Afsluitdijk

Mapa przedstawiająca prace inżynierskie związane z zagospodarowaniem zatoki Zuiderzee

Zdjęcie satelitarne

Afsluitdijk [ạfslöitdeik] ( pol. tama zamykająca) – tama w Holandii , zbudowana w latach 1927 - 1932 na morskiej zatoce Zuiderzee . Oddziela słodkowodny zbiornik IJsselmeer od Morza Północnego . Tama rozciąga się od miasta Den Oever w prowincji Holandia Północna do miejscowości Zurich we Fryzji . Ma 32 kilometry długości, 90 metrów szerokości i 7,25 metra wysokości. Budowa tamy pozwoliła na stopniowe osuszanie dawnej zatoki , co prowadziło do powstawania żyznych polderów i tym samym do powiększania się powierzchni kraju.

Na tamie przebiega holenderska autostrada A7 /E22 Amsterdam - Groningen .

Pierwsze plany zamknięcia Zuiderzee

W 1667 pojawił się pomysł, aby zamknąć zatokę Zuiderzee i osuszyć teren. Technologia, która była dostępna w XVII w. nie pozwoliła jednak na zrealizowanie tego planu, więc budowę tamy odłożono w czasie. Powrót do tego projektu miał miejsce pod koniec XIX w. , kiedy do osuszania terenów chciano wykorzystać pompę parową. W 1891 inżynier Cornelis Lely ( 1854 - 1929 ) wysunął propozycję zbudowania tamy zamykającej Zuiderzee, a do przyspieszenia realizacji tego planu przyczyniła się wielka powódź, która nawiedziła Holandię w styczniu 1916 .

Budowa tamy

W pierwszym etapie prac stworzono w latach 1920 - 1924 próbną, 2,5 kilometrową tamę o nazwie Amsteldiepdijk, która łączyła wyspę Wieringen z Holandią Północną. Prace nad Afsluitdijk rozpoczęły się w styczniu 1927 i trwały do maja 1932. Tama, której budowa odbywała się jednocześnie w trzech miejscach, była budowana z piasku i gliny morenowej , wydobywanej z dna Zuiderzee. Oprócz samej tamy stworzono dwie sztuczne wyspy: Kornwerderzand i Breezand. Podstawa tamy została wzmocniona gigantycznymi blokami bazaltowymi , transportowanymi drogą morską ze Szwecji oraz matami z drewna wierzbowego . 28 maja 1932, w obecności królowej Wilhelminy , ostatnia przerwa w tamie została zamknięta, wskutek czego dawna zatoka Morza Północnego Zuiderzee przestała istnieć a powstał słodkowodny zbiornik IJsselmeer.

Na obu końcach tamy zbudowano dwa kompleksy śluz wodnych . W Den Oever jest 15 śluz, a na Kornwerderzand jest 10 śluz. Pozwalają one na odprowadzanie wody z IJsselmeer, gdy poziom zbiornika się podnosi. Dzieje się tak wskutek napływania wody z rzek, gł. z IJssel oraz nadmiaru wody z polderów.

Szacuje się, że do budowy tamy zużyto 23 miliony m³ piasku i 13, 5 miliona m³ gliny, a zatrudnienie znalazło od 4000-5000 robotników, co w czasach Wielkiego Kryzysu zmniejszyło bezrobocie w tamtym regionie.

Następstwa budowy

Po zakończeniu prac nad tamą początkowo zamierzano osuszyć cały obszar odgrodzony przez Afsluitdijk. Do końca lat 60. stworzono trzy poldery:

• Noordoostpolder ( 1942 ) - pow. 48 tys. ha
• Oostelijk Flevoland ( 1957 ) - pow. 54 tys. ha
• Zuidelijk Flevoland ( 1968 ) - pow. 44 tys. ha

Ponadto w 1976 ukończono budowę drugiej tamy o nazwie Houtribdijk (ob. Markerwaarddijk ), która połączyła miasto Enkhuizen w Holandii Północnej z Lelystad w prowincji Flevoland . Dzięki budowie tej tamy powstało jezioro Markermeer , które stanowi dawną południową część zbiornika IJsselmeer. Po kilku latach rząd holenderski zrezygnował z ostatecznego osuszania Markermeer.

II wojna światowa

W dniach 12 - 14 maja 1940 rozegrała się tu Bitwa o Afsluitdijk .

Zobacz też

• Houtribdijk