Planctus, plankt (z łac . planctus – narzekanie, płacz) – charakterystyczny dla literatury średniowiecznej utwór, w którym wyraża się żal po zmarłej osobie i wzywa do współuczestnictwa w cierpieniu. Nawoływania te (nazywane apostropha de luctu) stanowiły główny motyw treściowy i kompozycyjny planktów, powtarzały się w nich wielokrotnie i budowały patos utworów^[1]. Wołania te często kierowane są do Boga, aniołów, natury i ludzi (np. Lament świętokrzyski ). Poza tym elementem plankty miały dość swobodną kompozycję i mogły znacząco się różnić między sobą.

Plankty stanowiły często część liturgii Wielkiego Piątku , wykorzystywane też były w misteriach pasyjnych ^[2].

Do polskich planktów należą m.in. Lament świętokrzyski oraz lament Ojczyzny po śmierci Bolesława Chrobrego zawarty w Kronice polskiej Galla Anonima ^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Teresa Michałowska: Średniowiecze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. . 
• Stefan Nieznanowski Planctus. W: Słownik literatury staropolskiej. Teresa Michałowska (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002. . 
• Słownik terminów literackich. Janusz Sławiński (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000. . 

Zobacz też

• dirge
• epicedium
• nenia
• tren
• żale