Antonio Gramsci
Antonio GramsciAntonio Gramsci [an't
ɔ
:njo 'gra:m
ʃ
i] (ur.
23 stycznia
1891
w
Ales
, zm.
27 kwietnia
1937
w
Rzymie
) – działacz komunistyczny, teoretyk
marksizmu
,
filozof
. ŻyciorysWczesną młodość Gramsci spędził na Sardynii, kształcąc się w
Cagliari
. Uzyskane w konkursie stypendium pozwoliło mu w
1911
r. rozpocząć
studia w Turynie
, wówczas dynamicznym ośrodku przemysłowym, politycznym i kulturalnym. Dwa lata później Gramsci wstąpił do
Włoskiej Partii Socjalistycznej
. Należał tam do zwolenników
Benita Mussoliniego
tzw. mussoliniani[1]. W
1915
r., nie kończąc studiów, rozpoczął pracę publicystyczną w socjalistycznym piśmie "Il Grido del Popolo" (w latach
1917
-
1918
był jego redaktorem naczelnym). W tym czasie Gramsci był już aktywnym działaczem ruchu robotniczego. Świadectwem pierwszych zainteresowań filozoficznych i światopoglądowych Gramsciego są Pisma młodzieńcze (Scritti giovanili,
1958
). Młody Gramsci krytycznie odnosił się do dominującego wówczas w ruchu socjalistycznym
reformizmu
, który pod wpływem
pozytywizmu
"sprowadzał doktrynę
Marksa
do prawa naturalnego, realizującego się niby fatum poza wolą ludzi". Reformizmowi Gramsci przeciwstawiał koncepcję silnie akcentującą rolę
świadomości
w historii. Znaczenie idei w dziejach potwierdzała, zdaniem Gramsciego, witana przezeń z entuzjazmem
rewolucja październikowa
, o której sądził wówczas, że jest "dziełem bardziej ideologii niż faktów". W
1919
r. powstało pismo "L'Ordine Nuovo"; redakcją kierował Gramsci przy pomocy
Palmiro Togliattiego
(
1893
-
1964
). W publicystyce (zebranej potem w tomie L'Ordine Nuovo 1919-1920,
1954
) Gramsci komentował ówczesne wydarzenia w ruchu robotniczym, główną uwagę skupiając na roli fabrycznych rad robotniczych, w których upatrywał zalążek instytucji władzy przyszłego społeczeństwa socjalistycznego. W
1921
r. Gramsci był jednym z założycieli
Włoskiej Partii Komunistycznej
(na jej czele stanął Amadeo Bordiga, ur.
1889
). W publicystyce Gramsci podejmował wtedy głównie problemy programu nowej partii i kierunków walki z rodzącym się
faszyzmem
(por. tom Socialismo e fascismo. L'Ordine Nuovo 1921-1922,
1966
). W latach
1922
-
1923
Gramsci przebywał w Moskwie reprezentując WPK w
III Międzynarodówce Komunistycznej
. Powróciwszy do kraju, Gramsci nadal uczestniczył w życiu politycznym jako poseł do parlamentu, publicysta (był inicjatorem organu partyjnego "Unita") oraz działacz partyjny. W wyniku dyskusji wewnątrzpartyjnej, której dokumentację podał
Palmiro Togliatti
w publikacji La formazione del gruppo dirigente del P.C.I. (Kształtowanie się grupy kierowniczej WPK,
1962
), a której świadectwa znajdujemy także w publicystyce Gramsciego zebranej w La construzione del partito comunista italiano 1923-1926 (
1971
), dawną obciążoną błędem sekciarstwa politykę, której rzecznikiem był Amadeo Bordiga, zastąpiono programem sojuszu sił lewicowych w obliczu zagrożenia faszystowskiego, głoszonym przez Gramsciego. W styczniu 1926 r. Gramsci stanął na czele Komitetu Centralnego WPK; w listopadzie władze faszystowskie aresztowały go i skazały na dwadzieścia lat więzienia. Gramsci spędził w więzieniu lat dziesięć, podupadając na zdrowiu. Zwolniony w
1937
r. na podstawie amnestii, zmarł zaraz po opuszczeniu więziennych murów. Tuż przed śmiercią Gramsci miał się nawrócić na
katolicyzm
[2]. Przez cały czas pobytu w więzieniu Gramsci w takiej mierze, w jakiej pozwalały warunki, prowadził pracę intelektualną. Szkice, notaty i materiały wypełniły 33 Zeszyty więzienne (Quaderni del carcere), które po wojnie zostały opublikowane pod tymże tytułem. Dzieła Pisma wczesne (1908-1926)- Scritti giovanili 1914-1918, Torino 1958;
- L'Ordine Nuovo 1919-1920, Torino 1954;
- Socialismo e fascismo. L'Ordine Nuovo 1921-1922, Torino 1960;
- Sotto la Mole 1916-1920, Torino 1960;
- Scritti 1915-1921. Nuovi contributi, red. S. Caproglio, Milano 1968;
- La construzione del Partito Comunista 1923-1926, Torino 1971;
- Per la verità. Scritti 1913-1926, red. R. Marinelli, Roma 1974;
- 2000 pagine di Gramsci, Milano 1964, tomy I-II.
Pisma więzienne (1926-1937)- Lettere del carcere, I wyd. Torino 1947;
- Lettere del carcere, pełne wyd. krytyczne, red. S. Caproglio i E. Fubini, Torino 1965;
- Antonio Gramsci. Vita attraverso le lettere (1908-1937), red. G. Fiori, Torino 1994;
- Quaderni del carcere, I wyd. Torino 1948-1951:
- t. I: Il materialismo storico e la filosofia di Benedetto Croce [Materializm historyczny i filozofia Benedetta Crocego], 1948;
- t. II: Gli intellettuali e l'organizzatione della cultura [Intelektualiści i organizacja kultury], 1949;
- t. III: Il Risorgimento [Risorgimento], 1949;
- t. IV: Note sul Machiavelli, sulla politica e sullo stato moderno [Noty o Machiavellim, polityce i państwie nowoczesnym], 1949;
- t. V: Letteratura e vita nazionale Literatura i życie narodowe, 1950;
- t. VI: Passato e presente [Przeszłość i teraźniejszość], 1951;
- Quaderni del carcere, pełne wyd. krytyczne przygotowane przez Instytut Gramsciego w Rzymie, red. V. Gerratana, Torino 1975;
- Le opere, red. A.A. Santucci, Roma 1997 (obszerna antologia pism Gramsciego).
Przekłady polskie- Listy z więzienia, wybór i tłum. M. Brahmer, Warszawa
1950
;
- Listy z więzienia, wybór i tłum. A. Kosierkiewicz, "Regiony"
1978
, nr 3, ss. 5-25;
- Pisma wybrane, tłum.
Barbara Sieroszewska
, tomy I-II, Warszawa
1961
;
- Rewolucja przeciw "Kapitałowi", tłum. Piotr Strębski, Warszawa
2005
;
- Zeszyty filozoficzne, oprac. i wstęp
Sław Krzemień-Ojak
, tłum.
Barbara Sieroszewska
i J. Szymanowska,
Biblioteka Klasyków Filozofii
, Warszawa
1991
;
- Fragmenty Quaderni del carcere, tłum.
Sław Krzemień-Ojak
, w: Filozofia współczesna, tom 1, Warszawa
1983
.
Zobacz też Linki zewnętrznePrzypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Antonio Gramsci":
1398
...
Vincenzo Bellini
...
Bernardo Bellotto
...
Canaletto
...
Pałac Ministra Skarbu w Warszawie
...
1852
...
1863
...
1848
...
1932
...
1843
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Antonio Gramsci":
109 Kultura europejskiego baroku (plansza 15)
...
056. Państwa Europy i ich mieszkańcy – część 1 (plansza 16)
...
005. Heraklit z Efezu i Wariabilizm (plansza 5)
...
|