Bochnia
Herb Herb Bochni
Województwo	małopolskie
Powiat	bocheński
Gmina • rodzaj	Bochnia miejska
Założono	XII wiek
Prawa miejskie	27 lutego 1253
Burmistrz	Bogdan Kosturkiewicz
Powierzchnia	29,9 km²
Ludność (2008) •  liczba •  gęstość	29 605 990,1 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 14
Kod pocztowy	32-700
Tablice rejestracyjne	KBC
Położenie na mapie Polski Bochnia
49°59'N 20°26'E / 49.983, 20.433 Na mapach: 49°59'N 20°26'E / 49.983, 20.433
TERC ( TERYT )	2121501011
Miasta partnerskie	Bad Salzdetfurth Kieżmark Roselle Cavtat
Urząd miejski ul. Kazimierza Wielkiego 2 32-700 Bochnia
Strona internetowa miasta

Bazylika pw. św.Mikołaja w Bochni

Dzwonnica Bazyliki pw. św. Mikołaja w Bochni

Bochnia – miasto i gmina w południowej Polsce , w województwie małopolskim , siedziba powiatu bocheńskiego . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa tarnowskiego .

Znajduje się nad rzeką Rabą , w dolinie potoku Babica. Leży ona na granicy Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego (ściślej: Podgórze Bocheńskie ).

Wg danych GUS z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 29 605 mieszkańców^[1].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[2] Bochnia ma obszar 29,89 km², w tym:

• użytki rolne: 59%
• użytki leśne: 8%

Miasto stanowi 4,73% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 16 kwietnia 2008 ^[3]:

Według danych z roku 2002^[4] średni dochód na mieszkańca wynosił 1326,32 zł.

Kultura i sztuka^[5]

Muzeum im. prof. Stanisława Fischera

Muzeum odgrywa istotną rolę w życiu umysłowym miasta i powiatu, będąc ważnym ośrodkiem pracy naukowej, edukacyjnej i wydawniczej. Mieści się ono w dawnym klasztorze dominikanów – dwuskrzydłowym, późnobarokowym budynku, którego najstarsze fragmenty sięgać mogą XVI w. (dokładna data powstania nie jest znana), usytuowanym w narożnej działce wschodniej pierzei rynku. W 2000 budynek muzeum został wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego.

Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Wiktora
Biblioteka, wraz z 6 filiami, spełnia ważną rolę w życiu kulturalnym miasta. Osiągane przez nią wyniki czytelnicze należą do najwyższych w województwie małopolskim. Ze 140-tysięcznego księgozbioru zawierającego klasykę polską, obcą, literaturę młodzieżową, lektury, opracowania literackie, nowości wydawnicze oraz ponad 11 tys. książek mówionych, 2 tys. płyt, nieomal 1 tys. kaset video, korzysta ponad 15 tys. czytelników. Czytelnia naukowa z bogatym, aktualnym księgozbiorem podręcznym i 78 tytułami prasy udostępnia rocznie ponad 60 tys. książek.

Miejski Dom Kultury
Miejski Dom Kultury prowadzi działalność z zakresu wychowania, edukacji i upowszechniania kultury w mieście. Skupia dzieci, młodzież oraz dorosłych w 24 sekcjach tematycznych. Prowadzone są tu m.in.: zajęcia baletu form nowoczesnych euro dance, break dance, działa klub tańca towarzyskiego, klub seniora, klub fantastyki oraz sekcje: plastyczna, modelarstwa lotniczego, brydża sportowego, szachowa, teatralna. Prowadzony jest kurs wokalno-aktorski, dziecięcy zespół wokalno-taneczny, teatrzyk lalkowy oraz nauka gry na gitarze i perkusji.

Chłopięcy Chór Pueri Cantores Sancti Nicolai
Bochnia to miasto z bogatymi tradycjami artystycznymi. Tu, przy Bazylice św. Mikołaja działa chór chłopięcy Pueri Cantores Sancti Nicolai, założony w 1987 r. przez ks. Stanisława Adamczyka, laureata nagrody im. Jerzego Kurczewskiego, który oprócz funkcji dyrygenta chóru, prowadzi również emisję głosu, a z którym współpracują: Bożena Wojciechowska (II dyrygent chóru) i Krzysztof Kościółek (akompaniator). Chór zwyciężył już w dwunastu ogólnopolskich konkursach i festiwalach, w tym:

• 1999 r. laureat Złotej Lutni na Ogólnopolskim Turnieju Chórów Legnica Cantat
• 2001 r. laureat Bursztynowej Aureoli oraz Złotego Dyplomu – dwóch głównych nagród na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Chóralnej w Międzyzdrojach
• 2006 r. laureat I miejsca na Festiwalu Pieśni Chóralnej "Kolędy i Pastorałki" w Myślenicach

"Bocheńskie Słowiki" odnoszą także sukcesy na arenie międzynarodowej:

• 1999 r. IV miejsce w kategorii chórów mieszanych na XLVII Międzynarodowym Konkursie Polifonicznym Guido D'Arezzo we Włoszech
• 2002 r. III miejsce w kategorii chórów mieszanych na XX Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Cantonigros odbywającym się w Katalonii
• 2006 r. IV miejsce w kategorii chórów mieszanych na XXIV Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Cantonigros
• 2008 r. III miejsce na VIII Europejskim Konkursie we Francji
• 2009 r. I miejsce na VIII Europejskim Festiwalu "Giuseppe Zelioli" odbywającym się w Lecco
• 2010 r. II miejsce na IX Europejskim Festiwalu "Giuseppe Zelioli" odbywającym się w Lecco

Dziewczęcy Chór Parafialny Puellae Sancti Pauli
Przy parafii św. Pawła Apostoła działa dziewczęcy chór "Puellae Sancti Pauli" założony we wrześniu 1996 r. przez ks. Grzegorza Piekarza. Artystyczne osiągnięcia chóru to m.in.: II miejsce w konkursie kolęd zorganizowanym przez TV Kraków (1999), II miejsce w konkursie kolęd i pastorałek w Myślenicach (2001). Trzykrotnie chór występował na Ogólnopolskim Festiwalu Pieśni Religijnej "Cantate Deo" w Rzeszowie – w 1999 r. zdobył tam wyróżnienie, w 2001 r. zajął II miejsce, a w 2003 r. sięgnął po najwyższe laury zajmując I miejsce.

Kwartet Smyczkowy "ARCO"
Kwartet smyczkowy ARCO powstał w październiku 2000 r., a inicjatorem założenia zespołu był Krzysztof Krawczyk – wiolonczelista kwartetu. Głównym celem zespołu, którego członkowie mieszkają w Bochni, jest propagowanie przebojów muzyki poważnej. Fakt, że w składzie zespołu grają wyłącznie zawodowi muzycy wpływa na wysoki poziom artystyczny. Klasyczny skład kwartetu to: dwoje skrzypiec, altówka i wiolonczela.

Ad Gloriam Deiparae
"Ad Gloriam Deiparae" – Festiwal Pieśni Maryjnej od 16 lat organizuje w pierwszy weekend października przez Parafia pw. Świętego Mikołaja, wpisał się na trwałe w kalendarz kulturalny miasta i pozyskał wierną publiczność. Obecnym dyrektorem festiwalu jest ks. Mariusz Gródek.

Marek Piekarczyk
W Bochni mieszka i tworzy Marek Piekarczyk, znany wokalista rockowy, lider legendarnej grupy TSA z którym wystąpił na około 1000 koncertach w Polsce, USA, Kanadzie, Belgii, Holandii, Czechosłowacji, Rosji, Francji, Finlandii, Litwie, Białorusi, Ukrainie i Niemczech. W roku 1986 rozpoczął współpracę z Jerzym Gruzą i Teatrem Muzycznym w Gdyni, gdzie grał rolę Jezusa w rock-operze "Jesus Christ Super Star". Obecnie jego kolejnym projektem artystycznym jest zespół: "Marek Piekarczyk i Przyjaciele" z którym nagrał nową płytę. Niedawno reaktywował grupę TSA. Co rocznie organizuje w pobliskich Proszówkach Rockautostrade.

Stowarzyszenie Nowej Kultury
W mieście działa również Stowarzyszenie Nowej Kultury zawiązane w listopadzie 2001 roku przez studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, uczniów bocheńskiego I LO i liceum plastycznego w Nowym Wiśniczu.

W Bochni tworzą znakomici artyści – plastycy: Józef Mularczyk , Andrzej Szewczyk, Ryszard Ciećkiewicz, małżeństwo Lucyna i Andrzej Błasiak, tu także rzeźbi w drewnie urocze "świątki" artysta ludowy Stanisław Opaliński. Unikatowe szopki krakowskie tworzy Leszek Jaglarz.

Historia

Pomnik Leopolda Okulickiego

Bochnia jest najstarszym^[] miastem Małopolski . Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o Bochni pochodzi z 1198 r. (przynajmniej od tego czasu wydobywano tutaj sól warzoną ), kiedy to patriarcha jerozolimski Aymar w piśmie potwierdzał darowanie przez rycerza Mikora Gryfita soli z Bochni klasztorowi Bożogrobców z Miechowa . Była to sól warzona , uzyskiwana ze źródeł solankowych, których w tych okolicach nie brakowało.

Odkrycie soli kamiennej (powstanie Żupy bocheńskiej ) w 1248 r. przez Wierzbięta Gryfitę doprowadziło do nadania Bochni praw miejskich 27 lutego 1253 przez Bolesława Wstydliwego . Miasto lokowano na prawie magdeburskim z przywilejami , które w owym czasie posiadał Wrocław . Osada zostało nazwana Bochnią, a w dokumencie lokacyjnym wymieniono także niemiecką nazwę miasta – Saltzberg, czyli Solna Góra (góra to ówczesna nazwa szybu ). Nazwa ta została wymieniona w dokumencie, ponieważ znaczna część mieszkańców ówczesnej Bochni była przybyszami ze Śląska .

Z Bochnią wiąże się legenda o pierścieniu Świętej Kingi .

Polski książę krakowsko-sandomierski Bolesław poprosił o rękę węgierskiej królewny Kingi, ta zwróciła się do swego ojca, aby w wianie nie dawano jej złota i kosztowności, gdyż niosą za sobą pot i łzy ludzkie. Nie chciała też roju służby, bo ta jest znamieniem pychy. Życzyła sobie tylko jednego skarbu – soli, którą chciała dać swej przyszłej ojczyźnie. Król Węgier podarował jej więc najbogatszą kopalnię Siedmiogrodu w Marmarosz. Kinga biorąc ją w posiadanie, wrzuciła do szybu swój zaręczynowy pierścień, zaś w drodze do kraju swego męża zabrała ze sobą doświadczonych górników węgierskich. W Polsce kazała im szukać soli. Gdy ją wreszcie znaleźli, w Bochni, to jak pisze Ksiądz Piotr Skarga , w pierwszym bałwanie (bryle) soli, który wykopano, pierścień się on jej znalazł, który ujrzawszy Kunegunda i poznawszy, dziękowała Panu Bogu, który dziwy czyni tym, którzy Go miłują.

Rozwój gospodarczy miasta sprzyjał osiedlaniu się kolejnych ludzi, powstawaniu urzędów , rozwoju handlu (Bochnia leżała na przecięciu się dwóch szlaków handlowych – z Europy Zachodniej na Ruś i z Azji Mniejszej oraz Węgier nad Morze Bałtyckie ), a także nadawaniu kolejnych przywilejów miastu (w przywileju Bolesława Wstydliwego Bochnia otrzymała uprawnienia, jakich nie miało żadne miasto w Polsce).

Wiek XIV to dynamiczny rozwój miasta, głównie za sprawą Kazimierza Wielkiego , któremu przypisuje się największy wkład w rozwój miasta. Za jego czasów powstały ratusz , umocnienia obronne z basztami i czterema bramami, powstał szpital-przytułek dla górników oraz rozpoczęto budowę okazałej bazyliki mniejszej św. Mikołaja . Kazimierz Wielki przyczynił się dla Bochni również tym, że dzięki niemu znaleziono nowe rynki zbytu dla bocheńskiej soli. Jako świadectwo zasług Kazimierza dla Bochni w 1870 r. radni miejscy podjęli uchwałę o treści: "Na głównym rynku Bochni wystawiony ma być pomnik na cześć Króla Polskiego JMĆ Kazimierza III Wielkiego, któren był ojcem i wielkim dobrodziejem miasta Bochni". Pomnik ten – kolumna – stoi na rynku bocheńskim do dziś. O ówczesnej randze miasta świadczy fakt, że jego przedstawiciele wchodzili w skład Sądu Sześciu Miast – organu zwierzchniego dla całego sądownictwa miejskiego Małopolski.

Bazylika św. Mikołaja nocą – stan obecny

Kolejne lata to rozwój kulturowy miasta – od XV w. działała w Bochni szkoła miejska. Od XVII w. miasto słynęło także z cudownego obrazu maryjnego w kościele dominikanów , do którego przybywało wielu pątników z Małopolski, Śląska , Spisza i Orawy . Od 1623 r. działał także klasztor bernardynów .

Druga połowa XVI w. to początek zmierzchu świetności miasta. Rabunkowa gospodarka złóż solnych, czy drugi pożar miasta z 1561 r. prowadziły do powolnego upadku miasta. Pewna poprawa nastąpiła w okresie administrowania kopalnią przez rodzinę Wielopolskich.

Wiek XVII to dla Bochni – podobnie jak dla większości miast polskich – okres najazdów Szwedzkich, wielkiej epidemii "morowego powietrza", podpaleń, czy niszczenia urządzeń górniczych.

Szczytowym momentem tych klęsk był okres potopu szwedzkiego oraz lata bezpośrednio po nim. W czasie tym miasto było okupowane przez Szwedów (wypartych w 1656 ), spustoszone przez oddziały Jerzego Rakoczego (w 1657 ), a w 1662 miasto niszczyli Kozacy . Wskutek tego w 1664 r. w Bochni pozostały 54 domy.

Wiek XVIII to okres, w którym miasto upadało coraz bardziej. Podczas wojny północnej , w 1702 r. miasto i okolice były terenem starć Augusta II Mocnego z Karolem XII , popierającym Stanisława Leszczyńskiego . W tym wieku miasto przeżyło również dwa pożary – w 1709 i 1751 r.

Kolejne lata XVIII w. to m.in. zajęcie miasta przez oddziały konfederacji barskiej ( 1768 r.), zajęcie miasta przez wojska rosyjskie ( 1772 r.), czy w końcu zajęcie miasta w wyniku I rozbioru Polski przez Austriaków , którzy zarządzali miastem aż do 1918 r.

Austriaccy zaborcy pozmieniali wiele w mieście – najpierw zlikwidowano obydwa klasztory, rozebrano resztki obmurowania bocheńskiego i ratusz. W 1783 r. utworzono jednostkę administracji zaborczej – cyrkuł bocheński, który (po znacznym okrojeniu) stał się w 1867 r. podstawą utworzenia powiatu bocheńskiego.

Przez cały XIX wiek cyrkuł bocheński był terenem licznych działań przeciw zaborcy. Tu zbiegały się nici spisków z lat 30. i 40. tego wieku. Także tutaj, w 1846 r. doszło do rzezi galicyjskiej , masowych wystąpień chłopów przeciw szlachcie oraz urzędnikom dworskim i rządowym, a miejscami i księżom. Bochnianie brali też udział w powstaniach: listopadowym i styczniowym .

Pomyślny rozwój miasta w tym okresie to głównie założenie Gimnazjum Bocheńskiego w 1817 przez ks. Piusa Riegera. W latach 1822 – 1826 Bochnia była siedzibą biskupstwa tynieckiego, a także seminarium duchownego.

Jednak prawdziwe odrodzenie się miasta miało miejsce dopiero u schyłku XIX w., w czasie gdy do Bochni sprowadzali się kolejni osadnicy, oraz gdy do miasta zostały włączone obszary podmiejskie oraz kilka okolicznych wsi. Jednym z najważniejszych wydarzeń sprzyjających rozwojowi miasta było niewątpliwie wybudowanie linii kolejowej na trasie Wiedeń – Kraków – Dębica , a w późniejszym okresie także do Lwowa . Ponadto w tym czasie założono w Bochni pierwszą bibliotekę publiczną (1886 r.).

Początek ubiegłego wieku to dla miasta okres m.in. budowy wodociągu, spadku znaczenia kopalni w świetle rozwoju kopalni wschodniogalicyjskich mimo jej restrukturyzacji i unowocześnienia. W 1913 r. powstało pierwsze stałe kino .

Okres dwóch wojen światowych to walka mieszkańców w obronie Rzeczypospolitej. Podczas I wojny światowej stała się ona terenem zmagań Austriaków z Rosjanami, a podczas drugiej Niemców z Rosjanami.

W grudniu 1918 w Bochni z inicjatywy por. Ludwika Piątkowskiego powstaje 15 Pułk Piechoty "Wilków" . Sztandar ufundowany przez mieszkańców Bochni wręczył pułkowi dowódca 9. dywizji piechoty pułkownik Ryszard Trojanowski w dniu 6 sierpnia 1921 r. w Chołrzowie koło Mołodeczna. Na sztandarze widnieje order Virtuti Militari, a oprócz tego herb Bochni i wizerunek św. Kingi, patronki bocheńskiej kopalni soli. Na odznace pułkowej umieszczono zgodnie z przybraną nazwą cztery wilcze głowy.

2 Pułk Strzelców Podhalańskich sformowany w Bochni 31 października 1918 na bazie batalionu zapasowego austriackiego 32 Pułku Obrony Krajowej stacjonującego w Bochni. 9 grudnia 1918 utworzony został I batalion ,a II batalion w połowie grudnia .

Starostwo Bocheńskie odsłania tablice pamiątkową 15 sierpnia 1930 w dziesiąta rocznicę zwycięstwa nad bolszewikami z dziesięcioma nazwiskami poległych z Ziemi Bocheńskiej. znajduje się na budynku Muzeum im. prof. Stanisława Fischera w Bochni Rynek 20 Miasto Bochnia Swoim Bohaterom 1920-1930 Józef Piłsudski Marszałek roku 1930 PIERWSZEMU MARSZAŁKOWI POLSKI JÓZEFOWI PIŁSUDSKIEMU BUDOWNICZEMU POLSKI ODRODZONEJ w Dziesiąta Rocznice Wyzwolenia Ojczyzny Od Najazdu Bolszewickiego.

Padli Na Polu Chwały Ochotnicy Wojska Polskiego Pod Wodzą J. Piłsudskiego Rada Powiatu Bocheńskiego

Michał Kopta Jan Witkowski Władysław Tarada Edward Lizak Józef Kurek Józef Kronenberg Henryk Pilch Roman Jakubowicz Henryk Tara Jerzy Kopeczny

Bochnianie 3 maja 1935 roku ufundowali Pomnik Czynu Legionowego , gdzie na czterech tablicach widnieje 260 nazwisk z okresu walki o Niepodległość 1914-1920 z czego 53 nazwiska to polegli w Legionach Józefa Piłsudskiego. Znajduje się przy ul.Orackiej i ul.Regis w Bochni. Projektu Franciszka Maczyńskiego Napis: Poległym Za Wolność 1914-1920

W 1924 Szwadron Zapasowy 3 Pułk Ułanów Śląskich został dyslokowany z Warszawy do Bochni. Stacjonuje w mieście do rozpoczęcia kampania wrześniowa w 1939 roku.

W dniach 6 i 7 września 1939 roku w obronie miasta walczą 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej , 21 Dywizja Piechoty Górskiej oraz 1 Brygada Górska .

W 1939 w Bochni miała miejsce jedna z pierwszych masowych egzekucji w okupowanej przez III Rzeszę Polsce ( Zbrodnia w Bochni ), Niemcy rozstrzelali wówczas 52 osoby w odwecie za zabicie dwóch policjantów niemieckich. Również w czasie II wojny światowej doszło do brutalnej likwidacji getta żydowskiego w 1943 r.

12 Pułk Piechoty AK Ziemi Bocheńskiej

Oddział piechoty Wojska Polskiego w powiecie bocheńskim działający podczas II wojny światowej w strukturze Polskie Państwo Podziemne

Organizacja SZP-ZWZ-AK w 1944 r. po scaleniu przedstawiała się następująco:

• komendant obwodu – Julian Więcek ps."Topola"
• zastępca I: Józef Kaczmarczyk – "Turoń"
• zastępca II – Jan Jarosz – "Jastrzębiec" z BCH
• zastępca III – Stanisław Gałka "Witek" Jarocki z NOW
• adiutant – Emil Seruga "Wanda"
• kwatermistrz – Julian Migdał "Dąb"
• szef wywiadu – Józef Strzałka "Kora"
• szef KW – Jan Kaczmarczyk "Wilk"
• szef dywersji i oficer broni – Andrzej Możdżeń "Lewina", "Sybirak"
• szef komórki – Józef Laska "Dąbrowiecki"
• zastępca – Stanisław Wójcik "Kasiarz"
• lekarz dr Stanisław Krupa "Ogarek"
• Wojskowa Służba Kobiet – Anna Kwapniewska
• kapelan obwodu – ks.Józef Żelazok "Kordecki".

W Łapczycy odsłonięty i poświęcony został pomnik Żołnierzom 12 pp. ZWZ-AK Ziemi Bocheńskiej i ich dowódcy ppłk. Julianowi Więckowi „Topoli” walczącym za Ojczyznę w latach II wojny światowej.

Rtm. Witold Pilecki po ucieczce z niemieckiego obozu nazistowskiego w Auschwitz ukrywał się w Bochni.

Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość w latach 1945-1956 walczyło przeciwko narzuconemu przez Sowietów totalitarnemu reżimowi komunistycznemu w Polsce. Jej trzon stanowili byli żołnierze Armii Krajowej. Na terenie Bochni pod kryptonimem ‘’Spółdzielnia 10’’ Zrzeszenie liczyło 37 WIN-owców działających od II 1946 r. do XII 1946 r. Rada Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość na Powiat Bochnia ; Kierownik Rady: Feliks Kornaś ‘’Lis’’ Zastępca Kierownika: Piotr Włosek ‘’Gołębiowski’’ Kierownik Informacji i Propagandy: Józef Lasak ‘’Grabowski’’ Kierownik Wywiadu i Łączności: Józef Strzałka ‘’Kora’’ Wsparcie: Stanisław Żaba

Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość w Bochni rozbił komunistyczny aparat bezpieczeństwa UB. Aresztowane Kierownictwo Rady Zrzeszenia WIN poddano brutalnym śledztwom. Radę WIN skazał komunistyczny sąd wojskowy na wieloletnie więzienie. Do 1989 r. inwigilowani.

Lata powojenne to okres stopniowego rozwoju miasta. W 1973 r. włączono do granic miasta okoliczne wsie: Kolanów, Chodenice, Dołuszyce, Kurów i część Brzeźnicy , Krzeczowa , Gorzkowa , Słomki i Krzyżanowic . W 1975 r. w wyniku zmian w podziale administracyjnym kraju zlikwidowano powiat bocheński, a miasto przeszło do nowo utworzonego województwa tarnowskiego (dotychczas miasto należało do województwa krakowskiego). Zaczęły powstawać nowe osiedla – z największym Niepodległości na czele. W 1984 r. zbudowano obwodnicę miasta (trasa E 40). Niemal równocześnie powstały dwie nowe świątynie – św. Pawła na wzgórzu kolanowskim oraz św. Jana Nepomucena w pobliżu osiedla św. Jana.

Ostatnie lata przyniosły miastu ponownie rangę miasta powiatowego , powstało wiele zakładów przemysłowych, wstrzymano wydobycie w Kopalni Soli (kopalnia stała się teraz uzdrowiskiem), zwiększono liczbę linii autobusowych do 13, rozbudowano sieci elektryczne, kanalizacyjne, wodociągowe. Z kopalni w chwili obecnej zostały trzy szyby – Campi, Sutoris i Trinitatis, a miejsca, w których niegdyś były nieistniejące szyby są zaznaczone wózkami górniczymi. Miasto staje się obecnie bardziej nastawione na turystykę , niż na przemysł .

W czerwcu 1999 roku na zaproszenie burmistrza Bochni, Wojciecha Cholewy, Ewa Demarczyk przeniosła do tego miasta swój teatr. Artystka razem ze swoim zespołem kontynuowała działalność w budynku dawnego przedszkola przy ul. Sienkiewicza. Rok później władze miasta w ramach "Dni Bochni" Stowarzyszenie zorganizowały cykl imprez "Ewa Demarczyk zaprasza do Bochni". Artystce został nadany tytuł "Honorowego Ambasadora Bochni".

W 2001 roku z powodu wysokich kosztów utrzymania obiektu przy ul. Sienkiewicza w Bochni Stowarzyszenie pn. "Teatr Ewy Demarczyk" oddało budynek do dyspozycji miastu. Rada Gminy Bochnia zorganizowała w opuszczonym budynku instytucję zajmującą się opieką nad dziećmi.

Kościoły i związki wyznaniowe

• Bazylika św. Mikołaja
• Kościół Szkolny św. Stanisława Kostki (Parafia Św Mikołaja)
• Kościół św. Pawła Apostoła
• Kościół św. Jana Nepomucena
• Świadkowie Jehowy z Salą Królestwa
• Zbór Baptystów

Transport

Na terenie miasta znajduje się 115,1 km dróg w tym drogi krajowe (5,637 km), wojewódzkie (6,467 km), powiatowe (17,102 km) oraz gminne (85,936 km). Południową obwodnicą miasta przebiega droga krajowa nr 4 i droga krajowa nr 75 . Południkowo miasto przecina droga wojewódzka nr 965 . Z drogą krajową jest połączona Węzłem Wiśnickim. Obwodnica miasta powstała w 1984 r. po prawie 10 latach budowy. Była ona niezbędna ze względu na nadmierny ruch w centrum miasta. Ze względu na to, że coraz więcej mieszkańców dojeżdża do pracy własnym samochodem powstały plany budowy obwodnicy północno-zachodniej łączącej Osiedle Niepodległości z przemysłową częścią miasta.

Z zachodu na wschód przez przebiega linia kolejowa nr 91 . Powstała w 1856 r. jako część Kolei Galicyjskiej im. Karola Ludwika .Do infrastruktury kolejowej w mieście można jeszcze zaliczyć bocznicę kolejową do zakładu Stalprodukt oraz bocznica do rozładunku cystern z gazem. Dawniej istniała też do szybu Campi kopalni soli lecz została rozebrana, a jej pozostałości można znajdują się jeszcze w asfalcie ulicy Karosek i Wodociągowej.

Od 1 stycznia 2010 komunikację miejską w Bochni obsługuje Bocheński Zakład Komunikacji, kursujący na 5 liniach. Komunikację podmiejską obsługują: Rejonowe Przedsiębiorstwo Komunikacyjne oraz liczne linie prywatne.

Sport

Od 1921 roku w Bochni istnieje Bocheński Klub Sportowy , który obecnie posiada dwie sekcje : piłkę nożną i ręczną. Piłkarze Nożni grają w IV lidze małopolskiej, juniorzy występują w Małopolskiej Lidze Juniorów Starszych i Młodszych, która jest najwyższą klasa rozgrywkową dla tej kategorii wiekowej.

Drużyna piłkarzy ręcznych występuje w I lidze. Ponadto w mieście działa jednostka budżetowa Urzędu Miasta Bochni tj. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, który organizuje życie sportowe na terenie miasta oraz pozwala na rozwijanie talentów w innych sekcjach.

Podział na osiedla

• Osiedle Niepodległości
• Osiedle Proszowskie
• Osiedle Solna Góra
• Osiedle św. Jana
• Osiedle Windakiewicza
• Osiedle Uzbornia
• Osiedle Kolejowa
• Osiedle Słoneczne
• Osiedle Chodenice
• Osiedle Górników
• Osiedle Krzęczków
• Osiedle Panorama
• Osiedle Smyków

Sąsiednie gminy

gmina wiejska Bochnia , Nowy Wiśnicz , Rzezawa

Zobacz też

• Kopalnia soli "Bochnia"
• Przedgórze Bocheńskie
• Żupa krakowska
• Bazylika św. Mikołaja w Bochni
• Synagoga w Bochni (ul. Trudna)
• Synagoga w Bochni (ul. Floris)
• Cmentarz żydowski w Bochni

Ludzie związani z Bochnią

Niektóre encyklopedyczne osoby związane z Bochnią:

• Edward Arłamowski – szachista
• Stanisław Barabasz – architekt, malarz, nestor polskiego narciarstwa
• Andrzej Benesz – marszałek Sejmu Polskiego
• Michał Bębenek – rajdowiec
• Kazimierz Brodziński – poeta, historyk
• Aleksander Brożyniak – piłkarz, trener
• Jerzy Dobrodzicki – generał WP
• Stanisław Fischer – nauczyciel, założyciel muzeum
• Walenty Gadowski – ksiądz, twórca szlaku Orla Perć w Tatrach
• Jerzy Katlewicz – dyrygent, pedagog
• Władysław Kiernik – minister spraw wewnętrznych
• Święta Kinga
• Bogdan Kosturkiewicz – burmistrz Bochni
• Jan Kot – nauczyciel, wielokrotny Mistrz Polski i rekordzista Polski w pływaniu
• Władysław Krupa – piłkarz, lekarz, poseł
• Mariusz Krzywda – piłkarz
• Janusz Kulig – rajdowiec
• Marek Kusto – piłkarz, trener
• Salo Landau – holenderski szachista
• Jan Matejko – wybitny malarz
• Rudolf Modrzejewski – światowej sławy inżynier
• Eugeniusz Molski – plastyk, ceramik
• Henryk Józef Nowacki – nuncjusz apostolski w Nikaragui
• Leopold Okulicki – ostatni komendant Armii Krajowej
• Marek Piekarczyk – polski wokalista rockowy
• Marcin Samlicki – polski malarz
• Magdalena Schejbal – aktorka
• Władysław Sieprawski – inżynier, konstruktor
• Tadeusz Skoczek – medioznawca, wydawca, publicysta, krytyk literacki
• Bogusław Slaski – starosta bocheński, poseł na sejmy, uczestnik konfederacji barskiej
• Dionizy Stanetti von Falkenfels – inżynier górniczy, długoletni naczelnik kopalni soli
• Ludwik Stasiak – wybitny malarz
• Michał Stolarz – piłkarz
• Jan Wielopolski (starszy) – administrator żup bocheńskich – Wojewoda Krakowski
• Wojciech Zydroń – piłkarz ręczny
• Jerzy Żurawlew – pianista, kompozytor, inicjator Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. F. Chopina
• Mateusz Jawień – wybitny aktor, znany z wielu ról

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
• Bochnia w dokumentach archiwalnych
• Chór Chłopięcy Pueri Cantores S. Nicolai