Losartan, pierwszy antagonista receptora angiotensyny II

Sartany, antagoniści receptora angiotensyny II ( ang. Angiotensin Receptor Blockers, ARBs) – grupa leków o wspólnym mechanizmie działania, polegającym na blokowaniu receptora angiotensynowego typu 1 (AT1), co uniemożliwia działanie angiotensyny II uwalnianej przez układ renina-angiotensyna-aldosteron , co doprowadza do uniemożliwienia rozwoju objawów uzależnionych od biologicznego działania angiotensyny, polegające na skurczu naczyń krwionośnych , retencji sodu i płynów w organizmie (zależnego od aldosteronu ), co z kolei powoduje wzrost oporu następczego i przerost lewej komory serca . Angiotensyna II zwiększa też ekspresję inhibitora aktywatora plazminogenu (PAI-1, plasminogen activator inhibitor), co zmniejsza potencjał fibrynolityczny osocza i prowadzi do progresji zmian miażdżycowych .

W odróżnieniu od inhibitorów enzymu konwertującego , nie wykazują wpływu na stężenia bradykininy (co przejawia się chociażby brakiem kaszlu po stosowaniu leków tej grupy), powodują także zwiększenie poziomu angiotensyny II w surowicy krwi . W początkowym okresie, gdy leki te pojawiły się na rynku, właśnie te dwa fakty były źródłem obaw, czy leki te nie będą wręcz szkodliwe dla organizmu wskutek zwiększenia oddziaływania zwiększonego stężenia angiotensyny II^[].

W badaniach na zwierzętach wykazano jednak, że szkodliwe działanie angiotensyny II na organizm nie zależy bezpośrednio od jej stężenia, lecz od pobudzenia receptora AT1 (a sartany właśnie ten receptor blokują).

Zablokowanie receptora AT-1 hamuje biologiczne działanie angiotensyny na narządy, co przejawia się^[1]:

• zmniejszeniem procesów włóknienia mięśnia sercowego po epizodach niedokrwienia (co powoduje mniejszy przerost serca)
• hamowaniem uwalniania przez fibroblasty czynnika wzrostu transformującego typu β (TGF-β)
• zmniejszeniem wazokonstrykcji

Zwiększony poziom angiotensyny powoduje natomiast pobudzenie receptora angiotensyny typu 2 (AT2), co prowadzi do:

• zwiększa działanie antymitogenne,
• zwiększa wydzielanie tlenków azotu , eikozanoidów , kinin,
• wazodilatacji ,
• nasilenia apoptozy .

Aktualnie zarejestrowane są następujące sartany:

• losartan ,
• walsartan ,
• kandesartan ,
• telmisartan ,
• irbesartan,
• eprosartan,
• olmesartan.

Wskazaniem do stosowania sartanów jest nadciśnienie tętnicze , zwłaszcza współistniejące z:

• niewydolnością serca ,
• cukrzycą ,
• mikroalbuminurią lub białkomoczem ,
• przerostem lewej komory serca,
• oraz w przypadku działań ubocznych podczas stosowania inhibitorów enzymu konwertującego.

W wielu badaniach klinicznych, takich jak LIFE, SCOPE, VALUE, EUTOPIA, OPTIMAAL, wykazano także korzystny wpływ sartanów:

• zmniejszają ryzyko rozwoju niewydolności serca,
• zmniejszają ryzyko rozwoju niewydolności nerek u chorych na nadciśnienie tętnicze i cukrzycę (działanie nefroprotekcyjne),
• zmniejszają ryzyko udaru mózgu .

Sartany są stosowane jako pojedyncze leki (tak zwana monoterapia), jak również w połączeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi. Ostatnio duże nadzieje wiąże się z tak zwaną podwójną blokadą układu renina-angiotensyna-aldosteron, polegającą na jednoczesnym stosowaniu inhibitorów enzymu konwertującego i sartanów. przeprowadzone dotychczas badania (CALM, CHARM, COOPERATE) wykazały większą skuteczność podwójnej blokady, nad stosowaniem poszczególnych leków w monoterapii.

Przypisy