozbił 4 Korpus Armijny Gwardii z 8 Armii Gw. z pomocą 11 Korpusu Pancernego Gwardii z 1 Armii Panc. Gw . Sukcesem towarzyszy cieszyły się 47 i 3 Armia Uderzeniowa, która dzięki zniszczeniu drugiej linii obrony posunęły się 4-8 kilometrów do przodu[13].

17 kwietnia Luftwaffe dostało rozkaz zniszczenia 32 mostów zbudowanych przez sowieckich inżynierów, były one jednak skutecznie bronione przez artylerię przeciwlotniczą. Niektórzy piloci Rzeszy w celu osiągnięcia wyznaczonego celu wykonywali ataki samobójcze, jednak większość ataków była niecelna lub tylko nieznacznie uszkadzała mosty, nie spowalniając szybkiej przeprawy kolejnych oddziałów radzieckich przez Odrę.

18 kwietnia

Na południu front Koniewa odepchnął 4 Armię Panc., lewe skrzydło Grupy Armii Środek zostało wycofane przez Ferdinanda Schörnera . Schörner trzymał swoje dwie rezerwowe dywizje pancerne na południu osłaniając środek, zamiast wykorzystać je do pomocy 4 Armii Panc.. Był to punkt zwrotny w bitwie, ponieważ pozycje zarówno Grupy Armii Wisła i Grupy Armii Środek stawały się nie do obrony. Gdyby 4 Armia Panc. nie cofnęła się z pozycji, zostałaby okrążona. 18 kwietnia osiągnięty sukces 5 Armii Uderzeniowej i 8 Armii Gw. był kontynuowany przez główną grupę uderzeniową. 61 Armia walczyła o Neuenhagen i Gabow. Wzgórza Seelow zostały ominięte od północy (47 Armia opanowała większość Wriezen )[13], podczas tego manewru armia radziecka napotkała kontrataki niemieckich rezerw ( 11 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS Nordland i 23 Dywizja Grenadierów Pancernych SS Nederland ). Przed zmierzchem postęp na prawej flance wynosił 3-5 kilometrów, a postęp na środku – 3-8 kilometrów i 1 FB osiągnął trzecią i ostatnią linię obrony[13].

19 kwietnia

W czwartym dniu bitwy front Żukowa przedarł się przez ostatnią linię obrony wzgórz Seelow, ale nie rozbił wojsk Rzeszy między Seelow a Berlinem. Resztki 9 Armii i 4 Armii Pancernej zostały rozdzielone na trzy części: część północną ( CI Korpus Armijny ), część środkową (LVI Korpus Pancerny) i część południową ( XI Korpus SS , V Korpus Górski SS , V Korpus Armijny )[13]. Zgrupowanie frankfurcko-gubińskie[8] zostało okrążone przez 1 FB i część 1 FU, który skręcił i przedarł się na północ. Reszta armii frontu Koniewa przemieszczała się na zachód w kierunku wojsk amerykańskich. Przed końcem 19 kwietnia niemiecka wschodnia linia frontu przestała istnieć. Wojska niemieckie w rejonach, w których jeszcze stacjonowały, stawiały już niewielki opór[19].

Forsowanie Odry Przez 1 Armię WP

Działania bojowe 1 Armii WP

16 kwietnia:

1 Armia WP sforsowała Odrę pod Siekierkami i Gozdowicami . Miała przed sobą 606 Dywizję Piechoty . Polska artyleria przeciwlotnicza zestrzeliła 4 samoloty niemieckie. 1, 2, 3 i 6 DP zdobyły przyczółek o kształcie trójkąta o wymiarach 9 kilometrów szerokości i 7 kilometrów głębokości.

17 kwietnia:

1 AWP uderzyła z przyczółka 4 dywizjami. Zdołała przesunąć front o 4-6 kilometrów.

18 kwietnia:

1 AWP przełamała trzeci pas obrony Berlina, ale próba sforsowania Starej Odry (niem. Alte Oder) nie powiodła się.

19 kwietnia:

1 AWP po zaciętych walkach sforsowała Starą Odrę i zajęły Neugaul. Armia zajęła obszar o szerokości 4 kilometrów i głębokości 3 kilometrów. Polscy piloci zestrzelili tego dnia 4 niemieckie samoloty. Artyleria przeciwlotnicza 1 AWP strąciła kolejne 4 samoloty niemieckie[20]

Skutki bitwy

Pozycje obronne na wzgórzach Seelow były ostatnią główną linią obrony przed Berlinem. Generał Heinrici powiedział przed bitwą, że bez umocnień (których nie miał) wzgórza Seelow mogą być utrzymane tylko przez trzy lub cztery dni. 19 kwietnia, po czterech dniach walk, droga do Berlina (90 kilometrów na zachód) została otwarta. 23 kwietnia Berlin został całkowicie okrążony i bitwa o Berlin weszła w ostatni etap. W ciągu dwóch tygodni Hitler popełnił samobójstwo i wojna w Europie zakończyła się .

Po wojnie krytycy Żukowa twierdzili, że powinien był zatrzymać atak 1 FB w linii prostej do Berlina i przenieść uderzenie na 1 FU nad Nysę. Manewr ten ominąłby silne niemieckie stanowiska obronne przy wzgórzach Seelow, 1 FB uniknąłby wielu ofiar i opóźnienie w operacji berlińskiej byłoby mniejsze. Jednak front Żukowa był rozciągnięty na bardzo małej linii i taki manewr nie mógł być możliwy. Inni dowódcy frontów mogli sobie pozwolić na omijanie głównych pozycji obronnych.

Zestawienie sił

III Rzesza

Oddziały 9 Armii biorące udział w walkach

Dowódcą 9 Armii był gen. piech. T. Busse

Oddziały 3 Armii Pancernej biorące udział w walkach

Dowódcą 3 Armii Pancernej był gen. wojsk panc. Hasso-Eccard von Manteuffel

Oddziały garnizonu Berlin biorące udział w walkach

Oddziały nie przydzielone do żadnej armii biorące udział w walkach

  • 404 Ochotniczy Korpus Artylerii
  • 406 Ochotniczy Korpus Artylerii
  • 408 Ochotniczy Korpus Artylerii

ZSRR

Górny poziom pomnika upamiętniającego bitwę o wzgórza Seelow

Oddziały 1 Front Białoruski|1 Frontu Białoruskiego biorące udział w walkach

Dowódcą 1 Frontu Białoruskiego był marszałek Związku Radzieckiego G. Żukow

Wojska lotnicze dalekiego zasięgu biorące udział w walkach

Pomnik upamiętniający bitwę o wzgórza Seelow

Zobacz też

Przypisy

  1. Oddziały Koniewa nie brały udziału w walkach ale dzięki przełamaniu pozycji niemieckich na południu oddziały niemieckie musiały się wycofać z okolic wzgórz Seelow.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 Siły i Zasoby ( niem. ). gedenkstaette-seelower-hoehen.de. [dostęp 9 maja 2010 r.].
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Алексей Исаев: Берлин 45-го. Сражения в логове зверя, ss. 293-295.
  4. 4,0 4,1 4,2 Wzgórza Seelow . pttk.pl. [dostęp 27 listopada 2009 r.].
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Bitwa i Straty ( niem. ). gedenkstaette-seelower-hoehen.de. [dostęp 9 maja 2010 r.].
  6. Tony Le Tissier: Durchbruch an der Oder. Der Vormarsch der Roten Armee 1945, s. 332.
  7. Inna nazwa "wrota berlińskie".
  8. 8,0 8,1 9 Armię i część 4 Armii Pancernej zwano Zgrupowaniem frankfurcko-gubińskim.
  9. Earl Ziemke: The Battle for Berlin: End of the Third Reich, s. 71.
  10. Битва за Берлин. Завершающее сражение Великой Отечественной войны, ss. 170-171, 550
  11. Według muzeum bitwy o wzgórza Seelow dział było 2 500 (wliczając 659 dział przeciwlotniczych, a nie wliczając 82 ciężkich baterii przeciwlotniczych z Luftwaffe - łącznie miały około 320 dział przeciwlotniczych)
  12. Earl Ziemke: The Battle for Berlin: End of the Third Reich, s. 76.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 Kalendarium II wojny światowej - Kwiecień . pzkfw.tripod.com. [dostęp 20 kwietnia 2010 r.].
  14. Earl Ziemke: The Battle for Berlin: End of the Third Reich, s. 81.
  15. Anthony Beevor: Berlin 1945 Upadek, s. 220.
  16. Inne źródła podają że reflektorów było 147.
  17. Earl Ziemke: The Battle for Berlin: End of the Third Reich, s. 82.
  18. Anthony Beevor: Berlin 1945 Upadek, ss. 220-237.
  19. Earl Ziemke: The Battle for Berlin: End of the Third Reich, s. 84.
  20. Działania bojowe 1 Armii WP na podstawie: Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943-1945 - tom I, Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej tom III Ludowe Wojsko Polskie 1943-1945 i Kalendarium II wojny światowej - Kwiecień . pzkfw.tripod.com. [dostęp 20 kwietnia 2010 r.].
  21. Zestawienie sił na podstawie map: , [2] .

Bibliografia

  • Earl Ziemke: The Battle for Berlin: End of the Third Reich. New York: Ballantine Books, 1968. . 
  • Битва за Берлин. Завершающее сражение Великой Отечественной войны. Moskwa: АСТ, АСТ Москва, ВКТ, 2008. . 
  • Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1958, ss. tom I. 
  • Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej, tom III Ludowe Wojsko Polskie 1943-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1973. 
  • Tony Le Tissier: Durchbruch an der Oder. Der Vormarsch der Roten Armee 1945. Bechtermünz Vlg., 1999. . 
  • Anthony Beevor : Berlin 1945 Upadek. Kraków: Znak, 2008. . 
  • Алексей Исаев: Берлин 45-го. Сражения в логове зверя. Moskwa: Яуза, Эксмо, 2007. . 
  • Richard Lakowski: Seelow 1945. Mittler E.S. + Sohn GmbH, 2009. . 
  • Battle of the Seelow Heights ( ang. ). historynet.com. [dostęp 27 listopada 2009 r.].
  • Wzgórza Seelow . pttk.pl. [dostęp 27 listopada 2009 r.].
  • Kalendarium II wojny światowej - Kwiecień . pzkfw.tripod.com. [dostęp 20 kwietnia 2010 r.].
  • Oficjalna strona muzeum bitwy o wzgórza Seelow ( niem. ). gedenkstaette-seelower-hoehen.de. [dostęp 17 kwietnia 2010 r.].

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Bitwa o wzgórza Seelow":

Grenoble ...

Linköping ...

Bitwa pod Breitenfeld ...

Brno ...

Uznam ...

Władysław Komar ...

1499 ...

XVI wiek ...

Bitwa pod Smoleńskiem ...

1411 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Bitwa o wzgórza Seelow":

215a Działania zbrojne w latach 1941-1945 (plansza 3) ...

215b Działania zbrojne w latach 1941-1945 (plansza 11) ...

144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie