Azotan sodu
Ogólne informacje
Nomenklatura systematyczna ( IUPAC ):
azotan(V) sodu
Inne nazwy	azotan sodu saletra sodowa saletra chilijska
Wzór sumaryczny	NaNO3
Masa molowa	84,9947 g / mol
Wygląd	biały proszek lub bezbarwne kryształy
Identyfikacja
Numer CAS	7631-99-4
Właściwości Gęstość i stan skupienia 2,26 g/cm3 ; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 87,4 g/100 ml Temperatura topnienia 307 °C Temperatura wrzenia 680 °C ((rozkład))
Niebezpieczeństwa
Zagrożenia
Utleniający Utleniający (O)
NFPA 704	0 1 0 OX
Zwroty ryzyka	R8
Zwroty bezpieczeństwa	S42
Podobne związki
Inne aniony	chlorek sodu
Inne kationy	azotan potasu chlorek potasu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25 °C, 1000 hPa)

Azotyn sodu jest opisany w haśle Azotan(III) sodu

Azotan(V) sodu, (inaczej saletra sodowa, saletra chilijska, nitronatryt, NaNO₃) - nieorganiczny związek chemiczny z grupy azotanów , sól kwasu azotowego i sodu . Nazwa nitronatryt jest utworzona od składu chemicznego minerału: łac. nitrogenium = azot, a natrium = sód. Natomiast określenie saletra pochodzi łac. sal petrae = sól skalna.

Właściwości

Azotan sodu jest białą lub bezbarwną substancją krystaliczną. Jego właściwości są analogiczne do azotanu potasu . Dobrze rozpuszcza się w wodzie (w temperaturze 20°C 88 g na 100 g H₂O). Topi się w temp. 307°C. Rozkłada się po podgrzaniu do 380°C. Ma właściwości utleniające . Jest higroskopijny, powinien być przechowywany w szczelnych pojemnikach. Wykazuje dwójłomność , współczynniki załamania wynoszą n_o = 1,587 i n_e = 1,336 dla długość fali około 590 nm.

Jako minerał ma następujące właściwości:

• Układ krystalograficzny : trygonalny,
• Twardość : 1,5-2,
• Gęstość : 2,24-2,29,
• Rysa : biała,
• Barwa : biała, czerwonawa, żółtobrunatna,
• Przełam : nierówny,
• Połysk : szklisty,
• Łupliwość : Brak.

Bardzo rzadko tworzy kryształy izometryczne, tabliczkowe, płytkowe, przyjmujące postać romboedrów. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, tworzy też naloty i wykwity. Kryształy są takie same jak kryształy kalcytu. Można sztucznie wyhodować kryształ nitratynu; do roztworu azotanu sodowego wprowadza się romboedr kalcytu w charakterze jądra.

Występowanie

Występuje na obszarach suchych i gorących, gdyż jest łatwo rozpuszczalny w wodzie. Powstaje w procesie odparowania, którego wynikiem są złoża solne. Występuje zwykle w towarzystwie halitu , anhydrytu , gipsu . Największe złoża nitronatrytu występują na pustyni Atacama w Chile - stąd powstała pierwotna nazwa "saletra chilijska" (złoże ma ok. 600 km długości i kilkadziesiąt szerokości i do 2 m miąższości). Ważne złoża występują też w Boliwii , Peru , Egipcie , Indiach , Kazachstanie oraz w USA .

Otrzymywanie

Otrzymuje się go działając kwasem azotowym(V) na węglan sodu:

Na₂CO₃ + 2HNO₃ → 2NaNO₃ + H₂O + CO₂↑

Sieć krystaliczna NaNO₃

Zastosowanie

• jako nawóz azotowy (zawiera 15,5% azotu )
• przed wynalezieniem przemysłowych metod wiązania azotu z powietrza (metoda Mościckiego, metoda Habera i Boscha ) azotan sodu był używany do uzyskiwania kwasu azotowego
• wciąż jest ważnym surowcem do produkcji azotanu potasu (saletry potasowej)
• w przemyśle spożywczym do konserwowania mięsa (przeciwdziała tworzeniu się jadu kiełbasianego ; symbol UE - E251 )
• w przemyśle szklarskim
• do produkcji materiałów wybuchowych odgrywając istotną rolę w produkcji nitrogliceryny
• jest minerałem chętnie zbieranym przez kolekcjonerów
• jest używany do produkcji farb, emalii i leków
• stosuje się go jako utleniacz w pirotechnice

Zastosowanie znalazło także przy produkcji azotanu(V) potasu .

NaNO₃ + KCl → KNO₃ + NaCl

Bibliografia

• Guillermo Gold Gormaz, Jordi Jubany Casanovas Atlas mineralogii – Wiedza i Życie, 1992,
• Jerzy Żaba Ilustrowany słownik skał i minerałów – Videograf II sp. z o.o., 2003,
• Walter Schumann Minerały świata – Wyd. Alma-Press, 2003,
• Jaroslav Bauer Skały i minerały – Wyd. Multico, 1997,

Zobacz też

• nitrokalit

Linki zewnętrzne

• Galeria: [1]
• Artykuł: [2]