Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Beskidy

Beskidy

Beskidy ( cz. , słow. Beskydy, ukr. Бескиди, ang. Beskids, niem. Beskiden) – grupa pasm górskich w Karpatach Zewnętrznych rozciągająca się od rzeki Beczwy na zachodzie ( Czechy ) po rzekę Czeremosz ( Ukraina ) na wschodzie. Szerokość pasma Beskidów wynosi ok. 50-70 km, a ich długość ok. 600 km.

Gustaw Morcinek powiedział o Beskidach:

... Ktoś powiedział, że Tatry to gotyk, Beskidy zaś – barok. Ów barok widzimy nie tylko w kształcie Beskidów, lecz spotkać go można na całej tej ziemi. Skądkolwiek na nią spojrzeć, płynie w miękkich – falistych – łagodnych liniach, i płynie, zdawałoby się na skraj świata..."
Beskidy Wschodnie – Bieszczady

Spis treści

Granice

Granice Beskidów są określone w tradycji polskiej następująco:

Nieco inaczej granice i podział Beskidów są definiowane w innych krajach, np. na Słowacji.

Geologia i hydrografia

Flisz Karpacki

Geologia

Beskidy są najmłodszymi górami w Polsce, uległy fałdowaniom w końcowej fazie alpejskich ruchów górotwórczych ( orogeneza alpejska ), około 20 mln lat temu, a później zostały jeszcze raz wypiętrzone pod koniec trzeciorzędu .

Głównym składnikiem budulcowym Beskidów, są skały osadowe ( piaskowce magurskie) oraz flisz karpacki – czyli kompleks skał składających się z piaskowców , łupków , zlepieńców , iłów i margli , które tworzyły się w praoceanie ( Tetyda ), pokrywającym teren dzisiejszych Karpat. W niektórych miejscach, piaskowce pokryte są wapiennym płaszczem (np. Chełm , Jasieniowa, Tuł ). Czasami, spomiędzy piaskowców wystają skały wulkaniczne (np. Wdżar w Gorcach na granicy z Pieninami, czy Bryjarka w Beskidzie Sądeckim, a także położona już na terenie Pienin, ale w pobliżu granicy z Beskidem Sądeckim Góra Jarmuta ).

Osady denne zostały poddane działaniom ogromnych sił ściskających i skutkiem tego zostały wypiętrzone i powstały z nich płaszczowiny : podśląska, śląska, podmagurska, magurska, skolska, stanowiące podstawę przyszłego łańcucha górskiego:

Klimat

Beskidy Zachodnie - Beskid Śląski
Beskidy Zachodnie – Beskid Wyspowy
Beskidy Środkowe – Beskid Niski
Beskidy Wschodnie – Gorgany
Beskidy Wschodnie – Czarnohora

W Beskidach panuje klimat umiarkowany górski o wzrastających (ku wschodowi) cechach kontynentalnych. Charakterystyczne jest zmniejszanie się rocznej amplitudy temperatur wraz z wysokością.

Wykształciły się tu piętra klimatyczne – szczególnie dobrze widocznie na Babiej Górze – od umiarkowanie ciepłego do umiarkowanie zimnego w szczytowych partiach gór.

Piętra klimatyczne wiążą się z układem piętrowym roślinności . Do wysokości 900 m n.p.m. stoki porastają lasy mieszane, od 900 do 1150 m n.p.m. występują lasy regla dolnego , składające się głównie ze świerka, z niewielką domieszką jodły i buka. Powyżej (od 1150 do 1360 m n.p.m.) znajduje się piętro regla górnego , tworzone przez świerk. W najwyższych partiach występuje kosodrzewina i łąki wysokogórskie ( hale ).

Tutejszy klimat charakteryzuje się dużą zmiennością pogody, znaczną ilością opadów oraz silnymi i częstymi wiatrami (patrz: halny ). Opady w Beskidach przekraczają czasem 1200 mm rocznie powodując powodzie .

Śnieg pojawia się w górach już około listopada i utrzymuje się do kwietnia. Najdłużej pokrywa lodowa utrzymuje się na najwyższych szczytach Beskidu Żywieckiego (Babia Góra, Pilsko ). Najobfitsze opady śniegu przypadają na przełom lutego i marca.

Fauna i flora

Typowymi przykładami hal w Beskidach są Hala Redykalna , Hala Radziechowska , Hala Krawcula, Hala Pawlusia , Hala Miziowa (gdzie mieści się schronisko na Pilsku) i wiele innych. Hale położone są zazwyczaj w górnej części stoków wzniesień i niezmiernie rzadko obejmują swoim zasięgiem sam szczyt góry. Z hal rozciąga się zwykle piękny widok, zwłaszcza z posiadających wystawę południową – możemy wówczas podziwiać Tatry , Wielką Fatrę i Małą Fatrę .

Krajobraz Beskidów obejmuje kopulaste szczyty, z których najwyższe posiadają wyraźnie piętrowy charakter roślinności , obejmujący regiel górny i środkowy, porośnięte buczyną , dębem , świerkiem , sosną i jodłą , oraz kosówką w najwyższych partiach. Najwyższe szczyty w szczytowych kopułach często są nagie i skaliste ( Babia Góra , Pilsko ) lub mają liczne wychodnie skalne (wiele szczytów w Beskidzie Małym , okolice Pilska).

Roślinność

Dobrze wykształcone są piętra klimatyczne, od umiarkowanie ciepłego po umiarkowanie zimne w szczytowych partiach Babiej Góry i Pilska . Z piętrowością klimatyczną wiąże się piętrowy układ roślinności :

Świat zwierząt

W Beskidach występują m.in. gatunki zwierząt:

Ochrona przyrody

W Beskidach utworzono jedenaście parków narodowych :

Podział Beskidów według J. Kondrackiego

Większe pasma Beskidów (na zachód od Przełęczy Użockiej )

Słowacy wyróżniają u siebie Słowackie Beskidy (Slovenské Beskydy), w skład których wchodzą Kysucké Beskydy oraz Oravské Beskydy.

Zobacz też

Bibliografia


Inne hasła zawierające informacje o "Beskidy":

Pstrąg potokowy ...

Kociołek wietrzeniowy ...

Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski Rzeszowskie 513 Zewnętrzne Karpaty Zachodnie 513.3 Pogórze Zachodniobeskidzkie 513.32 Pogórze Śląskie 513.33 Pogórze Wielickie 513.34 Pogórze Wiśnickie 513.44-57 Beskidy Zachodnie 513.45 Beskid Śląski 513.46 Kotlina Żywiecka 513.47 Beskid Mały 513.48 Beskid Makowski 513.49 Beskid Wyspowy 513.50 ...

Piaskowiec ...

Pogórze Karpackie ...

Pogórze Wielickie ...

Beskidy Zachodnie Beskidy ZachodnieZasięg regionu w obrębie PolskiMegaregion Region Karpacki Prowincja Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i ...

Babia Góra ...

Beskidy Wschodnie ...

Beskid Żywiecki Pietraszyna. W tle Beskid Żywiecki.Zasięg regionu w obrębie PolskiMegaregion Region Karpacki Prowincja Karpaty Zachodnie Podprowincja Zewnętrzne Karpaty Zachodnie Makroregion Beskidy Zachodnie MezoregionBeskid ŻywieckiZajmowanejednostkiadministracyjne Polska :– woj. śląskie – woj. małopolskie Widok z Pilska na Babią Górę ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Beskidy":

207. Krainy geograficzne Polski. Karpaty (plansza 6) ...

Geologiczne dzieje Polski (plansza 8) bagien są eksploatowane dziś pokłady węgla brunatnego; na południu Polski sfałdowane zostały Beskidy (Karpaty Zewnętrzne) Wśród skał z trzeciorzędu można wymienić: na Podhalu flisz podhalański: ...

207. Krainy geograficzne Polski. Karpaty (plansza 4) Beskidy Wschodnie Pogórze Karpackie ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie