Bidasoa (Bidassoa)
Bidasoa (Bidassoa) Bidasoa w okolicach Irun
Lokalizacja	Europa   Hiszpania   Francja
Źródło	Pireneje zbocza góry Autza 1 306 m n.p.m.
Ujście	Zatoka Biskajska w okolicach Irun 0 m n.p.m.
Długość	67 km
Powierzchnia zlewni	710 km²
Średni przepływ	24,7 m³/s (u ujścia)
Rzeki Europy

Bidasoa ( franc. Bidassoa) jest rzeką w Kraju Basków na północy Hiszpanii .

Nazwę swoją przyjmuje poniżej małego miasta Oronoz - Mugairi (gmina Baztan) w prowincji Nawarra , rzeka właściwie powstała wskutek połączenia się kilku strumieni blisko wsi Erratzu. Za rzekę źródłową uważa się strumień Baztan, którego źródła znajdują się na północno-wschodnich zboczach szczytu Autza (1306 m n.p.m.). Bidasoa uchodzi do Zatoki Biskajskiej pomiędzy miejscowościami Hendaye ( Francja ) i Hondarribia ( Hiszpania ). Przed ujściem do oceanu, rzeka tworzy zatokę zwaną Txingudi położoną między tymi miastami a Irun . Zatoka ta o powierzchni 128 ha została wpisana w 2002 r. na listę obszarów chronionych Konwencją Ramsarską .

Etymología

Rzeka obejmuje obszar lingwistycznego pogranicza, więc jej nazwa brzmi różnie w zależności od języka, mianowicie [βi'ðaʃoa] po baskijsku , [βiða'ʃoa] po hiszpańsku i [bidasoa] po francusku . Lingwistycznie i historycznie nazwa rzeki pochodzi od łacińskiej frazy "Via ad Oiasso" ("Via ad Oeassonem”), czyli nazwy drogi, która w czasach rzymskich łączyła miasta Pompelo ( Pampeluna ) z Oiasso (Oiartzun) i biegła doliną Bidasoa.

Charakterystyka

Bidasoa w okolicach Elizondo

Bidasoa w większości ze swoich 67 km długości płynie przez teren Nawarry , z wyjątkiem ostatnich 10 km, gdzie stanowi linię graniczną między Francją a Hiszpanią , jak również granicę między baskijską prowincją Gipuzkoa i francuskim regionem (dawniej prowincją) Labourd. Powierzchnia dorzecza obejmuje obszar około 710 km², z tego większość, bo 684 km² znajduje się w prowincji Nawarra . Dorzecze obejmuje 105 stałych strumieni i rzek o łącznej długości 497 km. Ze względu na dowietrzne położenie dorzecza i częsty napływ wilgotnego powietrza znad Atlantyku panuje tu ustrój deszczowy-oceaniczny i region ten jest regularnie zasilany opadami atmosferycznymi. Obszar dorzecza w prowincji Nawarra , o przewadze wiejskiego krajobrazu jest zamieszkany przez około 22,000 mieszkańców. 70% tej populacji ma ścieki oczyszczane przed wylaniem do rzeki. Przez pierwsze 15 kilometrów, rzeka płynie z północy na południe, następnie obiera kierunek zachodni. Zasobniejsza w wody zebrane od strony przełęczy Velate (Puerto de Velate), w okolicach Oteiza po raz kolejny zmienia swój kierunek biegu na północny. Płynąc wąską, krętą doliną dociera do miejscowości Endarlatsa, gdzie opuszcza teren Nawarry . Następnie przepływa przez miejscowość Béhobie oraz główne miasta położone na brzegach szerokiego ujścia odprowadzając swe wody do Zatoki Baskijskiej.

Główne dopływy: Zeberia (10,8 km), Ezkurra (20,9 km), Latsa (11,1 km) i Endara (9,9 km).

Ujście rzeki stanowi najniższy obszar graniczny pomiędzy Hiszpanią a Francją , stąd też duża liczba szlaków komunikacyjnych przecinających dolinę rzeczną. Należą do nich, autostrada A8 ( E70 ), której przedłużeniem we Francji jest A63, drogi główne N -1 (10), drogi regionalne 121A (do Pampeluny ) i główne koleje (łączące ADIF i sieci SNCF ). Oprócz tych głównych linii, krzyżują się także inne, np. regionalna kolej Euskotren (terminal w Hendaye ). Obydwa miasta łączy ponadto podwójny most (piesi / pojazdy) zwany Mostem Santiago, ze względu na położenie na drodze pielgrzymkowej do Santiago de Compostela . Brzeg rzeki od strony hiszpańskiej zajmuje małe, regionalne lotnisko dla San Sebastian . W tej części rzeki dominuje krajobraz miejski.

Fauna

Widok na ujście i Zatokę Txingudi

Obszar rzeki w prowincji Nawarra jest celem dla entuzjastów wędkarstwa. Rzeka jest domem dla kilku rodzimych gatunków ryb, mianowicie są to: węgorz ( Anguilla anguilla), łosoś ( Salmo salar ), pstrąg potokowy (Salmo trutta ), głowacz białopłetwy (Cottus gobio), śliz pospolity (Barbatula barbatula), strzebla potokowa (Phoxinus phoxinus) , kiełb (Gobio lozanoi), minóg morski (Petromyzon marinus), aloza (Alosa alosa), flądra europejska (Platichthys flesus) i chelon grubowargi (Chelon labrosus). Ponadto, gatunek z rzeki Ebro - chondrostoma (Chondrosroma miegii) został introdukowany w ostatnich 30-40 lat w dolnym biegu Bidasoa, od tego czasu stopniowo opanowując jej górny bieg.

Głównym problemem dla fauny rzeki stało się przełowienie. Chodzi tu zwłaszcza o duże łososie idące w górę rzeki, aby tam się rozmnażać. Problemem są nie tylko wędkarze, ale też duża liczba obiektów hydrograficznych po drodze. Na rzece znajduje się 128 hydroelektrowni i 114 związanych z nimi zapór, co powoduje, że aż 63% ryb nie dociera na obszary tarliskowe. Obecnie trwają prace rządu Nawarry, aby ten stan zmienić.

Źródła

• Rios de Euskadi
• Confederación Hidrográfica del Cantábrico
• Instituto Nacional de Estadistica