Aspekt sezonowy, aspekt roślinny, aspekt fenologiczny, sezonowe stadia rozwoju zbiorowisk roślinnych – okresowy obraz
zbiorowiska roślinnego
kształtowany przez dominujący wizualnie etap rozwoju niektórych gatunków roślin (zwykle
kwitnienie
i
owocowanie
).
Przykładu serii wyraźnych aspektów sezonowych dostarcza zespół karpackich kośnych łąk reglowych (Gladiolo-Agrostidetum), w kolejnych okresach sezonu wegetacyjnego na łąkach tych kolejno dominują wizualnie:
szafran wiosenny
,
gęsiówka Hallera
,
mniszek lekarski
,
jaskier ostry
, latem wykształca się barwny aspekt wielogatunkowy[1]. Klasyczne, wyraźnie kontrastujące wizualnie aspekty występują w lasach grądowych, w których wczesną wiosną, pod bezlistnymi koronami drzew wykształca się krótkotrwały aspekt wiosenny z
zawilcami
,
fiołkami
,
złociami
i
ziarnopłonami
.
Sezonowo zmienny wygląd zbiorowiska roślinnego ma istotny wpływ na jego postrzeganie i dokumentowanie metodami stosowanymi w badaniach
fitosocjologicznych
. Istnienie aspektów sezonowych musi być brane pod uwagę w badaniach fitosocjologicznych ponieważ w innym wypadku dokumentacja (
zdjęcia fitosocjologiczne
) zebrana w takim samym zbiorowisku o różnym aspekcie rozwoju może być przedstawiona jako dotycząca różnych zbiorowisk roślinnych. Dotyczy to w szczególności łąk o sezonowo różnych gatunkach dominujących wizualnie, co bywa przyczyną wyróżniania typów łąk na podstawie dominacji poszczególnych gatunków. Tymczasem w warunkach środkowoeuropejskich bardzo rzadko w zbiorowiskach wyraźnie dominuje jeden gatunek traw[2].
Badanie sezonowych stadiów rozwoju zbiorowisk (tzw. fenologia fitosocjologiczna) wymaga rejestracji w dokumentacji fitosocjologicznej stadiów rozwojowych roślin regularnie przez cały
okres wegetacyjny
. W efekcie tworzone są spektra fenologiczne zbiorowisk uwidaczniające zmienność aspektową zbiorowisk roślinnych. Klasyczne studia zmienności sezonowej zespołów roślinnych wykonane zostały w Polsce przez Teresę Krotoską w odniesieniu do
grądów
w 1961 r.[3]
Przypisy
- ↑ Pawłowski B., Pawłowska S., Zarzycki K. 1960. Zespoły roślinne kośnych łąk północnej części Tatr i Podtatrza. Fragmenta Floristica et Geobotanica 6,2, Kraków
- ↑ Fukarek F.: Fitosocjologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1967.
- ↑ Pawłowski B. 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szata roślinna Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
