Arhant ( pāli .) ( sanskr. . arahat; hindi Arihant अरिहन्त; tyb. draciompa; chin 阿羅漢 āluóhàn, luóhàn; kor. arahan 아라한; jap. arakan, rakan; wiet. A la hán). Nazwa pochodzi od pālijskiego araha = godny, stąd – arahanta, arahant.

Popularna ludowa etymologia wyprowadza słowo od sanskryckiego ari "wróg" i hanti "zabił/ła", gdzie "wróg" to trucizny skalań. Tybetańskie tłumaczenie draciompa ("Niszczyciel Wrogów") opiera się na tej etymologii.

Buddyzm

W buddyzmie istnieje wiele szkół – co za tym idzie, różne jest rozumienie słowa "arahant".

Wczesne szkoły buddyjskie i theravada

Ogród przedstawiający opisy różnych arhatów (świątynia Hsi Lai, Kalifornia )

We wczesnych szkołach buddyjskich i tradycji theravādy to istota, który osiągnęła Oświecenie – spełniła arahattamagga, czyli ścieżkę wiodącą ku Oświeceniu. Jest to czwarty stopień "świętości":

• "Wkraczający w strumień" (pāli. sotāpanna)
• "Raz powracający" (pāli. sakadāgāmi)
• "Nie powracający" (pāli. anāgāmī)
• Arahant

Arahant to synonim buddy , często pojawiający się w Kanonie palijskim jako jedno z dziesięciu określeń oświeconego. W theravādzie często używa się tego słowa na określenie oświeconego ucznia Sidhatthy Gotamy . Arahant to ostateczny cel ścieżki – wyzwolenie się ostatecznie z wszystkich 10 pęt (pāli. saṃyojana):

• Pięć niższych pęt:

1. Poglądy o samoidentyfikacji (pāli. sakkāya-diṭṭhi)
2. Niepewność (pāli. vicikicchā)
3. Wiara we wskazania i rytuały (pāli. sīlabbata-parāmāsa)
4. Pożądanie zmysłowości (pāli. kāmacchanda)
5. Zła wola (pāli. vyāpādo)

• Pięć wyższych pęt:

1. Pragnienie materialnego istnienia (pāli. rūpa-rāga)
2. Pragnienie niematerialnego istnienia (pāli. arūpa-rāga)
3. Próżność (pāli. māna)
4. Nieuważność (pāli. uddhacca)
5. Ignorancja (pāli. avijjā)

Zdobywa tym samym moce nadnaturalne, lecz nie one są najważniejsze. Po śmierci przechodzi w Parinibbanę ("Ostateczne Zdmuchnięcie").

Mahajana

Tutaj arahant nie jest tożsamy z Buddą, a jedynie uznaje się go za oświeconego ucznia Buddy (pāli. savakabuddha, sanskr. śrāvaka).

Dżinizm

W dżinizmie , termin arhat (lub arihant) jest synonimem dla Dżaina lub Tirthankara. Dżinijska Navakar Mantra zaczyna się od słów "Namo Arhantanam". Arihant zniszczył wszelaką karmę (ari = wróg, hant = niszczyciel) i tak osiągnął Nirwanę .