Architektura starożytnego Rzymu była początkowo związana tylko z Rzymem . Później, co było efektem licznych podbojów, jej zasięg ogarnął prawie całą Europę Zachodnią, Bałkany , Grecję , Azję Mniejszą , Syrię , Palestynę i Afrykę Północną . Okres, w którym trwał stopniowy jej rozwój, rozkwit i okres schyłkowy to czas od VI w. p.n.e. do V w. Okres ten można podzielić na kilka etapów:

• okres panowania królów ( VI w. p.n.e. – V w. p.n.e. )
• okres republiki (V w. p.n.e. – I w. p.n.e. ), a dokładniej 30 rok p.n.e.
• okres cesarstwa (od 30 p.n.e. – do połowy III w.)
• okres późnego antyku (od połowy III do końca V w.)

Architektura rzymska ukształtowała się w znacznej mierze pod wpływem architektury hellenistycznej oraz architektury etruskiej . Pierwsze rzymskie świątynie powstały podczas panowania etruskich królów, to wtedy Rzymianie nauczyli się odlewać brąz, wypalać terakotę, poznali konstrukcje łukowe i sklepienia . Wpływom greckim Rzymianie zawdzięczają zaś porządek koryncki , sami wykształcili porządek kompozytowy . Wynalezienie cementu produkowanego z wapna i popiołów wulkanicznych, wody i drobnych kamieni pozwoliło na opanowanie techniki wyrobu zapraw , tynków . Opanowana w II w. p.n.e. umiejętność wypalania cegły przyczyniła się do przełomu w sztuce rzymskiej. W tym czasie (przed okresem cesarstwa) zakładane miasta miały siatkę ulic przecinających się pod kątem prostym, brukowane ulice, kanalizacje. Domy budowane były w oparciu o wzory greckie , posiadały atrium i perystyl , budowane też wille , a w miastach powstawały kamienice czynszowe (tzw. insula ) mieszczące sklepy i warsztaty na parterze, mieszkania na wyższych kondygnacjach. Z tego okresu zachowały się akwedukty i drogi rzymskie (np. via Appia i Aqua Appia), urządzenia kanalizacyjne ( Cloaca Maxima ), mosty ( Most Fabrycjusza w Rzymie), budowle użyteczności publicznej: kuria , bazylika , termy , cyrki (np. rzymski Circus Maximus ). Przykładem budownictwa sakralnego była niezachowana świątynia Jowisza Najlepszego Największego , zbudowana w porządku toskańskim .

Okres republiki, to rozwój urbanistyki i architektury. Miasta otaczano murami obronnymi z bramami , wieżami , rozbudowano akwedukty i system kanalizacyjny. Przebudowano Rzym ( Pole Marsowe , Forum Romanum . Wzdłuż dróg powstawały nekropolia . Powstały mauzolea , np. Mauzoleum Hadriana , katakumby . Budowano okazałe pałace ( Złoty Dom Nerona , pałac Flawiuszów). Powszechniejsze stało się stosowanie kopuł – Panteon w Rzymie . Budowle powszechnego użytku też przybrały monumentalne rozmiary, np. amfiteatr Koloseum (notabene amfiteatr był czysto rzymskim wynalazkiem), teatry, termy Karakalli . Powstawały też łuki triumfalne . Na podbitych terenach zakładano stałe obozy wojskowe ( castrum romanum ), które dały początek licznym miastom.

Architektura rzymska wywarła duży wpływ na rozwijającą się architekturę wczesnego chrześcijaństwa i bizantyjską .

Budowle

• Circus Maximus
• Koloseum
• Panteon w Rzymie
• termy
• Forum Romanum
• amfiteatry
• Forum Trajana , Forum Cezara , Forum Augusta , Forum Wespazjana , Forum Nerwy
• Domus Aurea (Złoty Dom Nerona) , Pałac Domicjana na Palatynie, Willa Hadriana , Pałac Dioklecjana w Spalato
• Ara Pacis
• mauzoleum , Mauzoleum Augusta , kolumbarium rodziny cesarzowej Liwii
• akwedukt Pont-du-Gard
• Łuk Tytusa ,
• Kolumna Trajana , Kolumna Marka Aureliusza , Kolumna Fokasa

Zobacz też

• porządek spiętrzony
• porządek toskański
• sztuka starożytnego Rzymu .

Linki zewnętrzne

• Fotografie architektury okresu cesarstwa rzymskiego (Hiszpania)