Anwiksziki ( sanskr. - badanie, wnikanie; trl. dewanagari : ānvīkṣikī) - pojęcie w filozofii indyjskiej oznaczające wczesny nurt filozoficzny , z którego wykształciła się njaja (w okresie vātsyāyany ānvīkṣika była uznawana za jej synonim)^[1]. Od około VII wieku słowo to przestało być używane dla oznaczenia filozofii, jako takiej (zastąpiło je darśana ).

Ćanakja Kautilja był zdania, iż anwikszika obejmuje systemy sankhji , jogi oraz Ćarwakai . Znajomość anwikszikii była przedstawiana, obok znajomości trzech Wed , polityki (daṇḍanīti) i rolnictwa (vārtā), jako obowiązkowa dla władcy .

W czasach vātsyāyany podkreślane było, iż anwikszika nie może być sprowadzana do wiedzy o samym atmanie gdyż zawierałaby się wtedy w Wedach. Zaznaczano także, że jej istotnym elementem jest nauka na temat m.in. dyskusji oraz wnioskowania , jako źródłach wątpliwości i założeń prawdziwego poznania (pramāṇa) czy członów sylogizmu (anumanā).

Przypisy

Bibliografia

• Maciej Zieba: Anviksiki - Powszechna Encyklopedia Filozofii . [dostęp 2009-07-26].
• N. S. Junankar, Gautama, the Nyāya Philosophy, Delhi 1978