Arbuz zwyczajny
Arbuz zwyczajnyPrzekrój przez owoc (odmiana beznasienna) Arbuz zwyczajny, nazywany także kawonem (Citrullus lanatus (Thunb.) Mansf.) –
gatunek
rośliny z rodziny dyniowatych. Wywodzi się z Afryki. Jest uprawiany w Polsce. Morfologia-
Łodyga
- Płożąca się, bywają jednak formy łodydze podnoszącej się. Łodyga w przekroju jest okrągła, osiąga 2-3 metry.
-
Liście
- Duże, ciemnozielone, u podstawy sercowate, a wyżej położone, silnie powcinane trój- lub pięciodzielne, osadzone na ogonkach liściowych. W węzłach liściowych wyrastają wąsy czepne.
-
Kwiaty
- Niewielkie, wyrastają pojedynczo w kątach liści. Korona kwiatu zwykle jest żółta lub zielonkawożółta, połączona w rurkę, z pięcioma płatkami. Na jednej roślinie występuje 10-30 kwiatów żeńskich i 100-400 męskich.
-
Owoce
- Jadalna
jagoda
ze słodkim, ciemnoczerwonym, pomarańczowym, żółtym lub białym miąższem (
mezokarpem
).
Egzokarp
składa się z dwóch warstw, jest mocny i twardy, w kolorze ciemnozielonym, zwykle nakrapiany promieniście w różnych odcieniach zieleni. Pod koniec wegetacji roślina zawiązuje
nasiona
. Barwy nasion są również bardzo zmienne – od białej lub żółtej poprzez żółtobrązową, brązową i czarną do czerwonej, a nawet zielonej.
-
Korzenie
- System korzeniowy jest bardzo rozległy i płytki. Sięga w głąb na około 60 cm.
ZmiennośćW uprawie znajduje się szereg
kultywarów
tego gatunku, m.in.: - 'Bingo'
- 'Crimson Sweet'
- 'Janosik'
- 'Sugar Baby'
- 'Rosario'
Biologia
Roślina jednoroczna
. Kwiaty są obcopylne. Rośliny są na ogół
jednopienne
. Najpierw pojawiają się
kwiaty męskie
, a później po tygodniu
żeńskie
. Kwiaty otwierają się na bardzo krótki okres, zwykle po wschodzie słońca i pozostają otwarte jeden dzień, potem opadają. Wartości odżywcze i lecznicze- Owoc zawiera 92% wody, dlatego dobrze gasi pragnienie. Ma słodkawy, przyjemny, orzeźwiający smak, do czego przyczynia się zawartość
kwasu jabłkowego
i
cytrynowego
. Ma znikomą zawartość witamin: 0,03 mg%
B1
, 0,04 mg%
B2
i 6 mg%
C
. Poza tym zawiera: ok. 70 mg% potasu, 11 mg% wapnia, 8 mg% chloru, 8 mg% sodu, 7 mg% siarki, 3 mg% magnezu i fosforu, 02 mg% żelaza i ok. 0,07 mg% miedzi.[3] Ma znikomą
wartość energetyczną
– zaledwie ok. 30 kcal w 100 g.[4]
- Polepsza przemianę materii, wpływa korzystnie na układ pokarmowy. Jest też używany do maseczek na skórę, działa bowiem przeciwzmarszczkowo, tonizująco i ściągająco, pomaga przy leczeniu stanów zapalnych skóry i zajadów[3].
- Arbuz dzięki dużej zawartości wody w owocach jest gatunkiem moczopędnym, zalecanym dla chorych na nerki. Z badań wynika również, że podobnie jak
pomidor
i czerwony
grejpfrut
jest źródłem
likopenu
, który ma właściwości wspomagania leczenia
chorób nowotworowych
[3].
Zastosowanie-
Roślina uprawna
. Jest uprawiany jako
warzywo
. Obecnie uprawiany jest w wielu krajach, na różnych zamieszkanych kontynentach. Największym producentem są
Chiny
, a następnie
Turcja
. W
Europie
krajami, w których uprawia się arbuzy są
Hiszpania
,
Portugalia
,
Włochy
,
Chorwacja
,
Francja
,
Grecja
,
Bułgaria
,
Rumunia
,
Węgry
i
Ukraina
.
- Historia uprawy: Wymieniany jest już w
Biblii
, w Chinach i Indiach uprawiany był od niepamiętnych czasów. Do Europy dotarł ok. XI-XII w., a w XIV w., na naszych terenach wyróżniano już kilka odmian arbuzów[3]. W Polsce również wyhodowano odmianę odporną na niskie temperatury.
UprawaRoślina światłolubna, ciepłolubna i potrzebująca bardzo dużo wody. Optymalna temperatura powietrza waha się od 21 do 29 st. C minimalna to 18, a maksymalna 35 stopni. Stąd w warunkach naturalnych rośnie w krajach o ciepłym i gorącym klimacie. Dobrze rośnie na glebach o
pH
5,5-6,0, próchniczych, bogatych w składniki pokarmowe i na glebach wcześniej nie zajętych pod uprawę. Rośliny wysiewa się pod koniec lutego albo na początku marca. W Polsce uprawiany głównie w
szklarniach
i
tunelach foliowych
. Przypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Arbuz zwyczajny":
Autorytet
...
Ziołorośla
...
Jarząb pospolity
...
Bór świeży
...
Mazurski Park Krajobrazowy
...
Gerard Labuda
...
1929
...
Kopciuszek zwyczajny
...
Zwyczajna forma rytu rzymskiego
...
Skarga kasacyjna (postępowanie sądowoadministracyjne)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Arbuz zwyczajny":
Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13)
...
Rośliny użytkowe (plansza 5)
...
Rośliny użytkowe (plansza 10)
...
|