Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Organizacja Bojowa PPS

Organizacja Bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej (OB PPS) - utworzona przez Polską partię Socjalistyczną w kwietniu 1904, grupa zbrojna mająca na celu ochranianie działalności rewolucyjnej PPS, jej demonstracji i spotkań. Przeprowadzała też szereg akcji zbrojnych, likwidując funkcjonariuszy i współpracowników rosyjskich władz okupacyjnych Królestwa Polskiego, dokonując licznych ekspropriacji na potrzeby działalności niepodległościowej.

Historia organizacji

Pierwsze grupy zbrojne powstały w kwietniu 1904 roku w Warszawie pod nazwa Koła Bojowe Samoobrony Robotniczej. Pierwsza grupa samoobrony powstała w kwietniu 1904 r. w Warszawie z inicjatywy Wacława Brokowskiego ps. Burza. Na polecenie Centralnego Komitetu Robotniczego PPS pierwsze koła w Warszawie utworzył Bolesław Berger ps. Kuroki. Zwerbował on ok. 50 osób ze środowisk robotniczych. Pierwszym wystąpieniem zbrojnym organizacji była akcja na Placu Grzybowskim 13 listopada 1904 roku. Przeprowadzano także ataki szpicli oraz stanowiły ochronę manifestacji. Pośród 71 wystąpień grup samoobrony w 1904 r. 46 dotyczyło zbrojnego zabezpieczenia manifestacji. W trakcie manifestacji 24 grudnia 1904 r. w Radomiu, w obronie sztandaru PPS poległ Wiktor Cymerys-Kwiatkowski, zaś 15 stycznia 1905 r. w Łodzi również w obronie sztandaru zginął Tomasz Księżczyk z KBSR.

Do końca lutego 1905 r. funkcjonowało 10 "dziesiątek" bojowych w Warszawie (oraz "dziesiątka" centralna), 10 "dziesiątek" w guberni piotrkowskiej (Zagłębie Dąbrowskie – 2, Częstochowa-Zawiercie – 3, Łódź-4, łódzkie-1). Po dwie "dziesiątki" w guberni lubelskiej, radomskiej, kaliskiej i warszawskiej oraz po jednej "dziesiątce" w guberni płockiej, suwalskiej, grodzieńskiej, kieleckiej, siedleckiej i kijowskiej. W stadium organizacji były grupy w guberni mińskiej, łomżyńskiej i wileńskiej. Ponadto funkcjonowały laboratoria organizacji w Warszawie i Galicji.

Organizacja Spiskowo Bojowa PPS

Na VII Zjeździe PPS w 5 lutego 1905 r. powołano Organizację Spiskowo-Bojową PPS. Akcjami zbrojnymi kierował powołany w marcu 1905 Wydział Spiskowo-Bojowy CKR,którym w od marca 1905] r. kierowali Aleksander Prystor, Walery Sławek, Zofia Wortman-Posner i Szymon Posner. Do wykonawczego kierowania OSB powołano Zagraniczną Komisję Konspiracyjną w składzie Aleksander Sulkiewicz, Józef Piłsudski i Maksymilian Horwitz-Walecki. Od lutego 1905 r. kierownictwo Wydziału Spiskowo-Bojowego objął Aleksander Prystor ps. Rafał, Katajama. Zgodnie z przyjętą koncepcją organizacja podzielona była na "dziesiątki", Dziewięć bezpośrednio podlegało wydziałowi, a na ich czele stali "starszy" oraz "dowódca" mianowany przez Wydział. W lokalnych "dziesiątkach" (zwanych też "technicznymi") kierowali nimi "dziesiętnicy" wybierani przez członków "dziesiątki".

Pierwsze "dziesiątki" bojowe z inicjatywy Bolesława Bergera utworzyli w Warszawie Stefan Okrzeja ps. Witold oraz Bronisław Żukowski ps. Harakiri. W ciągu 1905 r. komitety PPS utworzyły ok. 90 lokalnych kół bojowych "dziesiątek". W Warszawie funkcjonowało 18 "dziesiątek" (9 kół podporządkowanych Wydziałowi oraz 9 lokalnych}. W kraju zorganizowano do października 1905 r. ok. 90 "dziesiątek" (najwięcej w guberni piotrkowskiej – 30, guberni radomskiej – 13 oraz guberni lubelskiej – 6). W składzie lokalnych dziesiątek funkcjonowało 5 dziesiątek bojowych zorganizowanych przez Żydowski Komitet PPS, oraz jedna centralna. W Organizacji Spiskowo-Bojowej PPS od lutego do października 1905 r. walczyło 1345 bojowców.

18 czerwca 1905 r. Rada Partyjna PPS postanowiła podporządkować organizację, okręgowym komitetom robotniczym, wydział miał zaś opracowywać taktykę walki, rozbudowywać technikę bojową oraz organizować zamachy na wysokich urzędników carskich. Na przełomie lata i jesieni 1905 r. dotychczasowa OS-B PPS została częściowo rozbita masowymi aresztowaniami. Aresztowano m.in. Walerego Sławka.

Organizacja Bojowa po rozłamie w PPS

W wyniku sporów wobec roli Organizacji Bojowej podczas IX Zjazdu PPS w Wiedniu 19 września 1906 r. doszło do rozłamu w w Polskiej Partii Socjalistycznej w 1906 Spór toczył się na tle charakteru i podporządkowania bojówki (Piłsudski postrzegał ją jako autonomiczną wobec PPS, podporządkowaną sobie formację powstańczą) oraz programu niepodległościowego partii. Duża część członków Organizacji Bojowej przeszła do PPS-Frakcja Rewolucyjna, gdzie utworzono analogiczny oddział bojowy OB PPS Frakcji Rewolucyjnej oraz nową formację pod nazwą Milicja Robotnicza (o charakterze samoobrony).

PPS-Lewica po rozłamie utworzyła własną bojówkę pod nazwą Milicja Partyjna, która dokonywała zamachów na policjantów i prowokatorów (głównym organizatorem był członek OB PPS Stanisław Hempel). W tym czasie Milicja liczyła 81 instruktorów oraz 566 w "piątkach" bojowych. Najsilniejszą strukturą była Łódź (80 "piątek" bojowych, wobec 8 w Warszawie). Jednak po I Zjeździe PPS-Lewicy w 1908 r. postanowiono zaniechać planowej działalności zbrojnej.

Zgodnie z nową strukturą PPS-Frakcja Rewolucyjnaokreślono, że Wydział Bojowy OB PPS (Frakcja Rewolucyjna) wyłaniany jest przez Zjzad Partii. Wydział kierował sztabem i Biurem Centralnym. Biuro Centralne organizowało oragnizowało pracę okręgowych biur bojowych (na czele z "okręgowcem"), któremu podlegały dzielnice bojowe. W skład dzielnicy wchodziły oddziały bojowe (po trzy na dzielnicę). Każdy oddział skladał się z trzech "szóstek" bojowych, na czele których stał "starszy".

Wydział Bojowy PPS-Frakcja Rewolucyjna tworzyli: Józef Piłsudski, Władysław Dehnel, Mieczysław Mańkowski. W sierpniu 1907 r. aresztowani zostali Mańkowski i Dehnel. Na ich miejsce weszli: Józef Montwiłł-Mirecki i Tomasz Arciszewski. Po aresztowaniu Montwiłł-Mireckiego na jego miejsce wszedł Włodzimierz Hellmann (aresztowany przejściowo od lutego 1909 r. do 1910 r.), a wiosną 1908 r. do Wydziału wszedł dodatkowo Edward Gibalski. Siły Organizacji Bojowej PPS-Frakcji Rewolucyyjnej i Milicji Robotniczej liczyły w 1907 r. 3.190 bojowców (z czego w Warszawie – 381 bojowców, Łodzi – 151, Zagłębiu Dąbrowskim – 122, guberni radomskiej -178).

W 1907 roku nastąpiły masowe aresztowania w szeregach organizacji, nasiliły się przypadki demoralizacji i zdrady. Jednak według danych partyjnych, Organizacja Bojowa w samym 1907 r. zabiła w zamachach 181 żołnierzy, policjantów, szpicli i prowokatorów. Dokonano również 92 zamachy celem zdobycia środków.

W 1908 r. walczyło 388 bojowców w OB PPS-FR oraz 548 w Milicji Robotniczej. W 1908 roku Piłsudski przeniósł działalność organizacji do Galicji tworząc tam w czerwcu 1908 r.Związek Walki Czynnej, mający stanowić szerszą, ponadpartyjną organizację przygotowującą kadry przyszłego Wojska Polskiego. Strategia wobec budowy ZWC spowodowała konflikt pomiędzy CKR PPS (w tym Piłsudskim), a Wydziałem Bojowym (Tomasz Arciszewski, Edward Gibalski, Włodzimierz Hellmann, Mieczysław Mańkowski). Przedstawiciele Wydziału Bojowego dążyli do zwiększenia nadzoru nad ZWC oraz odrodzenia Organizacji Bojowej w zaborze rosyjskim. Jednak Rada Partyjna PPS w kwietniu 1910 r. zaleciła zredukowanie działań Organizacji Bojowej. W 1909 OB PPS praktycznie przestała funkcjonować na terenie zaboru rosyjskiego. Lotne Oddziały Bojowe PPS Frakcji rewolucyjnej skupiały w latach 1908 – 1911 112 bojowców skupionych w doddziłach w Galicji. W 1910 r. działało 77 członków OB PPS. Ostatnią akcję oddziały bojowe PPS przeprowadziły w 1911 r. pod Turkiem.

W lipcu 1910 r. Józef Piłsudski w czasie wykładów w Centralnej Szkole PPS stwierdził, iż "Obecny stan Organizacji Bojowej jest taki, że odbudowanie jej na dawnych podstawach jest niemożliwe: Spór wokół Związku Walki Czynnej zaowocował ustąpieniem członków Wydziału Bojowego z funkcji w czerwcu 1911 r., co doprowadziło do sporów wewnątrz PPS i przejściowego wyodrębnienia PPS-Opozycji.

Członkowie OB PPS w czasie I wojny światowej byli głównymi twórcami Oddziału "Beków", Lotnego Oddziału Wojsk Polskich oraz Pogotowia Bojowego PPS.


Inne hasła zawierające informacje o "Organizacja Bojowa PPS":

Rodzimy Kościół Polski ...

Biskup ...

Nadciśnienie tętnicze ...

Adwentyzm ...

Studia ...

1972 ...

Uniwersytet Witolda Wielkiego ...

Szkoci ...

Widmo ...

Nowa Polityka Ekonomiczna ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Organizacja Bojowa PPS":

01 Znaki drogowe - znaki uzupełniające (plansza 23) ...

Zanieczyszczenia atmosfery (plansza 27) ...

209b Tworzenie demokracji parlamentarnej w Polsce (plansza 5) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie